Gluten, birçok tahıl grubunda özellikle buğday, çavdar, yulaf ve arpa gibi ürünlerde bulunan protein grubudur. Gluten Nedir Ekmek yaparken ortaya çıkan gluten hamurun esas yapısını oluşturan proteindir ve hamurun kabarmasını, mayalanmasını sağlar.
Buğday otuza yakın farklı protein türleri içerir, glutenin ve gliadin adlı proteinler suyla birleştiğinde esnek, sakıza benzer ağsı bir madde oluşturur. Buğday unu su ile yoğurulduğunda glutenin ve gliadin suyun tutulmasını sağlar ve birbirlerine bağlanırlar.
Gluten unlu mamullerin temel yapısını oluşturur ancak en etkili olduğu yer buğday unudur. Çavdar, arpa ve yulaf gibi tahıllarda etkisi daha düşüktür.
Gluten bazı kişilerde ciddi sağlık problemlerine yol açar ve erken teşhis ile pek çok sağlık probleminin önüne geçilebilir. Glutenin yol açtığı hastalıklar çocuk yaşlarda fark edilmediğinde büyüme geriliğine sebep olabilir. Gluten nedir konusu özellikle son yıllarda ortaya çıkan tartışmalar sonucunda herkes tarafından merak edilmeye başlanmıştır ve bilim dünyasını ikiye ayıran sonuçlar ortaya konmuştur.
Glutenin Zararları Nelerdir?
Gluten özellikle paketli ve işlenmiş gıdalarda kıvam arttırıcı, bağımlılık veren ve ucuz olması nedeniyle endüstriyel gıdanın vazgeçilmez ürünüdür. Gluten içeren besinler insanlarda bağımlılığa sebep olur ve ürün satışının devamı sağlanır.
Bazı insanlarda gluten hassasiyeti bulunur ve glutenli gıdalar sindirilemez, besin emilimi bozulur ve çeşitli hastalıklar baş gösterir. Gluten hassasiyeti olan kişilerde zamanla bağırsaklarda yer alan çıkıntılar, düzleşmeye başlar ve glutenli gıdalar yeterince sindirilemediği için tüm sindirim sistemi hastalanabilir.
Glutenli gıdalar sindirilemediği zaman kişilerde, şişkinlik, karın ağrısı, kilo kaybı, ishal ve kilo kaybı gibi ciddi sindirim rahatsızlıkları ve kemik ağrısı, halsizlik, vücutta karıncalanma ve yanma hissi, deride renk değişiklikleri, bağ ağrısı, cilt solgunluğu, aşırı gaz ve kronik yorgunluk gibi belirtiler meydana gelir.
Gluten hassasiyeti olan kişiler yani Çölyak hastası olanlar glutensiz besinler ile beslenmeli ve hayatları boyunca bu diyete uymalıdır. Özel diyetler ile hastalıkların geçtiği ve bağırsağın da kendini iyileştirdiği gözlemlenmiştir. Çölyak hastası teşhisi konulmayan kişiler de sindirim sistemlerinde rahatsızlık hissediyorsa mutlaka bir hekime başvurmalı ve gerekli tahlilleri yaptırmalıdır.
Glutensiz Besinler Nelerdir?
Gluten hassasiyeti olanlar sağlıklı ve uzun ömürlü bir yaşam için glutensiz besinler tüketmeli ve paketli ve işlenmiş gıdalardan ve gluten içeren besinlerden uzak durmalıdır.
Pirinç ve pirinç unundan yapılan lapa ve tatlılar, kuru yemişler, özellikle keçi sütü olmak üzere diğer süt ürünleri, bal, ayran, mercimek, zeytinyağı ve ayçiçek yağı, sebze çorbası, tavuk çorbası, mısır, bezelye ve nohut gluten içermeyen besinlerdir, protein ve vitamin açısından da oldukça zengindir.
Gluten hastaları, özellikle normal ekmek, makarna, pasta, kurabiye ve börek gibi unlu maddeleri kesinlikle tüketmemelidir.
Gluten pek çok üründe yer alır ve mutlaka içindekiler kısmına dikkat edilmelidir, sadece yiyeceklerde değil çeşitli kozmetik ve bakım ürünlerinde de gluten mevcuttur.