Karaciğerde gerek mikroplara gerekse ilaç veya kimyasallara bağlı gelişen iltihabi reaksiyon olan hepatit dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli sağlık sorunları arasında ilk sıralarda geliyor.
Hepatit denilince çoğunlukla Hepatit A, B ve C tipi virüslerin oluşturduğu hastalık anlaşılıyor; ülkemizde de en sık bu türleri görülüyor. Oysa A, B, C, D, E, F ve G derken klasik anlamda bahsedilen hepatitin günümüzde saptanmış olarak 7 farklı çeşidi var. Tüm dünyada yaklaşık 400 milyon Hepatit B, 170 milyon da Hepatit C virüsü taşıyan hasta bulunurken, milyonlarca kişi de kronik hepatiti olduğunun farkında bile olmadan siroz ve karaciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybediyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sesin Kocagöz “Hepatit bazen kalıcı hasarlara neden olarak siroz denilen karaciğerde yetmezliğe bazen de kanserlere neden olabilir. Oysa gerekli önlemler alınarak hepatitten korunmak mümkün” diyor. Prof. Dr. Ayşe Sesin Kocagöz 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü kapsamında, hepatitten korunmanın yollarını anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
1-Ellerinizi doğru yıkayın
Hepatitten korunmanın temel yollarından biri elleri uygun oranda ve doğru bir şekilde yıkamak. İşe başlarken ve eve dönünce, aksırma, öksürme ve burun silindikten sonra; gıdaların hazırlanmasından önce ve sonra; tuvalete gidildikten sonra, sofraya oturmadan önce, bebeğin altını değiştirdikten sonra ve ev hayvanlarının ya da çiçek bakımından sonra mutlaka ellerin yıkanması gerekiyor
2- Yiyecek ve içeceklere dikkat edin
Özellikle yazın artış gösteren Hepatit A ve Hepatit E virüsleri besinler ve suyoluyla bulaştığı için, kanalizasyon sistemlerinin yeterince düzenli olması ve su temininin uygun şekilde yapılması çok önemli. Ayrıca iyi yıkanmamış sebze, meyve ve salatalar, çiğ ya da az pişmiş kabuklu deniz ürünleri, pastörize edilmemiş süt ve yıkanmadan sıkılan portakal suyu ve çilek ile temiz hazırlanmamış pasta ve krema gibi gıdalardan bulaşma riski daha sık görülüyor.
3- Kişisel eşyalarınızı kullandırmayın
Kişisel hijyene dikkat edilmesi ve kişisel eşyaların başkasına kullandırılmaması çok önemli. Özellikle çatal, kaşık, bardak, tıraş bıçağı, diş fırçası, küpe, tırnak makası gibi kan yoluyla geçebilecek hastalıklara zemin hazırlayan eşyaların kesinlikle hiç kimseyle ortak kullanılmaması gerekiyor. Kuaförlerde de bu tip malzemelerin iyice temizlenmesi şart. Aksi halde bu eşyalarda bir anlık ihmal özellikle Hepait B, C ile D’ye neden olabiliyor.
4- Havuzun temizliğinden emin olun
Yeterince dezenfekte edilmemiş havuzlarda yüzmek özellikle Hepatit A’ya davetiye çıkarıyor. Genel olarak grip benzeri belirtiler yani ateş, karın ağrısı, bulantı, kusma, iştahsızlık, halsizlik, idrarda koyulaşma, gözlerde sararma ile kendini gösteren Hepatit, çocuklarda ise hiç belirti vermeyebiliyor. Bu nedenle temizliğinden emin olmadığınız havuzlara girmeyin.
5- Buzdolabınızı bilinçli düzenleyin
Bakteri, virüs ve parazitlerin bir ortamdan öbür ortama yayılmaması çok önemli olduğundan buzdolabında pişmemiş etler, deniz ürünleri ve yumurtaların ayrı bölmelerde ve ayrı kaplarda saklanması gerekiyor. Yine bıçak ve kesme tahtaları da bilinçli kullanılmalı; sebze ve et ayrı bıçak ve tahtalarda doğranmalı.
6- Dövme yaptıracağınız yeri iyi seçin
Hepatit B, Hepatit C, Hepatit D hastalığı kan ve kan ürünleri aktarımının yanı sıra enjeksiyon (uyuşturucu kullananlarda) ile bulaşıyor. En önemli diğer geçiş yolları ise korunmasız cinsel temas ve steril edilmemiş iğneler ile yapılan dövme! Cinsel ilişkiyle bulaşmadan korunmak için güvenilir yöntem olan prezervatif (kondom) kullanılması gerekiyor. Dövme yaptırmayı düşünüyorsanız da yaptıracağınız yeri iyi araştırın ve güvenilirliğinden emin olmadığınız yerlerden kaçının.
7- Ortamı düzenli havalandırın
Hepatite; ilaçlar, alkol, bağışıklık sistemi bozuklukları, mikroplar yani bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler yol açabiliyor. Bunlar içinde diğer başka virüsler hepatit etkeni olarak ilk sırada yer alıyor. Virüslerden CMV ve EBV tipleri özellikle solunum yolu ile ve sık bulaşıyor. Bu nedenle sınıflarda ve kalabalık ortamlarda havalandırmanın düzenli ve sık yapılması çok önemli. Özellikle kapı kolları, bilgisayar klavyeleri, toplu taşıma araçlarında tutacaklar gibi el ile yoğun temasın olduğu yerlerin de sık aralıklarla temizlenmesi şart.
8- Aşı olmayı ihmal etmeyin
Prof. Dr. Ayşe Sesin Kocagöz “Bulaşma konusunda bilinçlenmek ve tedbir almak kritik önem taşıyor. Hepatitten korunmanın en etkili yollarının başında Hepatit A ve Hepatit B aşısı geliyor. Hepatit A ve B aşılarının yaşa, mesleğe veya seyahate gidilecek bölgeye göre yaptırılması şart. Hepatit C için henüz bir aşı yok ancak taşıyıcıların düzenli takiplerine, hastaların da ilaç tedavisi ve kontrollerine mutlaka özen göstermesi gerekiyor” diyor.