Dışarıdaki hava kirliliğinden zaman zaman hepimiz şikayet ederiz. Peki ya evinizdeki, işyerinizdeki veya gittiğiniz bir kafedeki pek de fark edilmeyen hava kirliliğinin sağlığınız için risk olduğunu hiç düşündünüz mü?
Tabii sigara dumanı dolu veya pis kokan bir yer hepimizi rahatsız eder. Sigara dumanının sağlığımız için ne denli riskli olduğu hepimizce biliniyor artık. Bir de hiçbir şey hissetmediğimiz mekanlar var. Gözlerde yanma, burun tıkanıklığı sizin için kronik bir sorunsa bulunduğunuz iç mekanlardaki hissetmediğiniz hava kirliliği bunun sebebi olabilir. Evde ya da işyerindeki havada zararlı etkileri olan gazlar veya parçacıkların bazı hastalıkların kaynağı olduğu, günümüzde önemi toplumca yeni yeni anlaşılan ve kabullenilen bir olgu. Pencerelerin genellikle sıkıca kapalı olduğu ve temiz havanın dolaşımda olmadığı sonbahar ve kış aylarında risk daha da artıyor. Ev içinde, vazolardaki kalmış sularda veya tarifine uygun bir şekilde temizlenmeyen nemlendiricilerde, nemli duvarlarda ve halılarda üreyen bakteriler ve küfleri de bu listeye eklemek gerek. Ev temizliğinde kullanılan maddelerin uygun şekilde muhafaza edilmemesi, duvardan duvara halıları yapıştırmak için kullanılan kimyasallar ve boyalar da zararlı buharlar yayıyor.
‘Hasta bina sendromu’ nedir?
İşte çalışırken sürekli baş ağrısından veya uykunuzu aldığınız halde yorgunluktan şikayet ediyorsanız, işyerinizden uzakta geçirdiğiniz sürelerde de bu şikayetleriniz kayboluyorsa, bunların nedeni ‘hasta bina sendromu’ olabilir. Bazı kişilerde geniz ve gözlerde yanma ve burun kaşıntısı da görülebilir. Bu terim, başka bir hastalık veya nedene bağlanamayan ve sadece çalışırken ortaya çıkan belirtileri tanımlamak için kullanılmakta. Bahsedilen şikayetler, genellikle havalandırma sorunu olan büyük binalarda görülür.
Duvar boyalarından halı yapıştırıcılarına, yeni alınan mobilyalardan içeride bulunan kırtasiye ve benzeri eşyalara kadar uzanan tüm maddelerin hepsinin birleşmiş etkisine karşı vücudun verdiği tepkidir. Ayrıca yeni hizmete giren işyerlerine halı döşemesinde kullanılan yapıştırıcılar, diğer kaplama malzemeleri, fotokopi makinaları, böcek öldürücü ilaçlar ve temizlik sıvıları ortama bol miktarda formaldehid ve başka zararlı bileşikler salmaktadır. Yeterli havalandırma olmadığında bu malzemelerden çıkan buharlar çeşitli alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu sendrom ilk kez, 1970’lerde yenilenen ama yeterli havalandırma tesisatı bulunmayan bir belediye binasında tespit edilmiştir. Kısacası hasta bina sendromu ciddiye alınması gereken bir sorundur. Havalandırmanın düzeltilmesiyle çözüme kavuşabilir.
Okulları, evleri, işyerlerini havalandırmak
İç mekanlardaki hava kirliliğini gidermenin yolu bu mekanları yeterince havalandırmaktan geçiyor. Bunun için aslında biraz sağduyulu olmak ve pencereleri açarak ya da havalandırma sistemlerini düzgün kullanarak sürekli dolaşımı sağlamaya çalışmak yeterli. İster evimizde, ister okulda, ister gittiğimiz yerlerde, isterse çalıştığımız işyerinde olsun temiz hava, bizim en yakın dostumuz, koruyucumuz, unutmayalım.
Dr. Hasan İnsel / Milliyet