Tuba OLGAÇ’ın röportajı
Bipolar bozukluk eski adıyla “manik depresif” duygu durum bozukluğu, toplumda yaygın olarak görülen bir rahatsızlık. Kişinin devamlı aşırı neşe ve üzüntü yahut öfke nöbetleri arasında gidip gelmesine neden oluyor. Bipolar bozukluğa sahip insanların çoğu kez ailesinde de bipolar bozukluk öyküsüne rastlanıyor. Hastalar sık sık farklı ruh hallerine giriyor, bazen intihara teşebbüs ediyor, otokontrollerini yitiriyorlar. Bipolar bozuklukla ilgili merak edilenleri Kırklareli Üniversitesi öğretim üyesi Prof.Dr. Sefa Saygili’ya sorduk…
Bipolar bozukluk nedir? Bipolar hastalar nasıl belirtiler gösterir?
Bipolar bozukluk manik ve depresif atakların olduğu mizaç (duygudurum) bozukluğudur.
Manik dönemin temel niteliği yükselmiş, kabarmış veya hırçın mizacın olmasıdır. Bu vakalarda öfori (yersiz iyimserlik), dağınık düşünce, büyüklük fikirleri, düşünce uçuşmaları, konuşma ve fiziksel faaliyetlerde artış, uyku ihtiyacında azalma görülür. Benlik saygısı artmıştır. Hastanın konuşması durdurulamaz, araya girilemez. Konuşmasında çoğu defa dinleyenin tepkisine bakılmaksızın şakalar ve espriler vardır. Hareket ve konuşmaları artmıştır. Enerjileri çoktur. Cinsel istek fazlalaşmıştır.
Depresif dönemde ise, mutsuzluk, hüzün, kederlilik hali tabloya hakimdir. Karamsarlık ve sıkıntı vardır. Yaşamaya karşı ilgi kaybı, hayattan zevk almama, ümitsizlik ve çaresizlik duyguları, kararsızlık, enerji ve motivasyonda azalma, uyku bozuklukları söz konusudur.
Bipolar bozukluğun temel niteliği bir veya daha fazla manik nöbet geçirmiş olmaktır. Çoğunlukla vakalarda bir veya daha fazla depresyon nöbeti de bulunur.
Bipolar bozukluk ağırlıklı olarak hangi yaş grubunda görülür? İki uçlu duygudurum bozukluğunun genetik geçişliliği olduğu söylenir bu doğru mu?
Genellikle 20-30 yaşları arasında başlar ve yaş ilerledikçe rastlanma sıklığı artar. İki uçlu (bipolar) duygudurum bozukluğunda genetik geçiş söz konusudur. Manik ve depresif atakların dışında kişi gayet sağlıklı ve davranışları normal sınırlardadır.
Manik ve depresif faza geçişlerde hastalara nasıl davranılmalı?
Sıcak ve samimi davranılmalıdır. Uygun bir dille, hastayı rencide etmeden rahatsızlandığı ifade edilmelidir. Muhakkak hekime muayene ettirip ilaçlarını alması sağlanmalıdır. Gereken vakalarda hekim tavsiyesi ile hastaneye yatışı yapılabileceği bilinmelidir.
Bipolar bozukluğun tedavisinde nasıl bir yol izleniyor? Tedavide yeni gelişmeler var mı? İlaçsız tedavi mümkün mü?
Bipolar bozukluğun tedavisinde tedavi atağa yönelik veya koruyucu nitelikte olabilir. Manik veya depresif atak ilaçlarla, gerekiyorsa ECT (elektroşok) kullanılarak yapılır. Koruyucu tedavi ise duygudurum düzenleyiciler dediğimiz ilaçlar tatbik edilir.
Çeşitli ilaçlarla oldukça etkili korunma sağlanmaktadır. İlaçsız tedavi hafif vakalar haricinde mümkün değildir.
İntihar eğilimlerini engellemede ilaç tedavisi yeterli midir?
Yeterli değildir. Hasta yakınlarının ilgisi ve gözetimi, gerektiğinde hastaneye yatırılması önemlidir.
Bu bozukluğu yaşayan insanların sıra dışı olduğu söylenir. Özellikle ünlü ressam, müzisyen ve yazarlarda bu bozukluğun görülmesi dikkat çekici… Bipolar bozukluğa sanatçı hastalığı demek mümkün mü?
Bipolar bozukluğa sanatçı hastalığı denebilir. Bu kişiler hastalık genleri taşıdıklarından olağan insanlar gibi sıradan değil sıra dışı düşünürler.
Olaylara çok değişik açılardan bakar, oldukça ilginç yaklaşımlarda bulunurlar. Bu da onlara kimsenin aklına gelmeyen çözüm yolları ve yaratıcılık sağlar. Aslında insanlık böyle sıra dışı düşünenler ve davrananlar sayesinde gelişmiştir.
Her şeyini sürekli kontrol eden, hesap eden, risk almaktan çekinen veya başkaları tarafından kontrol altında tutulan insanlardan yenilik ve yaratıcılık beklenemez.
Bipolar bozukluk geni olup da sanatçı ve filozof olan pek çok ünlü vardır. Şu an aklıma gelenlerden bazıları Van Gogh, Sabetay Sevi, Friedrich Nietsche, Marilyn Monroe, Winston Churchill, Franklin Roosevelt ve daha birçok kişi böyledir.
BİPOLAR BOZUKLUK YAŞAYAN HASTALAR UYKU DÜZENİNE DİKKAT ETMELİ
Bipolar bozukluk yaşayan kişilere ne gibi önerilerde bulunursunuz?
Muhakkak psikiyatrik kontrollere gitmeleri, ilaçlarını düzenli olarak kullanmaları gerekir. Ayrıca aşırılıklardan kaçınmaları, uyku saatlerine dikkat etmeleri, yakınlarının uyarılarına kulak vermeleri tavsiye edilir.
on5yirmi5.com