İslam ve tasavvuftan etkilenerek bestelediği ‘Allah’ın Güzel İsimleri’ adlı eserinin uluslararası prömiyeri 2007 yılında Aya İrini’de yapılan ve aynı yıl İstanbul Müzik Festivali’nden onur ödülü alan İngiltere’nin en önemli bestecilerinden Sir John Tavener, 69 yaşında hayata veda etti. Ünlü bestecinin ‘Song for Athene’ adlı şarkısı Prensesi Diana’nın cenazesinde çalınmıştı.
The Beatles’dan Björk’e birçok önemli isimle çalışmalar yapan ve özellikle İslam ve Doğu’dan esinlendiği birçok besteye imza atan İngiltere’nin en büyük klasik müzik bestecisi John Tavener, 69 yaşında İngiltere’nin güneyinde Child Okeford’daki evinde hayata veda etti. Genetik marfan hastalığı nedeniyle boyu sürekli uzayan (2007 yılında 1.9cm boyundaydı) Tavener, 1968 yılında The Beatles grubunun yardımıyla ‘Balina ve Kelt Requemi (The Whale)’ ile üne kavuşmuştu. 1970’lerde Ortodoksluğu seçen ve bestelerinde Bizans makamlarını kullanmaya başlayan Tavener, 30 yaşındayken felç, 1991 yılında aort kapağındaki sızıntı nedeniyle zor bir ameliyat geçirmiş ve Sufi müziğine, Kıpti ikonlara ve Kızılderili sanatına ilgi duymaya başlamıştı.
Tavener, 11 Eylül sonrasında de birbiri ardına İslam mistisizminin simgelerini içeren dev koral eserler yazmaya başladı. Yedi saatlik dev eseri ‘Veil of Temple’da Mevlana şiirlerini kullandı, ‘Leyla ile Mecnun’ operasını yazdı. Daha sonra Allah’ın 99 isimden oluşan ‘Allahın Güzel İsimleri’ni besteledi.
1999’da bir dizi sempozyum için Türkiye ’yi ziyaret eden, bu gezide ilk kez Doğu kültürüyle doğrudan yüz yüze gelen ve birçok eserine bu ziyaretten izlenimler yerleştiren bestecinin bir hayali de ‘Bu eserlerin dinler arasındaki hoşgörüyü artırması ve bir gün İstanbul ’da da seslendirilmesi’ydi. Tavener, bu hayalini 2007 yılında gerçekleştirmişti. Tavener’in ‘Allah’ın Güzel İsimleri’ isimli bestesininin uluslararası prömiyeri, 35 İstanbul Müzik Festivali kapsamında Haziran 2007’de İstanbul’un görkemli tarihi mekanı Aya İrini’de yapılmış ve ünlü besteciye festival tarafından onur ödülü verilmişti. Konserde eseri 200’ü aşkın kişiden oluşan BBC Senfoni Orkestrası ve Korosu seslendirmişti.
Tavener, ‘Allah’ın Güzel İsimleri’ni besteleyiş nedenini Andante dergisinde yayımlanan söyleşisinde şöyle açıklamıştı: “İslam’a karşı Batı’da büyük bir önyargı var. Bu olumsuz yaklaşım beni rahatsız ediyor. Çünkü İslam sanatını ve İslam’la bağlantılı her şeyi, Kuran’ı seviyorum. Allah’ın Kuran’da anlatılan ve Müslümanlar tarafından algılanan güzelliğini bir eserde yansıtmak istedim.”
Müslüman olup olmadığını soranlara “Hâlâ Ortodoksum, müzik başka ibadet başka” cevabını veren Tavener, ‘Allah’ın her ismiyle ilgili kendi iç sesini yansıttığı’ yapıtında Türk kökenli tasavvuf temalarını kullanmıştı.
Prens Charles’ın yakın arkadaşı olan ve Leydi Diana’nın cenazesinde çalınan ‘Son For Athena’yla hafızalara kazınan, Björk’le yaptığı çalışmalarıyla hatırlanan Tavener iyi bir besteci olduğu kadar da ilginç bir kişilik. İngiliz edebiyatçı William Blake’in ‘The Lamb’ şiirinden bestelediği çalışması Noel şarkıları arasında yerini alalan Tavener, İngiltere’nin en zengin ve en uzun boylu bestecisiydi. Marfan hastalığı nedeniyle boyu sürekli uzayan Tavener’in boyu 2 metreyi aşmıştı. Aynı hastalık bestecinin Bizans kültüründen etkilenip Theodora ve Sofia adlarını verdiği kızlarına da genetik miras kalmış.
Radikal