Hapşırma krizleri, gözlerde kızarıklık ve durmak bilmeyen burun akıntıları… Alerjik rinitin alâmeti olan bu belirtiler özellikle mevsim geçişlerinde kendini fazlasıyla belli ediyor. Hastalık kimi zaman da kendisine çok benzeyen sinüzit ile karıştırılabiliyor.
Mevsimsel alerjik rinit ya da saman nezlesi en sık görülen alerjik hastalıklardan. Dönem dönem gözleriniz kızarıyor, burnunuz kaşınıyor, hapşırma krizlerine girip kendinizi bitkin hissediyorsanız siz de alerjiden muzdarip olabilirsiniz… Alerji belirtileri vücudun bağışıklık sisteminin yabancı bir maddeye (alerjen) yanıt vermesiyle başlar. Bunu da alerjenin giriş yerine antikor göndererek yapar. Alerjen ve antikor arasındaki savaş yüzünden kanda çeşitli kimyasal maddelerin salınımı başlar. Bu kimyasallar da alerjik hastalık belirtilerine yol açar. Anadolu Sağlık Merkezi KBB Uzmanı Prof. Dr. Nesil Keleş, alerjik rinitin sık rastlanılan bir hastalık olup, son 10 yılda bu sıklıkta büyük artış olduğunu söylüyor. Allerjik rinitin en önemli belirtileri arasında hapşırma, gözlerde ve burunda kaşıntı, burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve bazen de baş ağrısı sayılabilir. Bazı hastalarda işitme problemleri, boğaz ağrısı, ses kısıklığı ve öksürük de görülebiliyor.
Dönemsel ya da sürekli olabilir
Alerji yakınmaları bazı kişilerde bütün bir yıl boyunca sürerken, bazılarında belli mevsimlerde artış gösterir. Mevsimsel alerjik rinit ya da bahar nezlesi olan hastaların şikayetleri daha çok ilkbahar ve sonbahar aylarında ortaya çıkar. Buna en sık neden olan allerjenler çim, ağaç ve yabani ot polenleri. Yıl boyu alerjik rinit yakınması olanlarda ev tozu akarı, küf mantarları ve hayvan tüyleri en sık rastlanılan alerjenler. Yapılan son araştırmalara göre hava kirliliğinin de rahatsızlığı tetiklediğini söylüyor, Nesil Keleş.
Alerjik rinit hayatı tehdit eden bir hastalık olamaması ve alınan bazı ilaçlarla geçici iyileşme sağlanabilmesi nedeniyle nadiren ciddi problemlere yol açıyor. Buna rağmen, alerjik rinit hastaların sosyal yaşamını ve sağlığını önemli oranda etkiliyor. “Sıklıkla hastaların yarısında yılda 4 aydan fazla alerjik rinit belirtileri vardır ve bu da yaşam kalitesini ciddi ölçüde bozar. Rinit aynı zamanda erişkinlerin iş, çocuklarınsa okul hayatını da olumsuz etkiliyor.” diyor, Nesil Keleş. Aynı zamanda başka hastalıklarla beraber de görülebiliyor. Astım, sinüzit, çocuklarda burun tıkanıklığı nedeniyle diş ve ağız yapısında gelişme bozuklukları, orta kulak hastalıkları ve besin alerjileri alerjik rinitle birlikte görülebilen hastalıklar arasında.
Sinüzitle karışabiliyor
Alerjik rinit teşhisinde detaylı araştırma çok önemli. Hastanın yaşı, hangi ortamlarda şikayetlerinin arttığı, daha önce hangi ilaçları kullandığı ve özellikle ailesinde alerjisi olan başka kimse olup olmadığı mutlaka sorulmalı. Alerji genetik bir hastalık olduğundan ailede başka bireylerde de olması tanıda çok yardımcı olur. Daha sonra ayrıntılı bir kulak burun boğaz muayenesi ve alerji testleri uygulanıyor. Alerji testleri deri testleri ya da kanda alerjenlerin incelenmesi yöntemleriyle yapılıyor. Alerjik rinit belirtileri sıklıkla sinüzit ile karışabiliyor. Bazı alerjik rinitli hastalar sinüzit teşhisi nedeniyle gereksiz yere yıllarca antibiyotik tedavisi alabiliyor. Ya da tam tersi, yoğun tedaviye rağmen alerjik rinit yakınmaları düzelmeyen, baş ve yüz ağrısı, yeşilimsi burun akıntısı gibi yakınmaları olan hastalar da aslında sinüzit olabiliyor.
Tedavisi nasıl yapılıyor?
Alerjik belirtilerin kontrolü, birden fazla tedavi yönteminin birlikte uygulanmasıyla sağlanıyor. Alerjenle karşılaşmanın önlenmesi öncelikli hedef. Daha sonra ilaç ve aşı tedavisi uygulanıyor. Ancak tedavinin vazgeçilmez şartı alerjik yakınmalara neden olan alerjenden uzaklaşmak. Burun spreyleri ve alerji hapları da gerekli görülürse öneriliyor. Aşı tedavisindeyse alerjik belirtilere yol açan maddeler giderek artan dozlarda uygulanarak, kişinin söz konusu alerjene karşı bağışıklığının güçlenmesi amaçlanıyor.
Neler alerji yapar?
Çok farklı maddeler alerjen olabilir. Polenler, gıdalar, mantar, toz, hayvan tüyleri, kimyasal maddeler, bazı ilaçlar alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
Saman nezlesi, polenler nedeniyle oluşur. Türkiye’de en sık rastlanılan alerjen çim polenleri.
Ev tozu akarı, evcil hayvanlar, bazı kimyasal maddeler gibi alerjenlerin yol açtığı belirtiler sıklıkla kış aylarında evler kapalıyken artar.
Küf mantarları da polenler gibi allerjik reaksiyonlara neden olurlar. Hem ev içi hem ev dışında bulunurlar. Ev bitkileri ve banyo gibi nemli ortamlar mantarların bulunduğu yerlerden.
Renkli veya kokulu çiçekler nadiren de olsa alerjiye neden olurlar.
Alerjenleri uzaklaştırmak için…
Klimalardaki filtreleri sık sık değiştirin.
Polenlerin çok olduğu ilkbahar ve sonbaharda evinizin pencere ve kapılarını kapalı tutun.
Evinizin içindeki bitkileri uzaklaştırın.
Evinizde tüylü hayvan
beslemeyin.
Kuştüyü veya yünden yapılan yastık, yorgan ve yatak yerine sentetik olanlarını kullanın.
Sigara içmeyin ve yanınızda içirmeyin.
Zaman