1.Irak’ta Rejim Değişikliği : Irak’ta 1921’de Meşruti Krallık kuruldu.1932’de milletler Cemiyetine bağımsız bir devlet olarak katıldı. Sadabat Paktına katılan Irak, 2. Dünya Savaşı sonrası Bağdat Paktı (1954) içinde yer aldı. 1958’de yapılan bir askeri müdahale sonucu ülkede monarşi rejimi yıkılarak cumhuriyet ilan edildi. Irak rejimi değişikliğinden sonra Bağdat Paktından çekildi. Baas Partisi 1968’de Irak’ta yönetimde söz sahibi oldu, SSCB ile yakınlaşarak bu ülkeden ekonomik ve askeri yardım almaya başladı.
1970’te İngiltere’nin Basra Körfezi’nden çekilmesinden sonra İran’ın, buraya tek başına hakim olmak istemesi iki ülke ilişkilerini daha da gerginleştirdi. 1975 Martında Cezayir’in arabuluculuğu ile imzalanan Cezayir Anlaşması’yla Irak ile Iran arasındaki Şattülarap Su Yolu’nun en derin yeri sınır kabul edilirken karşılıklı dostluk ve iş birliğinin taahhüt edilmesi ilişkileri bir süreliğine düzeltti.
- İran’da Rejim Değişikliği İran’ı yöneten Pehlevi hanedanlığı uygulamalarıyla halk tarafından benimsenmişti. Ancak plansız toprak reformu, kırsal nüfusu yoksullaştırmış köyden kente göçe zorlamıştı.1978 yılı başlarında bölgesel nitelikli başlayan ayaklanma, bir yıl içinde halk hareketlerine dönüştü.1979’da sürgündeki lider Ayetullah Humeyni’nin ülkeye dönmesiyle İran İslam Cumhuriyeti kuruldu.
İran ile Irak arasında gerginleşen ilişkiler 1975 Cezayir Anlaşması ile geçici olarak düzeltilmişti.Mısır’ın etkinliğini kaybetmesi Irak, Arap liderliği için çalışmalar başladı.Irak, 1980’de İran topraklarına saldırıya geçerek Basra Körfezi’ne kadar ilerledi. 1986’da İran’ın Basra Körfezi’ne hakim olmaya başlaması ve körfeze kıyısı olan ülkelerin petrol satışı yapamaması ABD ve bazı Batılı devletleri ekonomik açıdan olumsuz etkiledi.Basra Körfezi’ne savaş gemileri gönderdiler. Bu ateşkes gerçekleşti ve savaş sona erdi.
Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından…