Yazan ve Fotoğraflayan: Gülay Gümüş
Barış Manço Moda 81300 İstanbul. Bundan 11 yıl önce aramızdan ayrılan Barış Abi’nin ev adresiydi bu. Her hafta TRT’deki programını kapatırken bu adresi verir, mektuplarımızı beklediğini söylerdi. Vefatından sonra öğrendik ki, gelen her mektuba muhakkak cevap yazarmış. 1999 yılının 1 Şubat sabahı Barış Manço’nun vefat haberini aldığımda ne çok üzüldüğümü hatırlıyorum. Sevenleri günlerce evinin önünden ayrılmamıştı. Vefatından sonra borçları gündeme geldi Barış Manço’nun, evinin haczedileceği haberlerini aldık, hepimiz çok üzüldük. İçimizden bir ses, "Birileri yardım eder nasılsa, evlerini ellerinden almazlar" diyordu… Ama olmadı ve Manço ailesi o evden taşınmak zorunda kaldı. Sonrasında Barış Manço ve ailesi hakkında can sıkıcı iddialar ortaya atıldı…
Aradan yıllar geçti ve Kadıköy Belediyesi bu evi Halk Bankası’ndan 10 yıllığına kiraladı. Tüm eşyalar özenle eski yerlerine yerleştirildi ve uzun bir çalışma sonucu Sunay Akın’ın danışmanlığında müze olarak halka açıldı. Rahmetli Barış Manço da bu evin müze olmasını çok istermiş. Böylece geç de olsa vasiyeti yerine gelmiş oldu.
Barış Manço Evi’nin fotoğrafları için tıklayınız
İşte Barış Manço’nun Moda’daki evini zihnimde bu ve benzeri düşüncelerle gezmeye başladım. Geziye başlamadan önce ev hakkında biraz bilgi vermek istiyorum. Barış Manço bu evi 1984 yılında Vitol ailesinden satın almış. Sultan Abdulmecid zamanında Levanten ailelere verilen bu bölgenin adının nereden geldiğini de söyleyelim. O dönemde bu ailelerin yaşam tarzlarından giyim kuşamlarına kadar yaptıkları her şey ilgiyle takip edilir, moda olurmuş. Bu yüzden semtin adı Moda olarak kalmış.
Evin bahçesinde bizi Adam Olacak Çocuklar karşılıyor. Mermer merdivenlerden çıktığınızda antrenin sağında Manço ailesinin salonunu görüyorsunuz. İçeri girer girmez, Barış Manço’nun bestelerini yaptığı ve bir dönem haczedileceği söylenen Steinway B210 kuyruklu piyanosunun başında Barış Manço sizleri karşılıyor. Barış Abi, ‘O benim Rüyam’ dediği piyanosunu bizzat Avusturya’dan almış. Barış Manço’nun çok sevdiği, kimselere dokundurmadığı, dünyanın dört bir yanından topladığı cam eşyalar da yine bu salonda. Barış Manço bu cam eşyaları kendi temizler ve bu iş ona adeta bir terapi gibi gelirmiş. Manço’nun sanat hayatı boyunca aldığı 300’den fazla ödülün bir kısmı da yine bu salonda sergileniyor.
Barış Manço Evi’nin fotoğrafları için tıklayınız
Barış Manço’nun şarkıları eşliğinde evi gezmeye devam ediyoruz. Antrenin solunda Yemek Odası bekliyor bizi. Bu bölümde yemek odasına servis vermek amacıyla kullanılan alanda Barış Manço’nun kostümleri sergileniyor. Bu kostümler arasında asker üniformasından askere giderken kesmek zorunda kaldığı saçlarından bir parçaya kadar pek çok ilgi çekici şey yer alıyor. Barış Manço hayranları, evin hemen her köşesinde hissedecekleri ‘ Ben bunu bir yerden tanıyorum’ hissini bu kıyafetleri izlerken de hissedecek…
Yemek Odasın’daki masanın üzerinde ise, Barış Manço’nun 31 Ocak 1999 gecesi evden çıkmak üzere masaya bıraktığı ajandası, telefonu ve arabasının anahtarı o gece olduğu gibi sergileniyor.
Ve birinci kat. Bu katta Barış Manço eşi ve çocuklarıyla sizleri karşılıyor. Aslında evin pek çok köşesinde Barış Manço heykelleri göze çarpıyor ama beni rahatsız eden, bu heykellerin deyim yerindeyse "yüzünden düşenin bin parça" olması. Ben Barış Manço’yu hep sıcak ve gülen yüzüyle hatırlıyorum. Bu heykellerden birinin bile yüzü gülmüyor nedense…
Barış Manço’nun tam bir aksesuar düşkünü olduğunu bilmeyen yoktur. Manço, ilginç takıları ve özellikle kocaman yüzükleriyle tanınırdı. İşte bu katta onun yüzüklerinin sergilendiği bölüm karşımızda. Yakından bakınca bu yüzükler bize hiç de yabancı gelmiyor. Bu arada Barış Abi’nin konserlerinde yüzük fırlatma alışkanlığının olduğunu da öğreniyoruz. Yani o çok sevdiği yüzüklerinden çok azı sergileniyor burada.
Yine bu katta eşi Lale Hanım’la aldıkları ilk antika mobilyaları görüyoruz. Burası, misafir yatak odası. Karşısında ise Fransız ekolünün tipik bir örneği olduğunu öğrendiğimiz yatak odaları yer alıyor. Bir antika koleksiyoneri olan Barış Manço’nun evi, o yaşarken de bir müze gibiymiş aslında.
Barış Manço Evi’nin fotoğrafları için tıklayınız
Duvarlarında Barış Manço’nun şarkı sözleri ve bestelerinin olduğu piyano tuşları şeklinde tasarlanmış merdivenlerden en üst kata çıkıyoruz. Bu katta Doğukan ve Batıkan’ın odaları yer alıyor. Batıkan’ın odası Adam Olacak Çocuk Odası olarak düzenlenmiş. Burada Barış Manço ve Adam Olacak Çocuklar karşılıyor sizi. Bir stüdyo havasında tasarlanan odada Barış Manço’nun kendi kamerası da sergileniyor. Bu katta gezerken Doğukan Manço’nun bir röportajında söyledikleri geldi aklıma. Barış Manço Adam Olacak Çocuk programını yaparken, Doğukan ve Batıkan’ın arkadaşları onları kıskanırmış. “Siz çok şanlısınız çünkü Barış Manço’nun çocuğusunuz” derlermiş. “Ama biz asıl onları kıskanıyorduk” diyor Doğukan, çünkü Barış Manço yoğun iş temposu yüzünden kendilerine çok zaman ayıramıyormuş. Öyle üzülürlermiş ki bu duruma, Adam Olacak Çocuk programını Doğukan izlemezmiş, Batıkan ise arkasını dönermiş Tv’ye, programı sadece dinlermiş…
Bu arada Doğukan Manço’nun Adam Olmuş Çocuk projesinden de bahsetmeden olmaz. Doğukan Manço, Adam Olacak Çocuk programına katılan çocukları, yani bugünün yetişkinlerini bulup onlarla Adam Olmuş Çocuk adlı bir program yapmaya hazırlanıyor.
Doğukan’ın odasında ise, Barış Manço’nun kendi yaptığı resim ve grafik çalışmaları sergileniyor. Bu arada Barış Manço’nun Belçika Kraliyet Akademisi’nde resim ve grafik eğitimi alarak birincilikle mezun olduğunu öğreniyoruz. Bu eserler de o dönem yaptığı çalışmalar. Ayrıca takıları da gitar ve plak şeklinde tasarlanmış vitrinlerde sergileniyor.
Barış Manço Evi’nin fotoğrafları için tıklayınız
Manço ailesi, sadece bu katta televizyon gibi elektronik eşyaların kullanılmasına izin veriyormuş. Bu kattaki diğer odalarda, Barış Manço’nun Dönence programını yaparken kullandığı pasaportlar, kendi kamerası, fotoğraf makineleri, iş notları, fotoğrafları ve Adam Olacak Çocuk programında kullandığı ilginç kravatları sergileniyor. İş notlarına şöyle bir göz atıyorum. İşini ne kadar önemsediği ve ne kadar titiz çalıştığı ilk bakışta anlaşılıyor. Tek bir ömre bunca şey sığdıran birinin bu kadar düzenli olmasına şaşmamak lazım…
Girişin alt katını da gezelim… Bu katta, Barış Manço’nun şövalye odası olarak adlandırdığı oda yer alıyor. Belçika Kraliyeti’nin Barış Manço’ya şövalye unvanı verdiğini de öğreniyoruz. O da bu unvandaki figürlerden şövalye odasının camlarına ve kapılarına çeşitli vitraylar yaptırmış.
Bu katta kışlık bahçe ve yazlık bahçe adını verdikleri iki bahçe yer alıyor. Kışlık bahçe ya da Manço ailesinin verdiği isimle ‘limonluk’ta Kurtalan Ekspres üyeleri karşılıyor bizleri. Yazlık bahçe ise çok yakında kafeterya olarak açılacak. Bu bahçede Süper Babaanne ve Arkadaşım Eşek de yer alıyor.
Apartmanlar arasında sıkışıp kalmış bu köşk, rahmetli Barış Manço ve ailesini kaybedeli uzun yıllar oldu. Şimdi ise bir müze haline getirildi ve halka açıldı. Barış Manço’nun heykelleri gibi, bu evin de yüzünün gülümsemediğini hissettim hep gezerken. Sanki her yerde bir hüzün vardı.
Halk Bankası’ndan 10 yıllığına kiralanan bu ev, umarım en kısa zamanda Manço ailesine iade edilir ve Barış Abi‘nin anıları burada yaşamaya devam eder…
Yolunuz Moda’ya düşerse bu evi mutlaka görün derim. Hem ‘adam olacak’, hem de ‘adam olmuş’ çocukların mutlaka görmesi gerek bu evi. Modern çağın halk ozanlarından Barış Manço’nun kısacık ömrüne sığdırdıklarını, bu evde daha yakından görecek ve eserlerine başka bir gözle bakmaya başlayacaksınız.
Barış Manço Evi’nin fotoğrafları için tıklayınız
Barış Manço’nun Evi, pazartesi günleri hariç her gün ziyaretçilerine kapılarını açıyor. Giriş öğrencilere ücretsiz, öğrenci olmayanlara ise 1 Lira.