Türkiye kurulduğu andan itibaren NATO’ya dahil olmaya çalışmıştı.Türkiye NATO’ya ilk müracatını Mayıs 1950’de yaptı.ABD Türkiye’nin bu isteğine itiraz etmedi fakat İngiltere ve bazı Avrupa devletleri, Türkiye NATO’ya alınırsa bunun SSCB tarafından tepki ile karşılanacağı hatta savaşa neden olacağı düşüncesi ile Türkiye’nin başvurusuna karşı çıktılar. Kore Savaşı Türkiye’nin Batı Bloku içinde yer alması için bir fırsat oldu. Türkiye, Kore Savaşı’nın başlaması üzerine Birleşmiş Milletler gücünde yer aldı. Böylece Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez yurt dışına asker yolladı.Sovyetler Birliğinin Avrupa’ya saldırması ihtimaline karşı SSCB’ye yakın bir üs gerektiği bunun için en uygun yerin Türkiye olduğu strateji uzmanlarınca belirtilmiş buda Türkiye’ye ilgiyi artırmıştı.1951’de NATO Türkiye ve Yunanistan’ın birlikte kabul edilmesine karar verdi. TBMM 1952 tarihinde Kuzey Atlantik Anlaşması ve Protokolünü kabul etti.
Balkan Paktı’nın Kurulması
Türkiye’nin NATO’ya üye olması Sovyetler Birliği tarafından tepki ile karşılanmıştı.Balkanlarda aktif politika izlemenin gerektiğine inanan Türkiye, Yugoslavya ve Yunanistan arasında 1953’te dostluk ve işbirliği anlaşması imzalanarak Balkan Paktı kurulmuştur.B u gelişme İngiltere ve ABD tarafından memnuniyetle karşılandı fakat zamanla ittifakı oluşturan devletler arasındaki görüş farklılıkları ve sorunlar ittifakın ömrünün uzun süreli olmasını engelledi. Stalinin ölümünden sonra 1954’den itibaren Yugoslavya’nın SSCB ile tekrar yakışnlaşması ve Türk- Yunan ilişkilerinin Kıbrıs meselinden dolayı bozulmasıyla Pakt, gücünü kaybetmeye başladı.
Bağdat Paktı’nın Kurulması
Türkiye’nin NATO’ya girişi ile ilgili müzakereler yapılırken Orta Doğu’nun müdafası sık sık dile getirilmiş ve İngiliz temsilcileri Türkiye’nin kendine düşen rolü oynamasını hassasiyetle beklediklerini ifade etmişlerdir. Türkiye NATO’ya girişinin ardından hem Balkanlarda hemde Orta Doğu’da savunma sistemi arayışına girmişti. Bu tarihlerde Arap-İsrail gerginliği, İngiliz- Mısır anlaşmazlığı Orta Doğu’da gergin bir hava oluşturmuştu.
Bağdat Paktı’nın temeli Türkiye- Irak arasında atılmış (1955) daha sonra Pakta İngiltere, İran, Pakistan’da katılmıştır.1958 Temmuzunda Irak’ta krallık rejiminin yıkılması sonucu yeni yönetim 1959’da Bağdat Paktı’ndan çekildiğini resmen açıkladı. Paktın merkezi Ankara oldu Paktın adı 1959’da Merkezi Anlaşma Örgütü (CENTO) olarak değiştirildi.Bu şekli ile 20 yıl devam eden örgüt Pakistan ve İran’ın ayrılması ile hukuken olmasa bile fiilen sona ermiş oldu.
Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından…