Aşırılık yanlısı hareketler, din kisvesi altında işlenen terör, Avrupa ülkelerine hatta Amerika’ya ve Kanada’ya kadar uzanan tehditler; uluslararası kamuoyunun gündeminde en üst sıralara taşınan korku ve paniğin hakim olduğu bir ortamda Türkiye’nin de jeopolitik konumundan ötürü kendini tam da içinde bulduğu sorunları Amerika’nın Sesi’nden Selin Süer Ünlü Washington Enstitüsü Türkiye Programı Direktörü Soner Çağaptay ile konuştu. İşte o konuşma…
Şah Fırat Operasyonu’nun Zamanlaması
Çağaptay: “Suriye’de Türkiye ile Amerika’nın önceliklerinin sıralaması farklı. Türkiye’nin birinci önceliği Esad’ı devirmek ikinci önceliği IŞİD’i halletmekse, Amerika’nın birinci önceliği IŞİD’i halletmek, ikinci önceliği Esad’ı devirmek. Bundan ötürü Suriye’de Amerika’nın inşa etmeye çalıştığı cepheye katılmadı. Geçen hafta imzalanan Eğit-Donat anlaşması, Türkiye’nin bu cepheye katılacağı yönündeki ilk mesajdı. Şah Fırat Operasyonu’nu bu açıdan değerlendirmek lazım. Washington açısından bu operasyon olumlu bir gelişme. Türkiye’yle IŞİD arasındaki durumu ben Soğuk Savaş’a benzetiyorum. Karşı tarafa saldırdığı takdirde kendisine büyük zarar geleceğini görüyor her iki taraf da. Süleyman Şah Türbesi belki de bu Soğuk Savaş dengesinin en güzel işaretiydi. IŞİD tarafından çevrelenmiş bir arazide yer almasına rağmen, IŞİD’in girmediği bir topraktı. Türkiye açısından bu uzun vadeli iyi bir gelişme çünkü oradaki askerlerin IŞİD’e rehine olmaması için önceden adım atarak IŞİD’in elindeki bir kozu, onların elinden aldı.
Eğit-Donat Anlaşması Türkiye’yi Hedef Haline Getirir mi?
Soner Çağaptay bu sorumuzu şöyle yanıtladı: “Eğit-Donat anlaşmasında eğitilecek muhalifler kısa vadede IŞİD’e karşı savaşacak. IŞİD şu anda Türkiye’nin kendisine karşı cephe almaya başladığını gördü. IŞİD liderlik kadrosu da Ankara’nın kendisine karşı tavır aldığını görüyor. O yüzden Süleyman Şah Türbesi’nin tahliye edilmesi zamanlama açısından olumlu bir gelişme. IŞİD Türkiye’nin iç güvenlik zafiyetlerini biliyor. IŞİD militanları yıllardır kullandıkları Türk topraklarının zaaflarının farkındalar dolayısıyla IŞİD karar verirse Türkiye’nin canını yakabilir. Tabii Türkiye’nin buna karşı istihbarat faaliyetlerinin güçleneceğini söylemek mümkün.
Türkiye, IŞİD için yakın bir düşman değil. Yani IŞİD’in kısa vadede hedef almadığı ama uzun vadede sevmediği bir düşman. Çünkü Türkiye onların hiç sevmediği, yıkmaya çalıştığı herşeye sahip olan bir ülke. Dolayısıyla orta ve uzun vadede Türkiye’yle IŞİD arasında sorunların çıkmasının neredeyse kesin olduğu kanısına ulaştırıyor bizi.”
ABD’nin Bölge Politikası Neden Belirsiz?
Washington Enstitüsü uzmanı Çağaptay: “Amerika’nın Suriye’deki gelişmelerin kendi isteği dışında geliştiğini düşünüyor. Amerika’yı Suriye savaşının dışında tutarak ülkeyi koruduğunu düşünen bir Beyaz Saray var. Amerika’nın birinci önceliği IŞİD’in büyüyerek Avrupa’ya ve ardından da Amerika’ya tehdit oluşturmasını engellemek diyebiliriz. Obama’nın vizyonu Başkan Bush olmamak üzerine kuruluydu. Obama, o kadar kolay savaş başlatmayan ve Müslüman ülkelere ne pahasına olursa olsun kolayca müdahale etmeyen başkan olarak kalmak istiyor. Bunu, geriye kalan iki yılında bırakmak istediği bu mirası değiştirmeyecektir. 2 sene içinde Suriye’deki meseleler öyle çetrefilleşecek ki bundan sonraki Amerikan başkanının oradaki temizlemek zorunda kalacağı sıkıntıların boyutu çok daha büyüyecek.”