Dünya genelinde her geçen gün artan kanser, ülke bazında olduğu gibi cinsiyet bazında da bir takım faktörlere bağlı olarak artış ve azalış gösteriyor. Kanserin artışında sigara, alkol, obezite, UV ışınlarına maruz kalma gibi birçok neden sorumlu tutulurken; kanserin azalışında ise tarama programları, tedavi olanaklarının artması, sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite, sigarayı bırakma programları ve aşı gibi kanser karşıtı tedbirler ön plana çıkıyor.
Kanser türlerinin görülme sıklığının yanı sıra artış ve azalış oranları da cinsiyete göre farklılık gösteriyor. Neolife Tıp Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Gonca Saraç ile kadın kanserlerinin artış ve azalış oranları üzerine konuştuk.
Saraç, “Tüm kadın kanserleri içinde meme yüzde 26’lık görülme oranıyla 1. sırada geliyor. Bunu yüzde 14 ile akciğer, yüzde 10 ile bağırsak kanseri izliyor. Cinse özgü olarak tanımladığımız rahim ve yumurtalık kanserleri de kadınlarda en sık görülen ilk 10 kanser arasında yer alıyor.” diyor.
Kanser sıralamasının son 10 yıl içinde değişiklik gösterdiğini belirten Saraç, artış ve azalış oranlarını şöyle sıralıyor:
Tiroid yüzde 68, malign melanoma yüzde 51, böbrek yüzde 31, karaciğer yüzde 30, ağız yüzde 27, rahim yüzde 26, non-Hodgkin lenfoma yüzde 11, dış genital kanserler yüzde 10, akciğer yüzde 9, pankreas yüzde 7, meme yüzde 6 ve bağırsak yüzde 2 oranı ile kadınlarda artış gösteren kanserler olarak dikkat çekiyor.
Rahim ağzı yüzde 53, lösemi yüzde 53, mide yüzde 27, mesane yüzde 25, yumurtalık yüzde 10, yemek borusu yüzde 8 oranı ile kadınlarda azalış gösteren kanserler arasında yer alıyor.
Kanserde artışı tetikleyen faktörler
Dikkat çekici bir artış gösteren cilt kanserinde UV ışınına maruz kalma sorumlu tutuluyor. Cilt kanseri kadında 2., erkekte 1. sırada artış gösteriyor.
Karaciğer kanserini tetikleyen en önemli faktör, siroz hastalığı. Siroz; alkol, viral hastalıklar ve ailesel nedenlerle ortaya çıkabiliyor. Siroz kadında 4., erkekte 2. sırada artış gösteriyor.
Sigara ve obezite, böbrek kanserleri için başlıca risk faktörleri. Böbrek kanserleri kadında 2., erkekte 3. sırada artış gösteriyor.
Tiroid kanseri, görülme sıklığı bakımından küçük bir grubu temsil etse de (100 binde 5), vaka sayısında hızlı bir artış dikkat çekiyor.
Mesothelioma (karın ve göğüs boşluğu zarı kanseri) yine hasta sayısı olarak küçük bir grubu oluşturmakla birlikte (100 binde 1), yüzde 44’lük bir artış söz konusu. Asbest gibi kimyasal ajanlarla temas edilmesi durumunda 50 yıl sonrasında bile kanser görülebiliyor.