Mescidler; ibadet, zikir, dua, eğitim, öğretim, sosyal kaynaşma, birlik ve beraberlik mekânlardır. Mescidler aynı zamanda bir beldede Müslümanların varlığının işaretleri, minarelerinde günde beş kez tevhid inancının ilan edildiği huzur yuvalarıdır. İnsanın yeryüzündeki serüveni ile başlayan sergiyi Bayrampaşa Belediyesi Kültür Müdürlüğü düzenliyor. Proje sorumlusu Mustafa Çolak, 11-27 Ocak 2011 tarihlerinde Belediye sergi salonunda açılan ve 28-30 Ocak tarihlerinde Bayrampaşa Akvaryum AVM’de açılacak sergiyle ilgili bütün detayları on5yirmi5.com’a anlattı.
Fotoğraf galerisi için yıklayınız.
Yeryüzü Mescidleri Fotoğraf Sergisi fikri nasıl doğdu?
2008 senesinde Belediyemiz Gençlik Festivali kapsamında birçok önemli etkinlik düzenlemişti. Genç BM ismiyle farklı ülkelerden gençleri bir araya getirdi. Etkinliklerin sergi boyutuyla ilgilenmek de bize nasip oldu. Etkinlikler 10 günden fazla sürdü. Biz de bu arada birden fazla sergi açtık. Uluslararası organizasyona ev sahipliği yaparken açılacak sergininde kuşatıcı ve medeniyetimizden izler taşıması gerektiğini düşündük.
İsmine niçin Yeryüzü Mescidleri dediniz?
Çalışmanın ismini “dünyadan cami veya mescid fotoğrafları” koyabilirdik. Ancak bu anlamı oldukça daraltacaktı. Yeryüzü/arz kelimesiyle insanlığın yeryüzündeki serüvenin başlamasını, yine mescid kavramıyla da bir mekân sınırlaması olmadan her yerde ibadetimizi yerine getirebileceğimizi ifade etmiş oluruz. “Bana yeryüzünün her tarafı mescid ve temiz kılındı” hadisi de buna işaret etmektedir.
Mescidleri nasıl tasnif ettiniz? Nasıl bir yöntem ve sıralama yaptınız. Herhangi bir kaynak kullandınız mı?
Bunun için ciddi kafa yorduk ve kaynakları araştırdık. Nasıl bir tasnif ve sıralama yapalım ki ismiyle müsemma olsun. İlk üç ve son başlık bizim ürettiğimiz başlık ve kurgulardır. Çalışmayı 11 başlıkta topladık. Her başlık ve fotoğrafın altında açıklamalara yer verdik.
“İnsanın yeryüzündeki serüveninin başlaması” ilk başlığımızı oluşturdu. İnsanın yeryüzündeki serüvenini Arafat’ın ortasında bulunan “Cebel-i Rahme”de (rahmet dağı) Hz. Âdem (a.s) ile Hz. Havva’nın buluşmasıyla başlattık… Bu yer, emaneti yüklenen insanın yeryüzündeki serüvenin başladığı yerdir.
“Bütün yeryüzü Mescidtir” başlığında mescid kavramını kısaca açıkladıktan sonra ayet ve hadislerden örnekler verdik. Böylelikle olması gereken mescidin fonksiyonlarının altını çizdik.
Üçüncü başlıkta ise, “Üç Mescid başlığını kullandık.” Bilindiği gibi mescidler içerisinde hadiste belirtilen üç mescidin özel bir yeri vardır. Yeryüzündeki ilk mescid, “Mescid-i Haram’dır. Diğer iki mescid, “Mescid-i Aksa” ve “Mescid-i Nebevi”dir. Bu mescidlerle ilgili kısa açıklamalarda bulunduk…
İlk üç başlıktan sonra yeryüzünü 7 bölgede ele aldık. Bu tasnifi şehid edilen İsmail Raci El-Faruki ve Luis Lamia El-Faruki’nin yazdıkları “İslam Kültür Atlası” isimli kitaba göre yaptık…
Kitapta mescidler, “direkler üzerine kurulmuş”, “kubbeli üniteler” ve “merkezi kubbeli plan” olmak üzere 3 gurupta kategorize edilmiş. Biz de sergide bu camileri isim olarak belirttik. Bazılarını örnek olarak fotoğrafı ve bilgileriyle birlikte ele aldık. Bu yedi bölge kısaca; Mağrib (bugünkü, Fas, Cezayir, Libya, Tunus ve Endülüs’ü içine alan bölgedir), Orta Afrika, Maşrık (Arap yarımadası Mısır, Suriye ve Irak bölgesine verilen isimdir), Anadolu, Orta Asya, Hint Yarımadası, Doğu Asya’dır.
Son bölümde tasniflerin dışında kalan mescidleri ise Arzdan Camiler başlığı ile verdik.
Çalışma gerçekten çok kapsamlı, insan sergiyi gezerken birçok kategoride bilgi sahibi oluyor…
Evet, gerçekten öyle… İnsanlığın yeryüzündeki serüveni, İslam’ın ulaştığı bölgelerdeki kültür ve geleneğin mimariye nasıl yansıdığı, İslam’ın bölgelere hangi tarihlerde ulaştığı hakkında bilgi sahibi oluyorsunuz. Zamanla aynı bölgedeki mimari değişimi de izleyebiliyorsunuz. Her çalışmada caminin tarihi, mimarisi ve varsa özel nitelikleri belirtildi.
Bu güzel çalışma kitaplaştırılsa iyi olmaz mı?
İyi olacağında kuşku yok. Bizde sizin dediğinizin dışında çalışmayı “Yeryüzü Mescidleri Bilgi Kartları” olarak hazırlamak ve ilköğretim öğrencilerimize dağıtmak istiyoruz. Ayrıca fotoğrafların kalitesini artırmak için gayret sarfedeceğiz.
Son olarak sergi takvimi hakkında da bilgi alalım
Sergimiz 11-27 Ocak 2011 tarihlerinde Belediye sergi salonunda açıldı. 28-30 Ocak tarihlerinde Bayrampaşa Akvaryum AVM’de açılacak.
on5yirmi.com