Uluslararası hukukun temel konusunu oluşturan devletler ile uluslararası kurum ve kuruluşların birbirleriyle olan ilişkileri, esas olarak diplomatik misyon mensubu sayılan kişilerce yürütülmektedir.Bu bakımdan her devlette yabancı diplomatlara diğer kişilerden farklı olarak bazı ayrıcalık ve bağışıklıklar tanınmaktadır.
Diplomatik dokunulmazlık, hükümetler arasında, diplomatların karşılıklı olarak serbestçe seyahatini ve görevli olduğu ülkenin yasalarına göre dava edilmemesini ve yargılanmamasını teminat altına alan bir anlaşmadır. Ancak, söz konusu diplomatlar sınırdışı edilebilirler. Diplomatik İlişkilerde Viyana Konvansiyonu ile 1961’de uluslararası bir kanun olarak kabul edilen bu konunun tarihçesi oldukça eskilere dayanır.
Diplomatik misyon mensupları aracılığıyla yürütülen bu diplomasi uzun yıllar yazılı olmayan teamüli hukuk kuralları ile
uygulanmş olup “Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi” ile bu esaslar yazılı kurallara bağlanmıştır.
Diplomatik dokunulmazlık kurumu, hükümetler arasındaki ilişkilerin zor zamanlarda, hatta savaş hallerinde dahi sürdürülebilmesine imkân sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Yabancı bir ülkenin bir diplomatı, bir ülkeye atandığında, o ülkenin devlet başkanı tarafından, görevlerini etkin olarak yerine getirebilmesi için bazı ayrıcalık ve dokunulmazlıklarla donatılır. Bu durum, aynı yetkilerin karşılıklı olarak diğer ülke tarafından da yapılacağı kabulüne dayanarak gerçekleşir.
DOKUNULMAZLIĞIN KALDIRILMASI
Ev sahibi ülkenin “dokunulmazlık”tan vazgeçmesi mümkündür, ki bu durum yalnızca o diplomatın, diplomatik göreviyle hiçbir ilişkisi olmayan ciddi bir suç işlemesi (casusluk vb. suçlamaların dışında) veya ciddi bir suça şahit olması durumunda gerçekleşir ve hatta ev sahibi ülke, söz konusu bireyi yargılayabilir.
DİPLOMATİK DOKUNULMAZLIĞIN GETİRDİĞİ HAKLAR
Diplomatik dokunulmazlıklara şu şekilde örneklerde verilebilir;
* Diplomatik personelin ceza yargı bağışıklığı tamdır.
* Görevde bulunduğu ülkede işlediği suçtan ötürü yargılama yapılamaz, cezalandırılamaz, tutuklanamaz.
* İfadesine başvurulamadığı gibi şahitlik konusunda da zorlanamaz ve ancak kendi isteği ile bu işlemler yapılabilir.
Yabancı ülkede görevlerini rahat ve korkusuz yapabilmeleri için bunlar gibi daha çok haklara sahipler.- Kaynak- guleceyk.com