Beyin yıkımıyla gerçekleşen ölümlerin incelenmesi konusunda ABD’de eğitim alan DEÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ayça Erşen Danyeli, organ bağışı olmaması nedeniyle Türkiye’de beyin üzerinde yeterli araştırma yapılamadığını söyledi.
Beyin tümörleri konusunda da uzman olan Danyeli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, insan beyninin anlaşılabilecek kadar basit olmadığını belirtti.
Dünyada beyinle ilgili çok çeşitli araştırmaların yapıldığını ve her geçen gün beynin özellikleriyle ilgili yeni bilgi edinildiğini anlatan Danyeli, bu konuda Türkiye’de ciddi eksikliklerin olduğunu ifade etti.
Beyin patolojisiyle ilgili Mayo Clinic’te eğitim aldığı dönemde yabancı meslektaşlarının Türkiye’de bu bilgilerin işe yaramayacağını söylediğini ancak kendisinin bu işi başlatma konusunda kararlı olduğunu vurgulayan Danyeli, ilk etapta Geriatri Bilim Dalı ile bir ‘Beyin Bankası’ kurduklarını anımsattı.
Türkiye’de son yıllarda oluşan duyarlılık sayesinde organ bağışının arttığını, beyin bağışının da bundan bir farkının olmadığını vurgulayan Danyeli, şöyle konuştu:
‘Beyin bağışı olmadığı için beyin dokusu incelenemiyor. Beyin kompleks mekanizmalara, yapıya sahip son derece karmaşık bir organ. Dünyada beyin üzerine yapılan çalışmalar çok fazla sayıda ve beynin yeni özellikleri ortaya çıkıyor. Bu konuda ne yazık ki ciddi eksiklik var. Beyin bağışı bu bakımdan son derece önemli.’
– ‘Çekimser kalıyorlar’
Bağışın bu gizemli organın sırlarının çözülebilmesi için yürütülen çalışmalarda kritik öneme sahip olduğuna işaret eden Danyeli, Türkiye’de bu konuya yönelik bilinçlenmenin artmasını umduklarını dile getirerek, şöyle dedi:
‘Bundan 10 yıl önce organ nakli, bağışı bu kadar yaygın değildi. Kamuoyunu bilgilendirme çalışmaları sayesinde herkes, organ naklinin son derece insanlığa faydalı olduğunu düşünerek bağışta bulunmaya başladı ancak beyin bağışından bahsettiğimizde insanlar çekimser kalıyor. Bu konuda ciddi bilgi eksikliği var. Türkiye’de diğer organların bağışı yaygın ancak maalesef beyin bağışı akla gelmiyor. Beyin bağışının, bir organımızı başkasının hayatını devam ettirebilmesi için bağışlamaktan çok da farkı yok. Çünkü beyin incelenmesinden elde edilecek bilgiler bütün insanlığa çok önemli aydınlatıcı bilgiler sunacak. Bu konuda duyarlılığın artması ve bizim de inceleme yapabileceğimiz çok sayıda örneklerin olmasını arzu ediyoruz. Bağış oldukça bu konuda dünyaya bilimsel katkımız artacaktır. Ayrıca bu topraklara özgü beyinde olabilecek değişiklikleri de saptayabileceğiz.’
– Yüzlerce yıl saklanabiliyor
Beyin bağışlamak için Sağlık Bakanlığından onaylanmış ‘onam formu’ bulunduğunu, hasta hayattayken kendisinden ve yakınlarından onay aldıklarını dile getiren Danyeli, vefatın ardından 24 saat içerisinde beyin dokusunun çıkarılması gerektiğini söyledi.
Danyeli, beyinin çıkarılmasında çok ciddi hassasiyet gösterildiğini, beyinin çıkarıldığının anlaşılmayacağı şekilde kişinin cenazenin teslim edildiğini vurguladı.
Beyinin özel bir madde aracılığıyla yüzyıllarca saklanabileceğini belirten Danyeli, Türkiye genelinde beyin bağışlamak isteyenlerin dokularını hastanelerinde incelemeyi arzuladıklarını sözlerine ekledi.