Kanserojen azo boyar madde ihtiva eden bu ürünleri değil kullanmak, dokunmak bile sağlık açısından risk yaratıyor. Bunun denetimi için dün önemli bir adım atıldı. Güvensiz madde içeren, sağlık açısından büyük risk yaratan ürünler piyasadan toplatılacak, üreticisine ceza verilecek. Ayrıca gazeteye verilecek, TV’de yayımlanacak ilanlarla zararlı boya içeren bu ürünlerin geri çağrılması sağlanacak.
İthal tekstil ürünlerindeki azo boyar madde denetimini Sağlık Bakanlığı adına İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) yapıyor. İHKİB Başkanı Hikmet Tanrıverdi, firmaları eğitime tabi tuttuklarını ve bu sayede kanserojen madde oranının düşme yoluna girdiğini söyledi.
Gümrükten alınan numunelerin analizini yapan Ekoteks Laboratuarı İcra Kurulu Başkanı Nilgün Özdemir, yapılan binlerce analize atıfta bulunarak şunları söyledi: “Denetimlere ilk başladığımız dönemde 8 bin-9 bin ppm değerlerinde azo boyar madde tespit ediyorduk. Hâlâ bazı numunelerde normalin kat kat üstünde azo boyar madde tespit ediyoruz. Bu maddeler sağlığa çok zararlı, kanserojen olduğu kanıtlanmış, çok sıkı şekilde denetimleri sürdürüyoruz.”
‘GÜMRÜKTE BEKLEMİYOR’
Ekonomi Bakanlığı, gümrükler ve İTKİB işbirliğiyle yapılan ithalat gözetimi işleminde, ithal bir ürünün 60 saniyede bilgisinin alındığını belirten Özdemir, “Test sonucu 3 günde çıkıyor. Ancak mal gümrükte alıkonulmuyor, piyasaya dağıtımı yapılıyor. Sınırın üstünde azo boyar madde çıkarsa bertaraf şart” dedi. Analize takılan firmalarwww.ebirlik.org sitesinde de ilan ediliyor. İlanda firmanın ağzından, “Ürünümüzde zararlı boya tespit edildi. Aldığınız ürünü getirin, parasını iade edelim” ifadeleri yer alıyor.
Ürünlerinde kanserojen madde çıkan firmalar ilanla teşhir ediliyor.
2 FİRMANIN KAPISINI ÇALDIK
Üretimde sağlığa zararlı boya içeren madde kullandığı tespit edilen firmalardan biri olan Kulaber Tekstil’in merkezine gidiyoruz. İstanbul, Kapalıçarşı’da bulunan ithalatçı firmayla görüşmek için gittiğimizde çalışanlar, patronlarının olmadığını ve kendilerinin de konuyla ilgili bilgilerinin olmadığını söyleyerek konuşma isteğimizi geri çeviriyor. Çevredeki esnaf da sessiz…
Sonraki durağımız Osmanbey’deki Tonsurtan Giyim oluyor. Konuştuğumuz firma yetkilisi, ithal ürünlerin ülkeye girişinin iki yıldır zorlaştırıldığını ve benzer sıkıntının otomotivden oyuncak sektörüne kadar birçok ithalatçı firmayı sıkıntıya soktuğunu anlattı. Sağlığa zararlı olduğu tespit edilen ürünleri imha ettiklerini belirten yetkili, şunları söyledi: “Biz daha çok ihracat yapıyoruz. İç piyasaya satışımız yok. İthal ettiğimiz ürünlere uygulanan test gruplandırmasına 40’a yakın ekleme yapıldı ve işimiz biraz daha zorlaştırıldı. Durum bu.”
GIDADAKİ BOYAYA DİKKAT
CEM NEGRİN / Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı
“Çok doğru bir karar. Hazırgiyimde ithalat mallarında azo zararlı boya testleri zaten yapılıyor. Türkiye’de ihracata çalışan boyahanelerde insan sağlığını bozacak kimyevi maddeler zaten kullanılmıyor. Yeni sistem büyük ölçüde kontrol sağlar. Ayrıca nikel testlerinin plastik testlerinin de yapılması gerek. Bunu Türk insanının sağlığı açısından yapılan çok önemli bir girişim olarak görüyorum. Tabi tekstilden çok, yediğimiz sebzeler, meyveler ve hayvansal ürünler de çok daha önemli.”
ÜNLÜ FİRMALAR DA KULLANMIŞ
İSMAİL GÜLLE /İstanbul Tekstil ve Hammadde İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı
“İhracatçılar 90’lı yıllardan itibaren Avrupalı üreticilere herhangi bir kanserojen madde bulunmadığına yönelik taahhütname veriyor. Ancak yurtiçinde bu tip kumaşlar ve giysiler yıllardır satılıyor. Yaptığımız araştırmada pek çok ünlü firmaya ait kansorejen madde içeren pantolonlar, tişörtler ve şapkalar tespit ettik. Sadece bu ürünleri ithal edenlerin değil yurtiçinde üretenlerin teşhir edilmesi son derece doğru. İstediğiniz kadar ceza yazın pek yaptırımı olmuyor. Deşifre edilmesi caydırıcı olacaktır."
‘AZO BOYAR’ MADDE NEDİR
Tekstil boyalarında bulunuyor. Bu maddelerden bir kısmı kanserojen ‘arilamin’ içeriyor. 30 ppm’in altındaki miktarlarda azo boyar madde içeren ürünlerin ithalatı serbest. 30 ppm, 1 milyon litre boyada 30 mililitre azo boyar madde anlamına geliyor.
Sansürsüzhaber