Lisans Yerleştirme Sınavı (YLS) maratonu, yorucu bir sürecin ardından sona erdi. Sıra geldi hayatınız boyunca yapmayı düşündüğünüz mesleği seçmeye. Meslek seçerken bir bakıma yaşam tarzını da belirlediğiniz düşünüldüğünde bu kez bir başka zorlu süreç sizi bekliyor.
Yeditepe Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü’nden Yrd. Doç. Berke Kırıkkanat, hayatınızı nasıl devam ettireceğinizin kararını verdiğiniz bugünlerde en iyi performansı sergileyebileceğiniz ve yaşam boyu doyum sağlayabileceğiniz mesleği seçmenizin önemine işaret ederek meslek seçimi sırasında izlenmesi gereken aşamaları anlattı:
- Önce kendinizi tanıyın: Seçmiş olduğunuz mesleğin, yeteneklerinizi, becerilerinizi, kişilik özelliklerinizi ifade etmenize mümkün kılacak bir ortam sağlayıp sağlamadığına bakın. Bu sürece kendinizi tanımakla başlayın. Kendinize, “Ben ne istiyorum? Ben, neyi yapmaktan hoşlanıyorum? Ben, hangi becerilere, yeteneklere sahibim? Seçmiş olduğum meslek dalı, psikolojik ihtiyaçlarımı karşılıyor mu?” sorularını sorun. Ailenizin veya sosyal çevrenizin beklentilerine göre meslek seçimi yapmayın.
- Meslekleri tanıyın: Çeşitli meslek dallarını araştırırken şu sorulara yanıt arayın:
- Seçtiğiniz meslek ile benliğiniz arasında uyum arayın: Meslek, hayat boyu sizinle beraber olan, hayatta sizinle dans eden partnerinizdir. Bu dansı eğlenceli kılan onunla ahenkli oluşunuzdur. Bu ahenk, mesleğinizi severek yapabilmeniz için ön koşuldur.
- “Mesleğin gerektirdiği görev ve sorumluluklar, aktiviteler/etkinlikler nelerdir?”
- “Mesleğin gerektirdiği çalışma koşulları nelerdir? Günlük ve haftalık çalışma saatleri nelerdir?”
- “Bu meslekte aranan nitelikler nelerdir? Bu mesleği yapanların diğer mesleklerden ayrılan özellikleri nelerdir?”
- “Bu meslek hangi eğitimsel süreçleri gerektiriyor? Alınan eğitimin süresi, içeriği, staj imkânları nelerdir?”
- “Bu mesleği tercih edenlerin işe giriş koşulları nasıldır?”
- “Bu meslekte gelir durumu ve kariyer süreci nasıldır? İlgili meslek, kariyerde ilerleme olanağı tanıyor mu?”
“Bu Soruları Mutlaka Sorun”
Yrd. Doç. Dr. Berke Kırıkkanat, tercih öncesinde üniversite araştırmalarınızda ve katıldığınız üniversite tanıtım programlarında mutlaka sormanız gereken yedi soruyu şöyle sırladı:
- Üniversitenin ilgili bölümünde yer alan akademik kadronun yetkinliği, ulaşılabilirliği (öğrenciyle olan yapıcı iletişimi) ne düzeydedir?
- Üniversitenin öğrencinin kişilik ve akademik gelişimine yaptığı katkılar nelerdir? Kişilik gelişimi için kültürel ve sosyal faaliyetler, kulüp çalışmaları; akademik gelişim için stajlar, seminerler, endüstriyel bağlantılar, çift anadal ve yandal olup olmadığına bakın.
- Üniversitenin yurtdışı bağlantıları nelerdir? Yurtdışındaki üniversitelerle yapılan ortak programları var mı?
- Üniversitenin yabancı dil öğretimi nasıl? İngilizce dili eğitimi dışında ikinci yabancı dil olarak öğretilen diller nelerdir?
- Üniversitenin kampüsü şehir merkezine yakın mı? Ulaşım koşulları nelerdir?
- Üniversitenin yurt imkânları nelerdir?
- Üniversitenin burs koşulları nelerdir? (ÖSYM bursları veya TÜBİTAK bursları dışında üniversitenin başarı burs imkânları nelerdir?)
“Bu Sizin İstek Sıralamanız”
Kararınızı verdiniz sıra geldi tercih formunu doldurmaya. Yrd. Doç. Dr. Berke Kırıkkanat’ın, tercih sıralamalarında hata riskini en aza indirecek önerilerini şöyle sıraladı:
- Tercih sıranızı, aldığınız yerleştirme puanına göre değil, yerleştirme başarısına göre düzenleyin.
- Aldığınız puana göre meslek belirlemeyin. Sevdiğiniz, hayalini kurduğunuz mesleğe imkân tanıyacak bölümleri en başa yazarak işe koyulun. Puanım boşa gidecek gibi düşünceler içerisine girmeyin. Önemli olan sevdiğiniz mesleğe sahip olmanızdır. Dolayısıyla oluşturacağınız tercih sıralaması, sizin istek sıralamanız olmalıdır.
- Puanınız tutmasa da hayalini kurduğunuz 2-3 bölümü, başarı sırası sizden yüzde 30 daha yukarıda olsa bile, bu tercihlerinizi en başa yazın. Daha sonra da sizin istediğiniz ve başarı sıranıza uyan bölümden başlayarak tercihlerinizi sıralayın.
- Tercih sıralamanızı yaparken, ÖSYM’nin belli fakülteler (Tıp, hukuk, eğitim fakülteleri vb.) için uygulamaya koyduğu baraj başarı sırasına dikkat etmeniz, sonradan karşınıza çıkabilecek problemleri engelleyecektir.
- Objektif, karşılaştırmalı LYS tercih platformu ve tercih robotu sitelerinden yararlanabilirsiniz. Üniversitelerin ders programlarını ve üniversite taban başarı sıralamalarını görebileceğiniz bu tür tercih robotları aklınızdaki birçok soruya yanıt olabilir.