Kriz ‘eşit işe farklı ücret’ uygulamasını derinleştirdi. 89 iş kolunun 59’unda erkek daha fazla ücret alıyor. Kadının en yüksek ücret farkı attığı sektör kütüphanecilik.
Türkiye’de çalışma yaşamında kadınlarla erkekler arasında uzun yıllardır çözülemeyen ‘eşit işe farklı ücret’ uygulaması, krizle birlikte biraz daha yaygınlaştı. 89 iş kolunun 59’unda kadın çalışan, erkeklere kıyasla daha düşük ücret alıyor. Bu sayı geçen yıl 56’ydı. Ücret uçurumunun en derin olduğu sektörlerin başında petrol ile kamu yönetimi ve savunma sanayii geliyor. Erkek çalışanlar bu sektörlerde kadın mesai arkadaşlarından yüzde 40 daha fazla ücret alıyor. Kadınların erkeklere dikkat çekici fark attığı tek sektör ise kütüphanecilik. Bu iş kolunda ücret farkı yüzde 26’yı buluyor.
Günlük kazanç 41 lira
Sosyal Sigorta Kurumu’nun (SGK) Türkiye’deki zorunlu sigortalı sayısını içeren verileri, birçok iş kolunda hala kadın ve erkek çalışanlar arasındaki ücret farkının devam ettiğini gösteriyor. Zorunlu sigortalıların çalıştığı 89 iş kolunun yaklaşık yüzde 66’sında ‘eşit işe eşit ücret’ verilmiyor. Ücretler arasındaki uçurum geçmiş yıllara kıyasla azalma gösterse de, bazı önemli iş kollarındaki makas hızla açılmaya devam ediyor.
Türkiye’de zorunlu sigortalılar kapsamında 9 milyon 976 bin 855 kişi çalışıyor. Bunun 969 bin 549’u kamuda, 9 milyon 7 bin 306’sı ise özel sektörde. Çalışanların 7 milyon 619 bin 291’i erkek, 2 milyon 357 bin 564’ü ise kadın. ‘Prime esas günlük kazançlar’ dikkate alındığında Türkiye’de ortalama günlük ücret 41 lira civarında. Kamu ile özel sektör arasındaki fark ise bir hayli fazla. Günlük ücretler kamuda 64.79 lira, özel sektörde ise 38.78 liraya ulaşıyor. Aslında ortalama olarak bakıldığında kadın ve erkek çalışanlar arasında da büyük farklılık görünmüyor.
Ar-Ge’de erkekler önde
Ancak iş kolları ayrı ayrı incelendiğinde özellikle stratejik sektörlerde ücret eşitsizliğinin daha belirgin olması dikkat çekiyor. Örneğin; petrol ürünleri, kamu yönetimi ve savunma, bilgisayar programcılığı, bilimsel Bilimsel Ar-Ge faaliyeti gibi alanlarda fark günlük ücrette 14 ile 37 lira arasında. Kadınların iş arkadaşları erkeklere fark attığı sektörlerin başında ise kütüphanecilik geliyor. Bu iş kolunda kadınlar erkeklere göre günlük 13.7 liralık fazla ücret alıyor.
Erkek çalışanların ücreti en fazla yüzde 18 ile Zonguldak’ta artarken, bu ili yüzde 17 ile Sinop, yüzde 15 ile Kilis takip ediyor. Türkiye’de erkek çalışanların ücretleri Ardahan’da yüzde 2 düşerken, Siirt’te sadece yüzde 1 arttı. Kadın çalışanlar cephesinden bakıldığında en yüksek ücret artışı yüzde 23 ile Kilis’te yaşandı.
Sıralama nasıl yapıldı
Sıralamada SGK’ya kayıtlı zorunlu sigortalı sayısı kullanıldı. Ücretlerde ise prime esas ortalama günlük ücret
dikkate alındı. Yasaya göre bu ücretin alt sınırı asgari ücretin 30’da biri. Üst sınır ise 6.5 katı. Yani 760 lira brüt asgari ücretle 5 bin lira arasında ücretler kullanıldı. Günlük ücretin içine yemek, çocuk ve aile yardımı ile benzeri sosyal yardım ödemeleri dahil değil.
Hangi illerde en yüksek ücreti alıyorlar?
1- Şırnak 2- Bitlis 3- Hakkari 4- Ağrı
5- Muş 6- İstanbul 7- Van 8- Mardin 9- Bingöl 10- Siirt
Hangi illerde en düşük ücreti alıyorlar?
1- Denizli 2- Bartın 3- Uşak 4- Isparta
5- Burdur 6- Ordu 7- Giresun 8- Sinop
9- Çorum 10- Karaman
Hangi sektörlerde en yüksek ücreti alıyorlar?
1- Petrol ve doğalgaz çıkarma
2- Havayolu taşımacılığı
3- Finansal hizmetler
4- Bilimsel Ar-Ge faaliyeti
5- Eczacılık
6- Tütün ürünleri imalatı
7- Ulaşım araçları imalatı
8- Programcılık ve yayıncılık
9- İnsan kaynakları
10- Uluslararası örgüt ve temsil faaliyeti
Hangi sektörlerde en düşük ücreti alıyorlar?
1- Ev içi hizmetler
2- Hanehalkının kendi faaliyetleri
3- Müşterek bahis faaliyeti
4- Deri ürünleri imalatı
5- Mobilya imalatı
6- Giyim eşyaları imalatı
7- Çeşitli hizmetler
8- Tekstil ürünleri imalatı
9- Yiyecek ve içecek hizmeti
10- Madenciliği destekleyici hizmet
En çok hangi iş kollarında çalışıyorlar?
1- Perakende ticaret
2- Eğitim
3- Giyim eşyası imlalatı
4- Sağlık hizmetleri
5- İdari danışmanlık hizmeti
6- Toptan ticaret
7- Tekstil ürünleri imalatı
8- Çeşitli hizmet faaliyetleri
9- Gıda ürünü imalatı
10- Büro yönetimi
En az hangi iş kollarında çalışıyorlar?
1- Kanalizasyon
2- Petrol ve doğalgaz çıkarma
3- Kömür ve linyit çıkarma
4- Kütüphane, arşiv ve müzeler
5- Madenciliği destekleyici hizmet
6- Atık yönetimi hizmetleri
7- Metal cevheri madenciliği
8- Kok kömürü ve petrol ürünleri imalatı
1 yılda en çok çalışan sayısının azaldığı iş kolları hangileri?
1- İdari danışmanlık faaliyetleri
2- Veterinerlik hizmetleri
Müşterek bahis faaliyeti
3- Bilgisayar ve kişisel ev eşyası onarımı
4- Kiralama ve leasing faaliyetleri
5- Sigorta, reasürans, emeklilik fonu
6- Bina ve çevre düzenleme faaliyeti
7- Hanehalkının kendi faaliyetleri
8- Uluslararası örgüt ve temsil faaliyeti
Hangi illerde en yüksek ücreti alıyorlar?
1- Zonguldak 2- Kocaeli 3- Kırklareli
4- Kırıkkale 5- Karabük 6- Ankara
7- Rize 8- İstanbul 9- Batman 10- Eskişehir
Hangi illerde en düşük ücreti alıyorlar?
1- Nevşehir 2- Gaziantep 3- Denizli
4- Çorum 5- Uşak 6- Burdur
7- Afyonkarahisar 8- Isparta 9- Osmaniye
10- Ordu
Hangi sektörlerde en yüksek ücreti alıyorlar?
1- Ham petrol ve doğalgaz çıkarma
2- Bilimsel Ar-Ge faaliyetleri
3- Tütün ürünleri imalatı
4- Kok kömürü ve petrol ürünü imatalı
5- Finansal hizmetler
6- Havayolu taşımacılığı
7- Eczacılık hizmetleri
8- Ulaşım araçları imalatı
9- Kamu yönetimi ve savunma sanayii
10- İstihdam faaliyetleri
Hangi sektörlerde en düşük ücreti alıyorlar?
1- Hanehalkının kendi faaliyetleri
2- Müşterek bahis faaliyeti
3- Deri imalatı
4- Mobilya imalatı
5- Bina inşaatı
6- Çeşitli ürün imalatları
7- Ev içi çalışanlar
8- Giyim imalatı
9- Yiyecek ve içecek hizmetleri
10- Ağaç ve ürünleri
En çok hangi iş kollarında çalışıyorlar?
1- Bina inşaatı
2- Perakende ticareti
3- Kara taşımacılığı ve boru hatları
4- Toptan ticaret
5- Özel inşaat faaliyetleri
6- Metal ürünü imalatı
7- Bina dışı yapıların inşaatı
8- Gıda ürünleri imatalı
9- Eğitim
10- Tekstil ürünleri imalatı
En az hangi iş kollarında çalışıyorlar?
1- Kütüphane, arşiv ve müzeler
2- Ev içi çalışanların faaliyeti
3- Uluslararası örgüt ve temsil faaliyeti
4- Hanehalkının kendi faaliyetleri
5- Kanalizasyon
6- Atık yönetimi hizmetleri
7- Tütün ürünleri imatalı
8- Bilimsel Ar-Ge faaliyeti
1 yılda en çok çalışan sayısının azaldığı iş kolları hangileri?
1- Müşterek bahis faaliyeti
2- İdari danışmanlık faaliyetleri
3- Bilgisayar ve kişisel ev eşyası onarımı
4- Veterinerlik hizmetleri
5- Kiralama ve leasing faaliyetleri
6- Bina ve çevre düzenleme faaliyeti
7- Ulaşım araçları imalatı
8- Metal ürünü imalatı
9- Tütün ürünleri imalatı
10- Sigorta, reasürans, emeklilik fonu