Çarlık Rusya’nın Yıkılışı ve Bolşevik İhtilali;
1917 Martında I.Dünya Savaşı’nın olumsuz etkileri çarlık yönetimi üzerinde kendisini gösterdi.Hayat şartlarının daha da ağırlaşması,yolsuzluk ve vurgunlar toplumun her kesiminden insanları çarlık yönetimini devirmeye yöneltti.Petersburg’da kadın işçilerin başlattığı grev kısa sürede yayıldı.Bu hareketi dağıtmakla görevli askerlerin de katılmasıyla bir devrime dönüştü.Zor durumda kalan Çar II.Nikola tahttan çekildiğini açıkladı.
Duma (meclis) üyeleri tarafından kurulan geçici hükümet yetkiyi devraldı.Önceleri geçici hükümeti destekleyen Bolşevikler sürgündeki Lenin’in Petersburg’a dönmesiyle geçici hükümeti devirmeye karar verdiler.Geçici hükümet devrilerek Bolşevikler yönetimi ele geçirdi(Ekim 1917).
Almanların büyük toprak talepleri karşısında çoğunluk savaşa devam etmeyi önerirken Lenin zaman kazanmak amacıyla 3 Mart 1918’de Brest-Litovsk antlaşmasını imzaladı.Dış güçlerin desteklediği Çar yanlısı Beyaz Ordu yeni yönetime karşı saldırıya geçti.Üç yıl süren bu iç savaş Bolşeviklerin zaferi ile sonuçlandı.Fakat savaşta ve onu izleyen kıtlıkta on üç milyon insan ölmüş,ekonomi alt-üst olmuş,sanayi üretimi bitme noktasına gelmişti.Bu nedenle Lenin,Bolşeviklerin güçlenmesi için geçici uzlaşma politikalarından N.E.P (Novaya Ekonomiçeskaya Politikası) adı verilen yeni ekonomi politikasını ilan etti(1921).
Tarım ürünlerine el koymaktan vazgeçilerek köylülere ürünlerini pazarlama özgürlüğü ile küçük esnafa ve tüccara kolaylıklar sağlandı.Yirmi kişiden az çalışanı bulunan küçük sanayi işletmelerinin devletleştiril mesinden vazgeçildi.Yabancı sermayeye çeşitli imkanlar sağlandı.Buna karşılık devlet;bankalar,büyük sanayi kuruluşları ve ulaşım üzerindeki egemenliğini koruyarak ekonominin hızla düzelmesini sağladı.
Yönetimde de eski Rus İmparatorluğu federasyona dönüştürüldü ve devlet 1 Ocak 1923’te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği (SSBC) adını aldı.Otuza yakın farklı statüdeki toprakları bünyesinde topladı .1924’te Lenin’in ölümü ile iktidar mücadelesini kazanan Joseph Stalin,birinci beş yıllık kalkınma planını uygulamaya koyarak (1928) Rusya’nın kendi öz kaynaklarıyla kalkınmasını sağlamayı amaçladı.Tarım devrimini gerçekleştirmek için köylülerin küçük topraklarını makinelerle donatılmış büyük çiftlikler şeklinde birleştirerek “kolektifleştirme” politikası izledi.Zorunlu kolektifleştirme sırasında izlenen sert politikalar dört milyon civarında köylünün ölümüne ve tarımsal üretimde düşüşe neden oldu. Bununla birlikte ağır sanayide hızlı bir ilerleme görüldü.Eski fabrikalar modernleş tirildi.Özellikle traktör imalatı ve demir-çelik alanlarında yeni fabrikalar kuruldu.
Stalin döneminde toplum üstünde büyük bir baskı kuruldu,muhalifler tasfiye edildi.Eşitlik ilkesine dayanan resmi ideolojiye rağmen toplumda ve gelir dağılımında büyük bir eşitsizlik vardı. İşçilerin hayat standardına karşılık köylüler sefalet içindeydi.Aydınlar ile komünist parti yöneticileri birçok hizmetten parasız faydalanabiliyordu.1930’dan itibaren toplumun tüm kesimleri için eğitim mecburi oldu.Bilim ve teknoloji alanında büyük ilerleme kaydedildi.Bu alandaki gelişmeler orduya da yansıdı.
SSCB ordusu dönemin güçlü ordularından biri haline geldi.
(Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından)