Pandemiden bu kadar zaman sonra bile pıhtı atma problemi ile çok sık karşılaşmaya devam ediyoruz. Pıhtı atma önemli bir sağlık problemidir, bu sebeple çok ciddiye almak gerekir.
Pıhtı kandaki bir hücre ve protein yumağıdır, vücudunuzdaki bir yer yaralandığında kanamayı yavaşlatmaya yardımcı olur. Genellikle yavaş yavaş çözülür. Ancak bu olmazsa veya gerekmediğinde oluşursa bir kan damarını tıkayabilir.
Hangi Sorunlara Neden Olabilir?
Beklenmeyen bir pıhtı ciddi sorunlara ve hatta ölüme neden olabilir. Bir arterde olursa, kalp krizi veya felç geçirmenize neden olabilir. Bir damarda olursa, ağrı ve şişlik hissedebilirsiniz. Vücudunuzun derinliklerinde oluşan bir pıhtıya derin ven trombozu (DVT) denir. Akciğerlerinizde olursa pulmoner emboli (PE). Her ikisi de tıbbi acil durumlardır.
Riski Bilin
Bir kemiğinizi kırarsanız veya bir kas zedelenmesi yaşarsanız kan pıhtısı oluşabilir. Ancak bazen bunun neden olduğunu bilemeyebilirsiniz, oluştuğunda fark edebilirsiniz. Yine de ipuçları var. Aşağıdaki durumlarda pıhtılaşma olasılığı daha yüksektir:
Ameliyattan iyileşiyorsanız veya bir uçuşta veya tekerlekli sandalyede saatlerce oturmak zorunda kaldıysanız.
Fazla kilolu ve obez iseniz.
Şeker hastalığınız veya yüksek kolesterolünüz varsa.
60 yaşın üzerinde iseniz risk daha yüksektir.
İpucu: Şişme
Bir pıhtı kan akışını yavaşlattığında veya durdurduğunda, damarda kan birikebilir ve şişmesine neden olur. Alt bacağınızda veya baldırınızda olursa, genellikle DVT’nin bir işaretidir. Ancak kollarınızda veya karnınızda da pıhtı olabilir. Hastalık ortadan kalktıktan sonra bile, her üç kişiden birinde hala kan damarı hasarından dolayı şişlik ve bazen ağrı ve yaralar olur.
İpucu: Ten Rengi
Kollarınızdaki veya bacaklarınızdaki damarları tıkayan bir pıhtı, mavimsi veya kırmızımsı görünebilir. Cildiniz ayrıca daha sonra kan damarlarına verilen hasardan dolayı renksiz kalabilir. Akciğerinizdeki bir pıhtı cildinizi solgun, mavimsi ve nemli yapar.
DVT ile Yaşamak: Kan Pıhtılarını Uzak Tutmak İçin İpuçları
İpucu: Ağrı
Ani, yoğun göğüs ağrısı, pıhtının koptuğu ve damar tıkanmasına neden olduğu anlamına gelebilir. Veya atardamarınızdaki bir pıhtı kalp krizinin bir işareti olabilir. Eğer öyleyse, özellikle solda olmak üzere kolunuzda da ağrı hissedersiniz. Bir pıhtı genellikle alt bacağınızda, midenizde veya boğazınızın altında, oluştuğu yerde ağrı yapar.
İpucu: Nefes almada güçlük
Bu ciddi bir semptomdur. Akciğerinizde veya kalbinizde pıhtı olduğunun bir işareti olabilir. Kalbiniz hızlanabilir, aşırı terleyebilir, bayılabilirsiniz.
Yer: Akciğer
Bir pıhtı, bulunduğu yere göre size farklı semptomlar verebilir. Bir tıkanma size hızlı nabız, göğüs ağrısı, kanlı öksürük ve nefes darlığı verebilir. Bu durumda hemen hastaneye gidin.
Yer: Kalp
Bu, akciğerdeki bir pıhtıya benzer bir his verebilir. Ancak kalp krizi ise, göğüs ağrısı ile birlikte mide bulantısı ve baş dönmesi de hissedersiniz. Her iki durumda da 112 yi arayın veya hemen bir hastaneye gidin.
Yer: Beyin
Kan normal şekilde akamadığında basınç oluşur. Şiddetli bir tıkanıklık bazen felce neden olabilir. Kandaki oksijen olmadan beyin hücreleriniz dakikalar içinde ölmeye başlar. Beyninizdeki bir pıhtı, bazen vücudun sadece bir tarafında baş ağrılarına, kafa karışıklığına, nöbetlere, konuşma sorunlarına ve zayıflığa neden olabilir.
Yer: Göbek
Çoğu zaman, hiçbir semptomunuz olmaz. Mide veya yemek borusundaki tıkanmış damarlar yırtılabilir ve kan sızdırabilir. Bu çok acıtıcı olabilir. Kan kusabilirsiniz ve dışkınız siyah görünebilir ve alışılmadık derecede kötü kokabilir.
Yer: Böbrekler
Renal ven trombozu olarak da adlandırılan bu pıhtılar genellikle yavaş olur ve çoğunlukla yetişkinlerde görülür. Bir parça kopup ciğerinize yerleşmedikçe muhtemelen semptomlarınız olmayacaktır. Nadiren, özellikle çocuklarda semptomlar hızlı olabilir ve bulantı, ateş ve kusmaya neden olabilir. Ayrıca idrarınızda kan olabilir ve idrar yapmaya daha az sıklıkta gidebilirsiniz.
Kan Pıhtısından Şüpheleniyorsanız
Hemen doktorunuza görünün veya acil servise gidin. Bir pıhtı ölümcül olabilir ve kontrol edilene kadar bundan emin olamazsınız. Doktorunuz size pıhtı çözücü bir ilaç verebilir veya pıhtıyı eritmek için cerrahi olarak ince bir tüpü pıhtı bölgesine yerleştirebilir.
Önleme İpuçları
Pıhtı ihtimalini azaltmak için harekete geçebilirsiniz. İlk olarak, sağlıklı bir kiloyu koruyun, doğru beslenin ve egzersiz yapın.
Ayrıca:
Özellikle uzun bir yolculuk veya ameliyattan sonra oturmayın ve uzun süre hareketsiz kalmayın.
Eğer masa başı iş yapıyorsanız, en az birkaç saatte bir kalkın ve hareket edin. Sandalyenizde bacaklarınızı, ayaklarınızı ve ayak parmaklarınızı esnetin.
Sıkı oturan kompresyon çoraplarının veya giysilerin kan akışınızı engelleyip engellemediğini kontrol edin.
Antikoagülan adı verilen pıhtı önleyici ilaçlar almanız gerekip gerekmediğini doktorunuza sorun.
Pıhtı oluşumunu engelleyen besinler ve doğal ürünlerden tüketin. Bol su için, hareket edin. Kan dolaşımını düzenleyen, iltihap giderici, kanı sulandırıcı özelliklere sahip besin destekleri size bu konuda hayati katkı sağlayabilir. Özellikle pıhtı oluşturma riski altında bulunuyorsanız, hareketsiz yaşam, sağlıksız beslenme, ameliyat sonrası dinlenme dönemi vs. bu tür besin desteklerinden istifade etmekte çok fayda var.