Dengeli ve yeterli besleniyorsanız, sağlıklıysanız supleman (vitamin ve mineral desteği) kullanmanıza gerek yoktur. Beslenmenizde dikkatle seçtiğiniz besinler ihtiyacınızı karşılar. Bunun yanı sıra özel durumları olan kişiler için vitamin desteği gerekebilir. Örneğin ;
* Gebelik ve emziklilik dönemindeki kadınlar özellikle demir, folat ve kalsiyum gibi besin ögelerine daha çok ihtiyaç duyarlar.
* Menapoz dönemindeki kadınlar için kalsiyum gerekebilir. Kalsiyum tabletleri kalsiyumdan zengin bir diyetle birlikte alındığında kemiklerde kalsiyum kaybı yavaşlar.
* Çok düşük kalorili diyetle beslenen kişiler bazı besinleri yeterli düzeyde tüketemeyebilir. Bu kişiler tükettikleri besinlere göre multivitamin kullanabilir.
* Bazı vejetaryenler ekstra kalsiyum, demir, çinko, B12 ve D vitamini almaları gerekir. Eğer yeterli et, süt ve süt ürünleri gibi hayvansal kaynaklı besinler tüketilmiyorsa ek vitamin alınmalıdır.
* Süt tüketimi yeterli olmayan ve güneş ışığından yararlanamayan kişilere ek D vitamini gerekebilir. Haftada en az 2-3 kez 10-15 dakika güneş ışığından faydalanılmıyorsa dışardan D vitamini alınmalıdır.
* Bazı hastalık durumlarında hekimler supleman önerebilir. Sindirim sistemi, karaciğer bozuklukları veya ameliyat sonrasında hastaların besin emilimleri bozulabilir. Böyle durumlarda da ek vitamin-mineral kullanımı önerilebilir.
Her şeyin fazlası her zaman iyi değildir
Vitamin mineralleri tüm besinlerde olduğu gibi yeterli düzeyde almak gerekmektedir. Bir ya da daha fazla besin ögesi içeren suplemanlar genelde ihtiyaçtan fazlasını içerir. Eğer farklı tabletler kullanıyorsanız bazı vitaminleri aşırı dozda alabilirsiniz. Bunun için prospektüsleri iyi okumalı, günlük gereksinimin ne kadarını karşıladığına bakmalısınız. Günlük gereksinim kadar aldığınızda genellikle zararlı bir etki olmaz.
Bazı vitaminlerin aşırı tüketimi sonucunda kusma, diyare veya saç dökülmesi görülebilir. Yağda eriyen vitaminler, vücutta depolandıkları için yüksek doz alımı toksik etki yaratabilir. Örneğin aşırı D vitamini aldığınızda kemik ve böbrek hasarı oluşabilir. Aşırı C vitamini diyare, böbrek hasarı ve safra kesesi sorunlarına neden olabilir. Hekiminize ve diyetisyeninize danışmadan multivitamin almamaya çalışın.
Demir için hangi besinler? ülkemizde kadınların çoğunda demir eksikliği anemisi görülmektedir. Hayvansal yiyeceklerin içerdiği demir daha kolay emilir. Demirin en fazla bulunduğu besinler, kırmızı et, karaciğer, koyu yeşil sebzeler, kuru üzüm, pekmezdir. Sebzeler etlerle birlikte pişirildiği zaman demiri daha kullanışlı olur.
Folat için hangi besinler? Kuru fasulye, mercimek, ceviz en çok folik asit içeren besinlerdir. Bunların dışında sebzeler ve meyvelerde de bulunur.
Kalsiyum için hangi besinler? En fazla kalsiyum içeren besinler, süt, yoğurt ve peynirdir. Bunlardan sonra iyi kaynakları pekmez, fındık, fıstık ve yeşil yapraklı sebzelerdir.
B 12 için hangi besinler? Daha çok hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Et, balık, peynir ve yumurta sarısı en iyi B12 alacağınız besinlerdir.
C vitamini için hangi besinler? Portakal, mandalina, çilek, maydanoz, biber en çok C vitamini içeren besinlerdir ve günlük C vitamini ihtiyacı 60-70 mg dır. Ülkemizde her mevsim C vitamini içeren sebze ve meyve bulunur. Vitamin tabletlerindeki C vitamin değerlerine baktığınızda aslında ne kadar fazla alındığı görülür. 100 g portakalın veya çileğin 50-70 mg C vitamini içerdiği göz önünde bulundurulursa vitamin ihtiyacı besinlerle kolayca karşılanabilir.
Unutmayın ki hiçbir supleman sağlıklı bir yaşam için gerekli olan besinler içinde bulunan tüm besin ögelerini sağlayamaz. Supleman kullandığınız zaman besinlerden alacağınız posa ve diğer ögeleri alamazsınız. Bu nedenle besinlere öncelik tanıyın, yeterli ve dengeli beslenmeye çalışın.