Yaşları 30 ila 50 arasında değişen her iki çalışandan biri işyerinde kötü muamele ya da zorbalığa maruz kalıyor. Kadın çalışanların yüzde 58’i, kötü muamelenin hedefinde. Dünya genelinde en fazla zorbalığa maruz kalan çalışanlar ise Amerika’da yaşayan ve çalışan Latin ırk. Onu afro-amerikan kökenliler izliyor. İlginç bir sonuç daha: Üniversite mezunu olan ve olmayan çalışanlar aynı iş hayatında aynı oranda zorbalık görüyor. “Çalışma hayatında zorbalık” konulu araştırmadan çıkan bu sonuçlar ırk, cinsiyet, yaş ve eğitim durumu fark etmeksizin her kesimden çalışanın hayatında en az bir kere kötü muameleyle karşılaştığını ortaya koyuyor. Araştırma yapan ise merkezi Washington Amerika’da bulunan Workplace Bullying Institute (WBI). Enstitü, düzenli olarak her yıl çalışma hayatındaki kötü muamele, zorbalık ve mobbing (psikolojik taciz) üzerine yaptığı çarpıcı araştırmalarla biliniyor.
Hemcins kavgası mı?
Enstitü araştırmaya konu olan zorbalığı “iş yerinde sistematik bir şekilde bir ya da daha fazla birey tarafından, daha çok tek bir kişiye yönelik düşmanca, etik dışı ya da fiziksel şiddeti içeren davranışlar” olarak tanımlanıyor. Yaklaşık dört bin çalışanın katıldığı son araştırma da işyerinde ortaya çıkan zorbalığa ilişkin çarpıcı verilere sahip. Örneğin her üç çalışandan biri, çalışma yaşamı boyunca en az bir kez kötü muamele ya da zorbalığa maruz kaldığını belirtiyor. Erkek çalışanların yüzde 62’si, alt kademedeki çalışanlarına zorbalık uyguluyor. 2010’da yapılan araştırma yalnızca Amerika’da çalışanların yüzde 35’inin ofiste zorbalığa maruz kaldığını, yüzde 15’inin de böyle bir duruma şahit olduğunu ortaya koyuyor. Ancak alt kademedeki çalışanlara zorbalık uygulayan kadın ve erkek yöneticiler arasında ciddi bir fark söz konusu. Kadın yöneticiler yüksek oranda – yüzde 80 – yine kadın meslektaşlarına kötü muamele ve zorbalık yapmayı tercih ederken, erkekler yüzde 56 oranında kendi cinslerine zorbalık yapıyor. Ancak araştırma ilginç bir detaya sahip. İşyerinde hemcinslerin birbirine uyguladığı zorbalık diğer çalışanlarca normal karşılanıyor ve aynı cinsten iki kişinin çatışması olarak kabul görüyor. Yapılan kötü muamelenin işyeri kurallarına aykırı ya da ayrımcılığa girmesi için farklı cinslerin birbirine zorbalık etmesi yazılı olmayan ancak genel bir kuralmış gibi algılanıyor.
Zorbalık yöneticide başlıyor
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından yapılan bir araştırma ise konuya başka bir açıdan bakıyor. Yrd. Doç. Dr. Ela Ünler Öz ve Yrd. Doç. Dr. Füsun Bulutlar imzasını taşıyan araştırma, iş yerinde kötü muamelenin azalmasının yöneticilerin tutumu ve şirket politikasıyla doğrudan ilişkilendirilebileceğinin bir kanıtı. Şirketlerin “kural odaklılık” özelliği arttıkça çalışanların kişisel saldırıya uğrama oranı yüzde 34, fiziksel saldırılara uğrama oranı yüzde 25, işle ilgili tacizlere uğrama oranı yüzde 42 ve küçümseyici davranışların oranının yüzde 2 azaldığı ortaya çıkıyor. Ancak “kişi odaklı” yapıya sahip şirketlerde çalışanların zorbalığa maruz kalma, fiziksel şiddet görme, işle ilgili tacizlere uğrama oranı yüzde 34 ve küçümseyici davranışların oranı yüzde 28 artış gösteriyor. Bu da gösteriyor ki kurumsal yapıya sahip bir şirkette yer alan çalışanlar psikolojik olarak daha az yıpranıyor. Aynı zamanda yöneticilerin profesyonel yaklaşımı, çalışanların kendilerini güvende hissederek karşılaştıkları zorluklarla rahat baş edebilmelerini sağlıyor.
İşte İnsan