İstanbul Şehir Üniversitesi, 2012’deki ölümü üzerine Taha Toros’un Bebek’teki evinde bulunan arşivi alarak Şehir Üniversitesi Kütüphanesi’ne getirdi. 7 bini aşkın dosyadan oluşan arşivde, Toros’un Türkiye’nin dört bir yanını gezerek topladığı, Venedik, Paris ve Vatikan’dan getirdiği 400 bin yazılı, basılı ve görsel malzeme; fotoğraflar, kartpostallar, çizimler, milli mücadeleyle ilgili kayıtlar, Türkçe ve Osmanlıca kitaplar, broşürler, gazete ve dergi haberleri, mektuplar, el yazmaları bulunuyor. Arşivin en önemli özelliklerinden biri de İstanbul’la ilgili, bazıları daha önce bilinmeyen belgeleri de ihtiva etmesi. İstanbul Şehir Üniversitesi Taha Toros arşivini aldıktan sonra yaklaşık 1 yıl önce arşivlerdeki belgelerin tasnifi, dijitalleştirilmesi ve uluslararası standartlara uygun olarak web üzerinden yayınlanması amacıyla “Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği” projesini hazırlayarak İstanbul Kalkınma Ajansı’na sundu. Ajansın projeyi desteklemesiyle birlikte başlayan çalışmaların ilk ayağı tamamlandı ve İstanbul ile ilgili 20 bin belge dijital platforma aktarıldı. Önümüzdeki dönemde İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi aynı altyapıyı kullanarak sahip olduğu M. Fuad Köprülü ve Kemal Karpat arşivlerindeki belgeleri de kademeli olarak kullanıma açacak. İsteyen herkes, dijital ortama aktarılması için şahsi arşivlerini üniversiteye teslim edebilecek. Çalışmaların ardından arşivler sahiplerine geri verilecek.
Atatürk’e şiir okudu
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Projesi’nin önceki gün İstanbul Şehir Üniverstesi’nde düzenlenen tanıtım toplantısında konuşan İstanbul Şehir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Ademoğlu, “Öğrencilerimize bilgiyi öğretmenin yanında bilgiyi kullanmayı ve ondan en iyi biçimde istifade etmeyi de öğretiyoruz. Bu kapsamda kütüphanemiz ve bilgi işlem birimimizin yaptığı dijitalleşme çalışmaları çok önemli” dedi. Şehir Araştırmaları Merkezi Direktörü Yunus Uğur da, “Taha Toros, 100 yılı aşan hayatında Mustafa Kemal Atatürk’ten Charles De Gaulle’e, Yahya Kemal’den Nazım Hikmet’e, Orhan Kemal’den Yaşar Kemal’e, Muhsin Ertuğrul’dan Haldun Taner’e sayısız devlet adamı ve sanatçıyla arkadaşlık, dostluk kurdu, bilgi ve belgelerini arşivledi. 11 yaşındayken Çukurova ziyaretinde Atatürk’e şiir okudu. Edebiyatımızda bir Yaşar Kemal olmasını da ona borçluyuz” diye konuştu.
Arşiv sürprizleri saklıyor
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphane Direktörü Ayhan Kaygusuz ise, yaklaşık 400 bin belgeden oluşan Taha Toros arşivinin çok önemli isimlerle ilgili belgeleri barındırdığını söyledi. İstanbul Şehir Üniversitesi’nin açık erişim sistemlerine entegre edilen belge sayısı bakımından Türkiye’de 3’üncü sırada olduğunu belirten Kaygusuz, “5 yıllık ŞEHİR Kütüphanesi bir yıllık arşiv çalışmaları sonucunda bu noktaya geldi” dedi. Elimizdeki dijitalleştirme çalışmalarına devam ettiğimiz sürece tüm dünyadaki araştırmacılara daha çok destek olacağız” diye konuştu. Arşivde, Abdülhak Hamid Tarhan, Yahya Kemal, Nazım Hikmet, İbnülemin Mahmut Kemal, Sabiha Bozcalı, Fikret Mualla, Tevfik Fikret gibi 3000 civarında sanatçı, yazar ve siyasetçinin bilgi ve belgelerinin bulunduğunu belirten Kaygusuz, Atatürk’ün 1930 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine yaptığı ziyaretle ilgili meşhur fotoğrafta Atatürk’ün sırasına oturduğu öğrencilerden birinin de Taha Toros olduğunu söyledi. Kaygusuz, 400 bin belgenin yer aldığı arşivinin büyük kısmının hala büyük bir sürpriz kutusu olarak açılmayı beklediğini belirtti.