ANADOLU: (Küçük Asya) Tarih boyunca bir çok göç ve istilaya uğramıştır. Neden?: 1- Üç tarafının denizlerle çevrili oluşu, Avrupa ve Afrika arasında deniz ve karadan kolayca bağlantı kurulması 2- Olumlu iklim şartları, verimli toprakları bol su kaynaklarına sahip olması
ANADOLU’DA UYGARLIK NEDEN GELİŞMİŞTİR? 1- Göçler ve istila amacıyla gelen topluluklar sahip oldukları kültür ve medeniyeti Anadolu’ya taşıdılar. 2- Anadolu’nun Mısır, Ege ve Yunan Medeniyetlerine yakın bir konumda olması bu medeniyetlerden etkilenmesini sağlamıştır. ANADOLU MEDENİYETLERİ: Anadolu’da kurulan uygarlıklar sırasıyla şunlardır: 1) Hititler, Frigler,Lidyalılar, İyonlar, Urartular (MÖ 2.bin-Mö.600 yılları arasında) 2) Persler (M.Ö 543-333) 3) İskender İmparatorluğu 4) Roma İmparatorluğu 5) Bizanslılar (395-1071) 6) Türkler (1071-….)
1)-MÖ.2.BİN- MÖ.600 YILLARI ARASINDA ANADOLU MEDENİYETLERİ A)-HİTİTLER:
| * Anadolu’ya Kafkaslar’dan geldikleri tahmin edilmektedir. * Kızılırmak çevresinde kurulmuştur. Başşehirleri HATTUŞAŞ (Boğazköy)’dır. * Hititler Suriye toprakları için Mısır ile yaptıkları savaş sonucunda KADEŞ ANTLAŞMASINI imzaladılar. Kadeş Antlaşması tarihte bilinen ilk antlaşmadır. * Hititler’de asillerden oluşan PANKUŞ denilen bir meclis vardı. Bu meclis kralın yetkilerini kısıtlıyordu. * Hititlerde kraldan sonra en yetkili kişi TAVANANNA denilen kraliçeydi. * Hititler krallarının hayatlarını anlatan ANAL adını verdikleri yıllıkları hazırlayarak, tarafsız TARİH YAZICILIĞI’nı başlatmışlardır. * Hititler kayaları düzleştirerek, tanrı kabartmaları yapmışlardır.( İvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları Hititlere aittir.) * Hititler Asurlular tarafından yıkıldılar. |
| B)-FRİGYALILAR(FRİGLER): * Orta Anadolu’da(Sakarya nehri çevresinde) MÖ. 800 yıllarında devlet kurdular. Başşehirleri GORDİON’du. * Kimmerler tarafından yıkıldı. * Friglerin en büyük Tanrıları KİBELE ‘dir. * Frigler dokumacılıkta ileri gitmişlerdir. Frigyalılar TAPETES adı verilen halı ve kilimleri ile ünlüdürler. |
C)-LİDYALILAR: * Bugünkü Gediz ve Menderes ırmakları arasındaki bölgeye eski çağlarda LİDYA deniliyordu. * Başkentleri SARDES(Sard)’dır. * Lidyalılar ticarette geliştiler. Tarihte PARA’yı ilk kez kullanan Lidyalılar’dır. * Lidyalılar Efes’ten başlayıp, Mezopotamya’daki Ninova’ya kadar uzanan KRAL YOLU’nun açılmasında etkili oldular. * Lidyalılara Persler son vermiştir. * Lidyalıların kısa zamanda yıkılmasının sebebi, ordularının çeşitli kavimlerden toplanan ücretli askerlerden oluşmasıdır.(Düzenli ve sürekli milli ordusunu oluşturamamıştır.)
| D)-İYONYALILAR(İYONLAR): * İzmir Körfezinden, Güllük Körfezine kadar olan bölgeye İYONYA denilirdi. * Yunanistan’dan gelen AKALAR buradaki yerli halkla karışarak, şehir devletleri halinde yaşadılar. Başlıca İyon şehirleri şunlardır: Efes, Milet, İzmir, Foça, Bodrum. * Efeste’ki ARTEMİS tapınağı İyonlara aittir. * İyonlar deniz ticaretinde gelişmişlerdi. * İyon Edebiyatının en önemli eseri Homeros’un “İlyada ve Odesa destanı” dır. * İyonlar bilim ve sanatta gelişmişlerdir. Matematikte Tales ve Pisagor, Tarihte Heredot, Tıpta Hipokrat, Felsefede Diojen) |
E)- URARTULAR: * Van Gölü ve çevresinde devlet kurmuşlardır. Başşehirleri TUŞBA(Van)’dır. * Urartular’da kral ülkeyi savaş tanrısı HALDİ adına yönetirdi. * Urartular madencilik ve maden işletmeciliğinde ileri gitmişlerdi. * Urartular kaleler ve su kanalları ile ünlüdür. (Toprakkale, Çavuştepe, Patnos ve Kayalıdere kaleleri)
Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından…