Huzursuz bağırsak veya irritabl bağırsak srndromu (IBS), sindirim sistemini etkileyen yaygın bir hastalık türüdür. Belirtileri arasında mide krampları, şişkinlik, ishal ve kabızlık görülür. Bazen bu belirtiler kısa bazen de günler, haftalar veya aylarca sürebilir.
Bu kronik rahatsızlık günlük yaşam kalitesini düşürür. Tedavisi zor olan bu hastalığı diyetler, doğal besinler ve ilaçlarla kontrol altında tutmak mümkündür.
İrritabl bağırsak sendromu, spastik kolon, irritabl kolon, mukus kolit ve spastik kolit olarak da adlandırılır. İnflamatuar, bağırsak hastalığından ayrı bir durumdur ve diğer bağırsak rahatsızlıklarından bağımsızdır. Belirtilerin şiddet ve süresi kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir.
İrritabl bağırsak sendromu gibi fonksiyonel mide-bağırsak bozuklukları genellikle beyin-bağırsak arasındaki etkileşimde meydana gelen problemler sonucu ortaya çıkmaktadır. Yapılan araştırmalara göre beyin ve bağırsak arasında ortaya çıkan sorunlar vücudun çalışma sistemini olumsuz yönde etkiyebilmektedir.
Beyin, mide ve bağırsak ilişkisi dışında başka etkenler de IBS’ye neden olabilmektedir.
Bunlar;
* Fiziksel veya ruhsal travmalar
* Depresyon, anksiyete ve somatik semptom bozukluğu gibi belirli zihinsel bozukluklar
* Sindirim sistemindeki enfeksiyonlar
* İnce bağırsaktaki bakteri florasında değişiklik olması
* Bazı gıdaların neden olduğu gıda alerjileri
* Genetik faktörler
* Cinsiyet faktörü (kadın olmak)
* Yaşa bağlı etkenler şeklinde sıralanabilir.
IBS türüne göre tanı ve tedavi şekilleri değişiklik göstermektedir. Hangi türe ait belirtiler gözlemleniyorsa ona göre tedavi ve ilaç almak gerekir.
Belirtileri
* Kramp
* Karın ağrısı
* Şişkinlik ve gaz
* Kabızlık
* İshal
* Bağırsak hareketlerinde değişiklik
Hassas bağırsak sendromunu tamamen ortadan kaldırıcı bir tedavi yoktur fakat şiddeti azaltılabilir.
Dışkı yumuşatıcı yiyeceklerin diyete eklenmesi karın kramplarının azalmasına, yumuşak dışkı oluşmasına, ishal oluşumunun engellenmesine yardımcı olabilir. Bol su tüketilmesi dışkının yumuşamasına ve kabızlığın azalmasına katkıda bulunabilir. Kepekli yiyecekler, meyveler, salata ve sebzeler (kabak, brokoli, fasulye) gibi yiyecekler barsak geçişini hızlandırırlar. Yüksek proteinli yiyecekler ve düşük yağlı yiyecekler tavuk, hindi, balık, yağsız et, süt, düşük yağlı peynir sağlık için faydalıdır.
Lifli yiyecekler, meyveler, salatalar (ıspanak en iyisidir) ve sebzeler hem sağlıklı hem de bağırsak dostu yiyeceklerdir. Hastalara yumuşak kıvamlı dışkı çıkartacak şekilde beslenme önerilmelidir. Sigara içilmemelidir, içiliyorsa da hemen bırakılmadır çünkü sigaranın İBS semptomlarını arttırıcı etkisi vardır. Probiyotikli yoğurtlar kalın bağırsak direncini düzenleyerek mevcut inflamasyonu baskılayabilir ve yararlı bakteri sayısını arttırıp dengeyi sağlayarak şikâyetlerin hafiflemesine neden olabilirler. Bu nedenle İBS’u olan bireylerin düzenli probiyotik özellikli besin tüketmeleri faydalıdır.
Ayrıca, stres giderici, bağırsak hareketlerini düzenleyici doğal bitkisel besin ve ürünler bu sıkıntılı hastalığın yatışmasına ve hatta tamamen ortadan kakmasına imkan sağlayabilmektedir. Bilhassa kronik kabızlık çeken kişilerde tedavi, ibs ile birlikte değerlendirilirse kabızlığın kalıcı tedavisi de mümkün olabilmektedir.