Abbasiler Tarihi (750 – 1258)

Tarih
Abbasiler Tarihi (750 – 1258); Ebu Müslim in Emevi Devletini yıkarak Kûfe de Ebul Abbbas ı halife ilan etmesiyle Abbasi Devleti kuruldu. * Ilk Abbasi halifesi Ebu’l Abbas Abdullah, Hz. Muhammed’...
EMOJİLE

Abbasiler Tarihi (750 – 1258);

Ebu Müslim in Emevi Devletini yıkarak Kûfe de Ebul Abbbas ı halife ilan etmesiyle Abbasi Devleti kuruldu.

* Ilk Abbasi halifesi Ebu’l Abbas Abdullah, Hz. Muhammed’in amcası Abbas’ın soyundandır. Bu nedenle devletin adı Abbasi Devleti oldu.

*Daha sonra halife olan Ebu Cafer Mansur, devletin başkentini Kûfe’ den Bağdat’a taşıdı.

*Abbasilerin en parlak dönemi Harun Reşid dönemidir (786-809).

*Harun Reşid’den sonra yerine sırasıyla oğulları Emin, Memun ve Mutasım halife oldular. *Emeviler zamanında sürekli olarak Araplarla savaşan Türkler, Abbasiler zamanında İslamiyeti benimsemeye başladılar.

*Çünkü Abbasiler, Emeviler gibi Arap milliyetçiliği yapmadılar. Türklere ve Arap olmayan Müslümanlara karşı iyi davrandılar.

*Mutasım, Türklerin Araplarla karışıp savaşçı özelliklerini yitirmemelerini sağlamak amacıyla Türklerin yerleşmesi için Samarra şehrini inşa ettirdi.

*Samarra kuruluşundan 892 senesine kadar 56 sene, Abbasi Devleti ne başşehir oldu.

*Türklerin bir kısmı da Anadolu’nun güneyinde

Doğu Romalılara karşı kurulan Avasım hattına yerleştirildi.

*Abbasi Halifesi Mutasım’dan sonra devlet içerisindeki Türklerin etkisi giderek artmıştı. *Abbasi Devleti’nin siyasi birliği IX. Yüzyılın ortalarından sonra çözülmeye başlamısı halifelerin otoritelerinin zayıflaması, Abbasi Devleti’nin parçalanmasına sebep oldu.

* Abbasi sınırları içinde kısa ömürlü olan yeni devletler kuruldu.

*Bu devletlerden Büveyhoğulları 945 yılında Bağdat’ı işgal ederek halifeyi baskı altına aldı.

*Gazneli hükümdarı Mahmut, Abbasi halifesini bu baskıdan kurtararak halifeden “sultan” unvanını aldı.

* Büveyhoğulları bir süre sonra halifeyi yeniden

baskı altına alınca, 1055 yılında Bağdat’a giren Büyük Selçuklu Hükümdarı Tuğrul Bey, halifeyi bu durumdan kurtardı.

*Abbasiler bütün Müslümanlara yeniden değer

vererek onlara eşit davrandılar.  Böylece mevâlî kavramı ortadan kalktı.

*Bu dönemde Iranlılar ve Abbasilerde halifeler devlet işlerinin yürütülebilmesi için vezirlik makamını kurdular.

*Hz. Ömer Döneminde kurulan divanı geliştirdiler. Divanı devlet yönetiminde en etkili kurum hâline getirdiler.

*Devlet ve memleket sorunlarını, önce divanda görüşerek divanın önerdiği çözümleri uyguladılar.

Bu divanların bazıları ve görevleri şunlardır:

*Divan-ı Inşa: Devletin yazı işlerini yürütmüştür.

*Divan-ı Mezalim: Adalet işlerine bakmıştır.

*Divanü’l Ceyş: Askerlik işleriyle ilgilenmiştir.

*Divan-ı Beytü’l Mâl: Devletin gelir ve giderleri ile ilgilenmiştir.

*Abbasiler Çinlilerden öğrendikleri kâğıt yapımını Semerkant’ta kurdukları kâğıt atölyelerinde geliştirdiler.

*Mısır ve Anadolu’nun fetihleri sırasında Müslümanlar, Yunan kültürüyle karşılaştı.

*Eflatun, Aristo gibi filozofların, Öklid gibi matematikçilerin, Ptolemaios (Ptolemyos) gibi tıp bilginlerinin eserleri,  Arapçaya çevrilerek Islam dünyasında bilimsel çalışmalar geliştirildi.

*Harun Reşid Döneminde zengin bir kütüphaneye sahip Beytü’l-Hikme adıyla ilim merkezi kuruldu.

*1258 yılında Ilhanlı Hükümdarı Hülâgu Han, ordusu ile Bağdat’ı ele geçirerek Abbasi Devleti’ne son verdi.

*Abbasi ailesinden kurtulabilenler Mısır’a gitti.

*Memluklu himayesindeki Abbasi halifeliği, Osmanlıların Mısır’ı fethine kadar (1517) Mısır’da devam etti.

(Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından)