AİLE HARİTASI ÇIKARILACAK DEVLET HER ŞEYİ GÖRECEK
Bunu için 7 bin uzman eleman alınacağını belirten Şahin, "Türkiye’deki bütün ailelerin analizini yapacağız. Sorunları görüp, destek vereceğiz" dedi.
AİLE BAKANI HEM FEMİNİST HEM DE DEĞİL: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin , kabinedeki tek kadın. Göreve gelir gelmez kolları sıvamış, özellikle kadına yönelik şiddetin önlenmesine dair kanunun çıkartılmasında önemli rol oynadı. Bu kanunla siyasi iradenin sorunun varlığını kabul ettiğini anlatıyor. "Feminist misiniz?" diye sorduğumda, "Feministliği iyi tanımlamak gerekiyor. Eğer feministlik kadın hakkını korumak ve kollamaksa evet feministim, ama eğer çatışarak kadın hakkını kollamaksa hayır feminist değilim. Ben, kadınların hakkını, hukukunu koruyan, fakat bunu erkeklerle beraber, toplumsal değişimle çözen bir anlayışın doğru olduğunu düşünüyorum. Bir çatışma, bir düşmanlık, cinsler arası ayrışma ile bunun çözüleceğine inanmıyorum. Nereden bakıldığında ve nasıl tanımlandığına bağlı" dedi. Öğrencilik yıllarından itibaren hep yapılacak çok işi olmuş, sadece okey ve kız tavlası oynamayı öğrenebilmiş. Henüz bakanlığının birinci yılını doldurmadı, heyecan ve umut dolu.
* Sosyal yardımlar size bağlı. Kaç aileye devlet yardımda bulunuyor?
Sosyal politikalara ayırdığımız bütçe son 10 yılda 10 kat artarak, 1,2 milyar TL’den 12 milyar TL’ye çıktı. Başvuru odaklı giden bir sistemden, ihtiyaç odaklı bir sisteme dönüştürüyoruz. TÜBİTAK’la kendi sistemimizi revize ediyoruz, 2,5 milyon hanenin bire bir ekonomik ve sosyal ihtiyacını bir düğme ile 15 ayrı kurumdan 3 saniyede alıyoruz. Bunun diğer bütün kurumlarla olan bağlantısını güçlendiriyoruz, sivil toplum ve yerel yönetimler ayağını da buna bağlayacağız. Bilgi ve teknolojiyi öne alan, eğitim almış, sosyal çalışmacıların bire bir eve gidip, analiz yaptığı bir sistem oluşturacağız. Bunun arkasından ikinci başarmamız gereken şey, aile sosyal destek uzmanlığı sistemi.
* Ailelerin uzmanları mı olacak?
Koruyucu ve önleyici devlet yönetimi hayata geçirilecek. Biz, bütün hukuki alt yapımızı, tedbirlerimizi iş bittikten sonrası için oluşturduğumuz zaman hep sonucu yönetiyoruz. Oysa, başta o sonuca gidecek riskleri ortadan kaldırmalıyız. Aile sosyal destek uzmanlığı sistemi ile risk grubu yüksek aileler başta olmak üzere Türkiye’deki bütün ailelerin analizlerini yapacağız. Ailelerin ekonomik ihtiyaçları varsa bunlar zaten bir şekilde karşılanıyor, ama onun dışında sosyal hizmet, sosyal politikalar adına yapılması gereken başka şeyler varsa, evde şiddet varsa, zihinsel engelli bir anne varsa, alkolle mücadele eden bir baba varsa bunu görüp, destek vereceğiz. Mesela, Adana’da yaşadığımız Aliş olayı gibi, eğer orada bir aile sosyal destek uzmanı olsaydı, tesadüfen gece saat 2’de polisin Aliş’i görmesine gerek kalmayacaktı. O aileye gidilmiş ve Aliş’in durumu tespit edilmiş olacaktı.
* Devlet kendisi bu aileleri gidip bulacak mı?
Evet, bu sistem hayata geçirilince ailelerin haritası çıkarılmış olacak. Şu anda 2 ilde, Kırıkkale ve Karabük’te pilot uygulama başladı.
* Ne zaman yaygınlaşacak?
Bu çok büyük bir proje, önce 2 ay il bazlı çalışacağız. Hangi modeli uygulayacağımıza karar verip, bölge bazlı çalışmaya başlayacağız. Bir 6 ay içinde, bütün Türkiye’de olmasa bile, etkin halde ve lokal halde çalışabilir hale getireceğiz.
* Devlet her ailede ne olup bittiğini tespit mi edecek?
Evet, koruyucu, önleyici olarak yapması gereken ne varsa baştan ödevini bilecek ve yapacak. Riski yönetecek. Bir tehlike varsa görecek ve baştan müdahale edecek.
* Böylelikle mesela sokak ortasında kadınların eşleri tarafından öldürülmesi de engellenecek mi?
Zaten bunların hepsi sonuç. Devlet, sonucun ne olacağını baştan görüp, gerekli tedbiri alacak. Hiç kimse ölmeyecek inşallah, kadınlarımız da çocuklarımız da babalar da… Bu beni çok heyacanlandıran bir proje. Başarabilirsek en önemli kalıcı eserlerimizden birisi olacak.
7 BİN AİLE UZMANI ALACAĞIZ
* Ailede hangi tehlikenin olabileceği nasıl belirlenecek?
Bu proje için başlangıçta 7 bin eleman almayı planlıyoruz. Bu arkadaşlarımız sosyal bilimler eğitimi almış arkadaşlarımız olacak. Alana gittikleri zaman ne yapacaklarını bilecek bir alt yapıları olacak. KPSS ile alınacak, mülakatlardan geçecekler, sonra eğitici eğitiminden geçecekler. Hangi analizlerin yapılacağı, nasıl geri bildirimler geleceği, o gelen ihtiyaç analizlerine göre nasıl tedaviler, nasıl geri dönüşler yapılacağı çalışılacak.
* Uzmanlar bir ile gidip, bütün ailelerle görüşecekler mi?
Önce riski yüksek olanlardan başlanacak, elimizde şu anda 2,5 milyon ailemiz var. Ondan sonra yavaş yavaş diğer ailelere geçilecek. Değişik modellemeler yapılabilir. Mesela Aliş’in evi, parçalanmış bir aile, eğitim seviyesi, ekonomik seviyesi düşük, o evler öncelikli olacak şekilde süreci yöneteceğiz.
ÇOCUĞA ŞİDDETE DE ELEKTRONİK KELEPÇE GELİYOR
* Adana’ya gidip Aliş’i görmüşsünüz.
Yarın Aliş için çok geç de olabilirdi, çok şükür ki büyük bir tesadüfle artık bizim yanımızda. Bir şeyi daha bana gösterdi ki, şiddeti öğreniyoruz, öğretiyoruz ve uyguluyoruz. Anne kendi babasından, ailesinden, kardeşlerinden gördüğü şiddeti anlatırken gözleri açılıyor, ama Aliş "Kemerle beni döverlerdi" diyordu, onun sırtında kemer izleri var. Şiddetsiz bir toplum istiyorsak, şiddeti öğretmememiz, öğrenmememiz ve uygulamamamız gerekiyor. Özellikle medyada terör, şiddet ve cinayet gibi olaylar bunların propagandasına dönüşüyor. Oksijen oluyor.
* Çocuklara yönelik şiddet ve istismarın önlenmesi için de bir çalışma başlatılmış.
Kadınlarda şiddetin önlenmesinde getirdiğimiz hukuki alt yapıyı çocuk için de getirmek üzere çalışmaya başladık. Hem dezavantajlı bütün grupların, kadının, engellinin, çocuğun haklarını koruyacak hem de onlara gelebilecek zararları, istismarı önleyecek radikal tedbirleri alacağız.
* Elektronik kelepçe çocuğa şiddet uygulayanlar için de kullanılabilir mi?
Sonuçta kadına şiddet uygulayan için denetimli serbestlik çalışıyor ve elektronik kelepçe, teknik takip sistemi çalışıyorsa, bu çocuğa şiddet için de olabilir. Bu bir yol ve yöntemdir, mağdurun değişmesi yol ve yöntemi değiştirmez.
‘RIZASI VAR MI’ DİYE BİR SORUYU KABUL ETMİYORUM
* Somut olarak neler sorun olarak görülüyor?
En çok kafamızı karıştıran ve bizi rahatsız eden, yargılamalar sonunda ortaya çıkan "rızaya dayalı" ifadesi. Bunun bir an önce kalkmasını istiyoruz. TCK’nın 104. maddesinde yer alan ve "rıza" olarak yorumlanan ifadelerin çıkarılması üzerinde hukukçular çalışıyor.
* Nasıl bir düzenleme yapılacak?
Rıza olamaz. Böyle bir soru sorulamaz, bu soruyu kabul etmiyorum. 15 yaşın altındaki bir çocuğun nasıl bir rızası olabilir? Daha o çocuk.Yaşadığı çevrenin, istismarın bir sonucudur rıza. Bize düşen o istismarı önlemektir, istismara kılıf uydurmak değil.
* Türkiye’de bir ikilem de orta çıkıyor. 15 yaşında genç kız ailesinin isteği ile evlendiriliyor, fakat yaşı küçük olduğu için resmi nikah kıydırılmıyor, resmi nikahsız kalıyor.
İşin köklü çözümü, o çocukların okulda tutulması. Biz çocuğu 12 yıl zorunlu eğitimde tuttuğumuz zaman, ailenin kız çocuğunu evlendirdiği sistemi kendi içinde izole etmiş olacağız. 2011 Aile Araştırma Raporu’nda, çocuk yaşta, yani 18 yaş altı evliliklerin yüzde 16’dan yüzde 9’a düştüğünü gördük. İkinci sevindirici rakam, "ben istemedim ama ailem beni evlendirdi" diyenlerin oranı da yüzde 25’lerden yüzde 9’a düşmüş durumda. 12 yıl zorunlu eğitimle bu oranların yüzde 5’lere düşüceğine inanıyorum.
DEVLET ŞEFKATİ HER ŞEYİ DEĞİŞTİRECEK
* Diyarbakır’da Bağlar Semti’ne gitmişsiniz.
Benim için Bağlar, Şahin Bey, Şehit Kamil, yurdumun herhangi bir parçasının, herhangi bir ilçesinin diğerinden bir farkı yok. Ben herkesin birinci sınıf insan olduğuna, kadın, erkek, çocuk herkesin onurluca yaşam mücadelesinde sosyal devlet olarak yanında olmamız gerektiğine inanıyorum. Bağlar semti, farklı ideolojik yapısıyla, taş atan çocukların, molotof kokteyli atan insanların daha çok yaşadığı bir mekan olarak tanımlanmış olabilir. Ama, benim için bunlar bir şey ifade etmiyor. Ben oradaki her bir insanla iletişim kurulduğu, devletin şefkat eli dokunduğu zaman bir sihirli anahtar gibi her şeyin değişeceğine inanıyorum.
* Çocuklarını dağa göndermeyecek ya da dağdan indirecek bir anne iradesini nasıl ortaya çıkarılacak?
Toplumdaki değişim ve dönüşümün ana dinamiği kadın. En son araştırmalar da tescilliyor, ailenin içinde 10 başlıktan 9’unda kadın karar veriyor. Erkek bir tek tatile gidilecek yer konusunda karar veriyor. O kadar anaerkil bir yapımız var. Ana, şiddet istemiyor, canı yansın istemiyor, ağlamak istemiyor, evlatlarını kaybetmek istemiyor. Nevruz’da gidip çocuğunu alan, tepki gösteren anaları gördük. Bu bir değişimin başladığını gösteriyor. Bizim onların yanında olmamız, boşluk bırakmamamız lazım.
İSPANYA’DAKİ KADINLARDAN EKSİĞİMİZ YOK
"Bizde de artık potansiyel var, enerjiden, savunmadan anlayan kadınlar var" diyen Bakan Şahin, "Milli Savunma Bakanı da çıkar mı" sorusuna "Neden olmasın" yanıtını verdi.
* Türkiye’de bir gün Milli Savunma Bakanı bir kadın olabilir mi?
Ben her zaman söylüyorum, Milli Savunma Bakanımız’a da söylüyorum. 30’lı yılların dünyasında ve Türkiyesi’nde Meclis kurulurken kadınla birlikte kuruldu. AB ülkelerine ve İskandinav ülkelerine bakıldığı zaman her alanda, enerjide, sağlıkta, savunmada, yani bizim erkek alanı olarak gördüğümüz alanlarda da kadınlar iş başında. Bizde de artık potansiyel var, enerjiden, savunmadan anlayan kadınlar var. Parlamentoda yüzde 14 kadın oranı, ehliyeti ve liyakatı olan kadınlar var. Bunlar kabinenin içinde yer alacak, çoğalacağız.
* Milli Savunma Bakanı da çıkar mı?
Neden olmasın? Bizim kadınlarımızın İspanya’daki kadınlardan hiçbir eksiği yok.
* Siz olmak ister misiniz Milli Savunma Bakanı?
Ben bakanlığımı seviyorum, benim bakanlığımın şu anda yapacak çok işi var.
* Kadın subaylar var, bir kuvvet komutanı veya Genelkurmay Başkanı kadın olmuyor ama.
Genelkurmay Başkanı’nın nasıl olduğu belli. Türkiye gerçeğinde alttan gelen komutanlar arasında bir kadının olmadığı da belli. Kadın subayların da o kademelerden geçmesi gerekiyor, o kademelerden geçme iradesi gösteren kadınlar neden Genelkurmay Başkanı olmasın? Olabilir. Çok başarılı kadın subaylarımız var.
BUGÜN