Toplumda tabu haline gelen ve yaşam kalitesini düşüren hemoroid kadınlar ve erkeklerde sıkça görülüyor. Emsey Hospital’dan Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Ahmet Doğan, genellikle doktora geç başvurulduğuna dikkat çekerek, bu hastalıkla yaşamak zorunda olunmadığının altını çiziyor ve hemoroid hakkında merak edilenleri, tedavi yöntemlerini anlatıyor.
Hemoroid nedir ve belirtileri nelerdir?
Ülkemizde en sık görülen makat hastalıklarından birisi hemoroid ya da halk arasındaki tabiri ile basur olarak bilinir. Ergenlik dönemi sonrası ortaya çıkan hemoroid genetik olmasına karşın alınacak basit önlemlerle önüne geçilebilir. Ortaya çıkmasında en önemli etkenlerden birisi kabızlık ve dışkılama esnasında ıkınma yanı sıra normal doğum yapan kadınların ıkınması sayılabilir. İç ve dış olarak ikiye ayrılır. İç basur ayrıca kendi içerisinde 4 farklı dereceye kadar ilerlemektedir. Şimdi dilerseniz hastalığın nedenleri, belirtileri ve korunma yönünde atılacak adımları ele alalım.
Yetişkinlerde daha çok iç hemoroid görülmektedir. Makat iç kısmında 2-3 cm yukarısında bulunan toplardamarın genişlemesi olup, asıl sorun damarın genişlemesi değil de o damarların etrafını saran sağlam bağ dokusunun gevşemesi diyebiliriz. İçi kirli kan ile dolu olan damarlar hacimsel olarak genişledikçe hastalığın derecesi artmakta olup, bir noktadan (3. derece) sonrası basur memesi (toplardamar) makat dışına çıkmaktadır. Son evrede ise meme sürekli anüs dışında durmaktadır.
Kabızlık makat hastalıklarına en çok neden olan sorunlardan birisidir. Maalesef ülkemizde insanlar kabızlığı çok fazla sorun olarak görmüyor. Oysaki doğrudan ya da dolaylı olarak başta hemoroid olmak üzere aynı zamanda anal fissur hastalığı nedenidir. Hemoroid hastalarında kabızlık dolaylı bir neden olup, kişi kabız kaldığında tuvalette daha uzun süre geçirmektedir. Geçirdiği bu süreçte genelde insanlar rahatlayabilmek için ıkınma ihtiyacı duyarlar maalesef bu doğru bir yöntem olmayıp, kabızlığı önleyici uygulamalar önerilir. Ikınma bir noktadan sonra makat iç kısmında bulunan toplardamarların genişlemesi etrafındaki bağ dokularının gevşemesine neden olmaktadır.
Normal doğum özellikle doğum yapan kadınlarda doğum sonrası makat kanaması sık görülen bir durum olup, bunun nedeni genelde iç hemoroid olmaktadır. Yukarıdaki gibi sorun yine ıkınma olup, normal doğum yapan anne adayları doğum esnasında bebeğin anne rahminden çıkabilmesi için ıkınması gerekir. Tabii ki normal doğum bebek ve anne sağlığı için önerilen bir yöntemdir.
Hemoroidler ikiye ayrılır
Hemoroidler ikiye ayrılır. İç ve dış basur olup, en sık görülen makat iç kısmında yer alanıdır. Bu nedenle belirtileri ve tedavilerinde de farklılık görülür. Dilerseniz ilk olarak iç basur belirtilerini ele alalım.
Dışkılama Esnasında Kanama; İç hemoroid hastalığında ilk belirti olarak kişinin makat kanamasına dikkat edilir. Genelde dışkılama esnasında görülen bu durum ağrı, yanma vs. gibi şikayetlere neden olmaz. Kanama esnasında dayanılması zor bir can yanması oluyorsa burada sorun basur değil de anal fissur olmaktadır.
Makat İç / Dış Kısmında Meme; İlk olarak makat kanaması ile başlayan sorun ikinci evresinde ise toplardamar genişlemesine bağlı olarak meme oluşumuna neden olacaktır. Kanama şikayeti yine devam edecektir. Ortaya çıkan bu meme hastalığın durumuna göre makat dışına çıkabilmektedir. Üçüncü seviye olması halinde bu meme dışkılama esnasında makat dışına çıkar ve genelde kendiliğinden içeri girmektedir. Girmemesi halinde kişi parmağı ile içeri sokması gerekir. Dördüncü derece olması halinde ise bu memeler sürekli anüs dışında durmaktadır. Yani söylemek istediğim hastalık kolayca anlaşılmaktadır. İnsanlar utanması nedeniyle tedavileri sürekli ertelenmektedir.
Basur hastalığı en ağrısız hastalıklar arasında yer almakta fakat yukarıda belirttiğim meme makat dış kısmına çıkıp, içeri girmemesi halinde boğulmaya neden olmaktadır. Tromboze hemoroid ya da basur boğulması denilen bu durum ilk haftası çok şiddetli sonraki 2-3 hafta ise daha hafif bir ağrıya neden olmaktadır. Aynı sıkıntıyı tekrar yaşamamak için mutlaka tedavi olmanız gerekir.
Hemoroid belirtileri hususunda son aktaracağım kaşıntı olup, özellikle bu duruma dış basur ve dışarıda olan memeler neden olmaktadır. Fakat en önemli husus ise makat kaşıntısına deri problemleri neden olmaktadır.
Hemoroid için hangi doktora / bölüme gitmek gerekir?
İnsanların en çok sorduğu sorulardan biri de hangi doktora ya da bölüme gidilmesi yönünde olmaktadır. Burada genelde dahiliye ön plana çıksa da çok fazla doğru bir seçim olmamaktadır. Çünkü hemoroid teşhis ve tedavisi için özellikle genel cerrahi alanında eğitim almış uzman kişilere gitmek gerekir.
Basur ve makat çatlağı tedavisi nasıl yapılır?
Acil durumlarda yapılabilecek tedaviler arasında özellikle çok şiddetli makat ağrılarında veya kanamalarında mutlaka acil hekime muayene olmalısınız. Çünkü daha büyük sorunlar ile karşılaşabiliriz. Onun dışında orta şiddette ağrılarda ev ortamında oturma banyosu ve analjezik etkili kremler kullanılabilir. Fakat en değerli evde tedavi yöntemi ılık suya oturma banyosudur. Mevcut bir basur rahatsızlığınız varsa bunun seviyesini ilaç tedavisi ile düşürmek mümkün değildir. Sadece ilerlemesini engelleyebiliriz.
İlaç tedavisi tuvalet alışkanlığı veya düzenli beslenme ile basur probleminde gerileme olmaması durumda mutlaka hemoroid pakesine müdahalede bulunulmalı. Makatta kanama çok önemli bir şeydir. Dışkılama öncesi sonrası veya egzersiz sırasında makattan kan görülmesi oluyorsa mutlaka genel cerrahi hekimine muayene olunmalıdır. Hemoroidlerin seviyelerine göre ameliyat seçenekleri veya ameliyatsız yöntemler seçilebilmektedir.Hemoroid hastalığından utanmamak ve korkmamak lazım. Utangaçlık hemoroid altında yatan bazı hastalıkları da gizleyebilir.
Hemoroid tedavisinde güncel olarak ameliyatsız yöntem olarak da bilinen kan pıhtısı damarları içine damar kapatıcı madde enjeksiyonudur. Onun dışında klasik açık ameliyat ile hemoroid pakelerinin çıkarılmasıdır. İç hemoroid pakerinin bağlayarak ya da band ile boğulmasıdır. Doktorunuz hemoroid pakesinin durumuna göre size ameliyat önermelidir. Sizin iş durumunuz, mesleğiniz bu ameliyat seçimleri içinde çok önemlidir.
Son olarak makat çatlaklarında botoks tedavisi artık ameliyatsız kısa bir yöntem olması nedeniyle standart hale gelmiştir. Utanmayın ve hemoroid probleminiz varsa doktorunuza gidip muayene olun.