Sağlık Bakanı Recep bir otelde düzenlenen ‘Akılcı Antibiyotik Kullanımı Lansman Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, Bakanlıkça hayata geçirilecek sağlıktaki yeni hamleleri ayda birkaç kez kamuoyuna tanıtacaklarını bildirdi.
Türkiye’de antibiyotiklerin çoğu zaman gereksiz biçimde kullanıldığının altını çizen Akdağ, ‘Gereksiz kullanım nedeniyle bakterilerin antibiyotiklere direnç göstermesi bakımından OECD ülkeleri arasında en kötü durumdayız. Yanlış işitmediniz.’ dedi.
Bu meselenin açık yüreklilikle göğüsleneceğini ve ülke olarak üstesinden gelineceğini ifade eden Akdağ, bunun için iki önemli yeni davranışa ihtiyaç bulunduğunu belirtti.
Antibiyotiği hastanın kendi başına değil, doktoruyla görüşerek kullanması gerektiğini vurgulayan Akdağ, vatandaşların doktorlarını antibiyotiğe ulaşma konusunda zorlamaması gereğinin altını çizdi.
‘Antibiyotik, ateş düşürücü ya da ağrı kesici bir ilaç değildir.’ diyen Akdağ, antibiyotiğin mikropların bir kısmına karşı kullanıldığını dile getirdi.
Türkiye’de polikliniğe başvuran her üç hastadan birinin antibiyotik kullandığını, bunun altı reçetede bir olmasının beklendiğini ifade eden Akdağ, ‘Gerekenin aşağı yukarı iki misli antibiyotik kullanılıyor.’ dedi.
Sıklıkla görülen hastalık yapıcıların bakteri ve virüs olduğuna dikkati çeken Akdağ, antibiyotiklerin virüslere karşı etkisiz olduğunu hatırlattı.
Gereksiz kullanılan antibiyotiklerde yan etkilerin görülebileceğini, alerji, karaciğerde, böbreklerde sorunlara yol açabileceğini anlatan Akdağ, bilimsel araştırmaların da antibiyotik kullanımının nezle ve gribin ardından sinüzit, kulak iltihabı ya da zatürre gibi hastalıkların oluşumuna da engel olmadığını gösterdiğini bildirdi.
Bakan Akdağ, sağlıkta yeni bir hamleyi başlattıklarını söyleyerek, şu bilgileri paylaştı:
‘Aile, çocuk, kulak burun boğaz ve acil servis hekimlerimize beta mikrobunu, 5 dakika içerisinde tespit edebilecekleri hızlı beta testi temin ettik. Bunu satın aldık. İhtiyaç duyan hekimlerimiz, hızlı beta testini hemen hastanın yanında gerçekleştirebilecek. Bu test sonucunda beta çıkarsa antibiyotik kullanmak lazım, değilse o zaman antibiyotik kullanmaya gerek yok. ‘
Bu testin kullanımı konusunda hekimlere etkili eğitimler verdiklerini aktaran Akdağ, bugünden itibaren konuya ilişkin televizyon spotlarının yayınlanacağını, sağlık kuruluşlarında afişler ve el ilanlarıyla vatandaşı bilgilendireceklerini söyledi.
Gereksiz antibiyotik kullanımının toplumsal bir boyutunun da olduğuna dikkati çeken Akdağ, bu durumda bakterilerin direnç kazandığını ve zatürre, menenjit gibi ağır hastalıklarda antibiyotiklerin etki göstermediğini ifade etti.
Türkiye’de antibiyotik kullanımının özellikle nezle ve grip açısından gelenek haline geldiğini ifade eden Akdağ, ‘Bu bizde kötü bir gelenek haline gelmiş durumda. Doktorlar, antibiyotik yazmak için adeta zorlanıyorlar. Yazmadıklarında eksik bir iş yapmış gibi düşünülüyor. Dolayısıyla bu yeni dönemde, doktorlarımıza beta mikrobunu hızlı test etme açısından güçlü bir imkan vermiş olduk.’ diye konuştu.
Geçmiş dönemde, ‘Türk gibi sigara içmek’ deyiminin kullanıldığını hatırlatan Akdağ, toplumsal bir bilinçle sigaraya karşı başarı kazanan Türkiye’nin, benzer başarıyı başka konularda da gerçekleştirebileceğine inandığını dile getirdi.
Bakan Akdağ, doktorların bilgisayarlarına beta mikrobunun klinik bulgularıyla ilgili yönlendirici bilgiler yüklediklerini de ifade etti.
‘Cezalandırıcı bir yaptırım düşünmüyoruz’
Bakan Akdağ, açıklamalarının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Gereksiz antibiyotik yazımı konusunda bir yaptırım uygulayıp uygulamayacaklarına ilişkin bir soruya karşılık Akdağ, ‘Uygulanan program açısından cezalandırıcı bir yaptırım düşünmüyoruz. Hızlı testlerin kullanımını Sağlık Bakanlığına ait kuruluşlarda gerçekleştiriyoruz. Özel sektör ve üniversiteler için de bunun gerekli olduğuna dair bir genelge yaptık. Süreci takip edeceğiz. Gerekirse eğitimlerimizi tekrarlayacağız. Hızlı test ve yönlendirici bilgisayar programına rağmen uygunsuz antibiyotik kullanımını devam ettiren hekimlerimizi tekrar eğitime alacağız. Cezalandırıcı bir tavır belki en son düşüneceğimiz şey. Programın başlangıcında bunu düşünmüyoruz.’ yanıtını verdi.
Üst solunum yolu enfeksiyonları nezle, grip gibi hastalıklarda hekimlerin neden antibiyotik yazdığına ilişkin hususu kayıtlarda göreceklerine değinen Akdağ, ‘Bir boğaz enfeksiyonuyla ilgili antibiyotik yazılacaksa hekim bu testi yapacak ve bu testin sonucuna göre antibiyotik verilecek.’ dedi.
Akılcı ilaç kullanımını toplumda yerleştireceklerini kaydeden Akdağ, şöyle devam etti:
‘Yerleştirmek zorundayız. Aksi takdirde mikroplarla mücadele edemez hale geliriz. Bundan 70-80 yıl önce basit bir zatürre insanların kolayca ölümüne yol açıyordu, çünkü antibiyotik yoktu. Şimdi dünya, tabii ki bu arada Türkiye de yeni bir antibiyotiksizlik çağına doğru sürükleniyor. Evet çok antibiyotik var elimizde ama o antibiyotiklerin etki edemediği yeni mikroorganizmalar ortaya çıktı. Biz nasıl ki mikroplarla mücadele ediyorsak, mikroplar da kendilerini korumak için antibiyotiklerle mücadele ediyorlar, genetikleri değişiyor. Dolayısıyla ihtiyaç olduğunda hayat kurtarıcı ilaçlar, ihtiyaç olmadığı zamansa toplumsal açıdan özellikle gelecekte çok zor durumda bırakacak bir durumla karşı karşıyayız. Bu bir süreç tabii. Bu mücadeleyi yoğun biçimde sürdürmeye devam edeceğiz.’
‘Yoğun bakım yatakları zaman zaman uygunsuz kullanılıyor’
Türkiye’de yoğun bakım ünitelerinin dolduğu yönündeki haberlerin anımsatılması üzerine Bakan Akdağ, yoğun bakım yatak sayılarının yeterli olduğunu bildirdi. Yoğun bakım yataklarının zaman zaman uygunsuz kullanışıyla karşı karşıya kalındığını dile getiren Akdağ, ‘Türkiye’de yoğun bakım yatak sayıları 2 bin 200’lerden 32 binlere çıkarıldı bizim dönemimizde. Ama zaman zaman yoğun bakım yatakları gereksiz kullanılırsa bazı şehirlerimizde yatak ihtiyacı oluşuyor, onun üzerinde de çalışmaya başladık.’ ifadesini kullandı.
Antibiyotik yazmayan hekimlere şiddet uygulandığına ilişkin bir soru üzerine Akdağ, ellerinde doğrudan buna yönelik bir veri bulunmadığını belirterek, ‘Böyle bir algının olması önemlidir. Bunun için bu hızlı antijen testini temin ediyoruz hekimlerimize. Böylece vatandaşa, ‘sizde ya da çocuğunuzda beta varsa antibiyotik vereceğiz. Beş dakikanızı alacak’ deme fırsatı doğmuş oluyor.’ diye konuştu.
Gereksiz antibiyotik kullanımının mali tablosuna ilişkin bir soruyu yanıtlarken de Akdağ, ‘Doğrusu bunun mali tablosu tarafında yoğunlaşmış değiliz. Antibiyotiklere yılda 1 milyar lira civarında bir ödeme yapıyoruz. Ama burada önemli olan vatandaşın sağlığı. Dünyanın korktuğu gibi ciddi bir antibiyotik direnciyle Türkiye’de karşılaşsak o zaman da maliyetler birkaç katına çıkar.’ değerlendirmesini yaptı.
Bakan Akdağ, bu yılın nezle ve grip ortalamalarının geçen yıllara kıyasla daha yüksek sayıları göstermediğini söyledi.
‘En ağır biçimde cezalandırırız’
’20 Şubat’tan itibaren zam geleceği için bazı depoların ilaç sıkıntısı yaratarak eczacılara ilaç göndermedikleri’ne ilişkin haberlerle ilgili değerlendirmesi sorulan Akdağ, ‘İster fabrikalar ister ithalatçılar ister depocular ister eczacılar, kim ilacın vatandaşa ulaşmasına mani olucu, stok yapıcı bir tavır içine girerse biz bunu en ağır biçimde cezalandırırız. Sektörün böyle bir şey yapacağını genelde hiç düşünmüyoruz. Çok nadiren de tevessül edenler varsa da çok yakından takip ediyoruz. Elimizde gerekli araçlar, mevzuat var, hiç kimseye bu konuda müsamaha etmeyiz.’ ifadelerini kullandı.
Bakan Akdağ, ‘DAEŞ’ten temizlenen Cerablus bölgesine doktor, hemşire gönderileceği’ yönündeki haberlerin hatırlatılması üzerine de yurt dışındaki, Cerablus ya da diğer yerlerdeki sağlık hizmetlerinin gelişmesini Türk Kızılayı, sivil toplum kuruluşları ile beraber sağladıklarını anlattı.
Doktorlara ilişkin performans değerlendirmesine ilişkin bir soru üzerine de Akdağ, bu hususlarda verilmiş kesin bir kararın bulunmadığını belirtti. ‘Bu haber, Müsteşarımla yapılan bir mülakatla kamuoyuna duyurulmuş oldu. Kendisiyle de görüştüm. Tıpta Uzmanlık Kurulu’nun tartışmaya aldığı konulardan birisi, kesin kararlaştırılmış bir şey değil. Sağlık Bakanlığı çatısı altında bir bilimsel kurulumuz var. Onlar uzmanlıklarla ilgili sınavlar ya da müfredat gibi hususları çalışırlar, çalışırken bu konuyu da gündeme getirmişler ama verilmiş kesin bir kararımız yok.’ diye konuştu.
Doktorların devlet hastanesinden özel hastaneye geçişi konusundaki bir haberle ilgili olarak Akdağ, bu konuda da yanlış bir bilginin bulunduğunu, ‘bonservis’ gibi bir hususun olmadığını ifade etti.
Bakan Akdağ, açıklamalarının ardından öksürük ve burun akıntısı şikayeti olan bir basın mensubuna 5 dakikada sonuç veren beta testinin yapılmasını istedi. Testin negatif çıkması üzerine Akdağ, basın mensubunun antibiyotik kullanmasına gerek olmadığını söyledi.