Kars’ın Sarıkamış ilçesindeki Allahuekber Dağları’nda şehit olan 90 bin askeri, harekâtın 100’üncü yılında geniş kapsamlı törenlerle anmak için soğuk havaya rağmen çalışmalar yoğun şekilde sürdürülüyor.
Sarıkamış Harekâtı’nın yıl dönümü anma etkinlikleri kapsamında, 100 bin kişinin katılması planlanan “Ay yıldızlı tören alanı”nda çalışma gerçekleştiriliyor. Toplam 15 bin metrekare alan üzerine inşa edilen ay yıldızlı tören yerinin taban zeminine kesme taş döşemesinin yanı sıra çevre düzenlemesi yapılıyor.
Haber 10’a göre hava sıcaklığının sıfırın altında 15 dereceye kadar düştüğü bölgede çalışma yürüten belediye ekipleri, zaman zaman ateş yakarak ısınmaya çalışıyor.
100 yılda unutulmayan acı
Sarıkamış Harekâtı’nda yaşanan trajedinin ardından 100 yıl geçmesine rağmen acılar, hafızalardaki canlılığını koruyor.
Mehmetçik harekâtta şartların tüm olumsuzluğu karşısında sergilediği üstün cesaret, sabır ve metanetle düşmanının bile takdirini kazandı.
Karlı dağlar ve aşırı soğuğa karşı tarihte eşine rastlanmayan bir mücadele ortaya koyan on binlerce Türk askeri, çetin doğa koşullarına ve tüm yokluklara karşın “emre itaate” asla baş kaldırmadı. Allahuekber Dağları’nı aşarken çoğu kurşun atamadan, düşmanla göğüs göğüse vuruşamadan şehit oldu. Kar altında soğuğa direnemeyen güçsüz vücutları mor renge bürünerek “kardelen”ler gibi karlara gömüldü.
1. Dünya Savaşı’na yeterli hazırlıkları yapmadan girmek zorunda kalan Osmanlı Devleti’nde, Enver Paşa’nın, 93 Harbi’nde kaybedilen Kars, Batum, Artvin ve Ardahan’ı da geri alıp Kafkasya’ya yönelmek amacıyla orduyu insan boyunu aşan karla kaplı Allahuekber Dağları üzerinden Sarıkamış’a doğru harekete geçme emri vermesi büyük trajedinin başlangıcı oldu.
Araştırmalarda üst düzey komutanlara ait ortaya çıkan anılarda, henüz bıyığı bile terlememiş, yaşları 12-13 olan çocukların da bulunduğu Türk askerinin, karlara gömülerek şehit oluşu, tüm imkânsızlıklara rağmen emre itaatkârlığı, bayrak sevgisi, vatanı uğruna neler yapabildiği tarihin altın sayfalarına kazındı.
Komutanlardan Kurmay Yarbay Şerif Köprülü İlden’in anılarında, Sarıkamış Harekâtı’nda Enver Paşa’nın taarruz planlaması ve zamanlamasına yöneltilen eleştirilerle Türk askerinin verilen emirleri yerine getirebilmek için ölüm yolculuğuna sırt çevirmeden çıktığı bilgisi aktarılıyor. Köprülü Şerif Bey’in, “Sarıkamış bize büyük bir ibret olduğu kadar tarihimize parlak bir sahife-i şereftir. Tarihlere şan olsun ki büyük bir Türk ordusu cahil ve divane kumandanın ihtirasıyla yüksek dağlar üstünde kara kışın tipisiyle asırdide düşmanın güllesi ve kurşunlarıyla uğraşa, cenkleşe istiklal-i milli uğruna kâmilen mahvoldu da bir neferi arka çevirmedi. Sarıkamış’ta hiç panik olmamıştır” ifadeleri anılarında dikkati çekiyor.
Sarıkamış’ta bir alay cephesinde, birçoğu karlara gömülerek ve bir kısmı da bir kurşun sıkamadan düşman güçlerinin ateşiyle şehit düşen birlikteki son 3-4 askere Enver Paşa’nın “Ne bekliyorsunuz? Saldırın” diye emir vermesi üzerine, askerlerin, “Şimdi saldıracağız, Paşa Hazretleri” şeklindeki cevabı “emre itaat”e ne kadar bağlı kalındığını ortaya koyuyor.