Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 8 milyon genç emekli var. Bazıları maaşı az olduğu için, bazıları kendi işini kurmak istediği için, dinlenmek, çocuk doğurmak ya da çocuklarla ilgilenme ihtiyacı nedeniyle erken emekli oluyor. Çoğu kendini el işi kurslarına, geçici işlere veriyor. Çalışma hayatına dönmek istediklerinde ya iş bulamıyor ya da önceki konumlarından daha alt bir seviyede çalışmaya razı oluyorlar. Uzmanlar ise genç emeklilerin eğitim, danışmanlık, koçluk alanlarında profesyonel olarak çalışabileceğini, danışmanlık şirketi kurabileceklerini söylüyor.
Maaş azlığı, iş kurma isteği, tükenmişlik hissi, çocuklarla ilgilenme ihtiyacı, hayallerini gerçekleştirme ya da dinlenme isteği erken emekliliğin başta gelen nedenleri.
Türkiye’de sayıları yaklaşık 8 milyon olan genç emekliler, genelde bir boşluğa düşüyor ve ne yapacaklarını şaşırıyorlar. Tabii erken emekli olmayı isteyen ve planlarını da bu yönde yapanlar da var. Danışmanlık şirketlerine kariyer planı yapma konusunda başvuran genç emekliler arasında kadınlar daha fazla. Çocuk doğurmak, çocuğa bakmak gibi nedenlerden erken emekli oluyorlar. Tekrar çalışmak istediklerinde de karşılarına büyük bir problem çıkıyor: Yaş. Şirketler daha gençlerle çalışmak istiyorlar.
ID Danışmanlık ve Koçluk Hizmetleri’ne danışan on bini aşkın genç emekli var. Aldıkları emekli maaşıyla geçinemedikleri için ek gelir sağlayacakları bir iş talebinde bulunuyorlar. Ancak son üç yılda kariyer danışmanlığı hizmeti alarak kendilerine yol haritası oluşturmayı amaçlayan genç emekli danışanlar da var. Bunların sayısı da 182.
En büyük problem geçim sıkıntısı
Genç emeklilerin yardım istedikleri konular amaçlarına göre değişiyor. Bazıları doğrudan iş , bazıları iş fikri konusunda destek, bazıları ise hayallerini nasıl gerçekleştirecekleri konusunda danışmanlık istiyorlar. Maddi durumu iyi olup da kendilerini boşlukta hissettikleri için birikimlerini ve deneyimlerini paylaşmak isteyen danışanlar da oluyor. Genç emeklilerin en büyük problemleri geçim sıkıntısı, çocuklarına iyi bir gelecek hazırlayamama endişesi, özgüvenlerini ve iç motivasyonlarını kaybetmiş olma, değersizlik hissi, aile içi anlaşmazlıkların artması vb.
ID Danışmanlık ve Koçluk Hizmetleri’nden Hatice Yıldıran, genç emeklilerin eğitim, danışmanlık, koçluk alanlarında profesyonel olarak çalışabileceğini, danışmanlık şirketi kurabileceklerini söylüyor: "Birçok işletmenin kapısından yaş nedeniyle geri dönen genç emekliler, danışmanlık sektöründe yaş ve birikimleri nedeniyle tercih ediliyorlar. Günümüzün ve geleceğin mesleği olarak bilinen ’Yaşam Koçluğu’ da genç emekliler için bir alternatif olabilir. Genç emekliler profesyonel deneyimlerine uygun alanlarda bireysel ya da kurumsal danışmanlık hizmeti vererek kendileri için de Türkiye için de çok önemli bir değer yaratmış olurlar. Çünkü genç emeklilerin en birikimli ve en çok verim alınabilecek dönemlerinde iş hayatının dışında kalmaları ülke ekonomisi açısından ciddi bir kayıptır."
Şirketlere destek verebilirler
Hızın her alana damgasını vurduğu günümüzde danışmanlık yapmak için sürekli yenilikleri izlemek ve kişisel becerileri geliştirmek gerekiyor diyen Yıldıran, genç emeklilere "Koçluk" başta olmak üzere sertifikalı eğitimlere katılmayı, sektörel gelişmeleri yakından izlemeyi, iletişim araçlarını doğru kullanmayı, sosyal çevrelerini genişletmeyi, sivil toplum kuruluşlarıyla yakınlaşmalarını öneriyor.
Bir başka alan da kendilerinin patronu olmak yani girişimcilik. Şirketlerin daha küçük ve dinamik organizasyonlara dönüşmekte oldukları son yıllarda dış kaynak kullanımının yaygınlaştığını ifade eden Yıldıran bu durumun genç emeklilerin bir bölümü için ciddi bir fırsat olduğunu söylüyor: "Genç emekliler uzmanlık alanlarıyla ilgili olarak şirketlere dışarıdan destek verip gelir sağlayabilirler." Franchise sistemler de az sermaye ile iş kurmada oldukça etkili. Çünkü marka satmak marka oluşturmaktan daha kolay ve daha az riskli. Günümüzde pek çok marka franchise sistemle küresel ağ oluşturuyor. Bu konuda genç emekliler danışmanlık hizmeti de alabilir."
Aidiyet duygusu motivasyonu artırıyor
Sağlık, inşaat, danışmanlık gibi sektörlerde uzmanlık ön planda olduğu için genç emekliler daha rahat iş bulabiliyor. Sivil Toplum Örgütleri de genç emekliler için çok büyük bir fırsat. Ayrıca Kariyer Planlama ve İş Geliştirme Derneği bunu yapıyor. Dünyanın gelişmiş ülkelerinde üçüncü sektör olarak görülen bu kuruluşların istihdam konusunda önemli bir potansiyele sahip olduğu gözden kaçırılmamalıdır diyen Yıldıran, ülkemizde sivil toplum bilinci geliştikçe bu potansiyelden daha fazla yararlanılacağının kesin olduğunu söylüyor: "Genç emeklilere kişisel gelişim programı uygulamalarını, duygusal düşünsel ve fiziksel olarak kendilerini yenilemelerini öneriyoruz. Bu konuda destek alabilecekleri birçok kişisel gelişim merkezi, dernek ve organizasyon da mevcuttur. Sivil toplum kuruluşlarına üye olarak sosyal bir ağ içinde yer almaları da aidiyet duygusu kazandırarak özgüvenlerini ve motivasyonlarını artıracaktır. Bu kuruluşların düzenlediği eğitim programlarına katılabilir, sosyal projelerinde yer alabilir ve kendilerini sürekli yenileyip geliştirebilirler." Kariyer Planlama ve İş Geliştirme Derneği’nin genç emeklilere ve olumsuz istihdam koşulları nedeniyle kariyerinin zirvesindeyken işini kaybedenlere yönelik olarak yürüttüğü bir kariyer koçluğu ve atölye çalışması var. Dernek, üyelerini uzmanlık alanlarına göre geliştirip danışmanlık statüsünde değerlendiriyor.
Ukrayna’da emekliler için üniversite
Ülkemizde emekliler için hayat bu kadar zorken Ukrayna’da emekliler için üniversite bile var. Ukrayna’nın Poltava Bölgesi’ndeki Kremençuk kentinde "Okumanın yaşı olmaz" diye düşünenler için bir emekli üniversitesi açılıyor. Kremençuk idarecilerinden Vladimir Kovalenko, emeklilere hizmet verecek olan okulun Dnipropetrovsk Ekonomi ve Hukuk Üniversitesi’nin Kremençuk Enstitüsü bünyesinde yer alacağını bildirdi. Emekliler herhangi bir giriş sınavına tabi tutulmayacaklar, fakat edindikleri öğrenci kimliğinin bütün avantajlarından yararlanacaklar. İdareciler emeklilerin sabırsızlıkla yaz ve kış tatillerini bekleyeceklerini söylüyor. Eğitim ayda iki defa ikişer saatten iki sene boyunca devam edecek. Emekli üniversitelileri devam eden derslerin yanı sıra çeşitli geziler ve kültürel aktiviteler de bekliyor. Diğer üniversitelerde olduğu gibi emeklilerin üniversitesinin de bir rektörü, amblemi, bayrağı hatta özel bir de marşı olacak. Halihazırda emeklilerin üniversitesinde; Eğitim ve Kültür ile Tarih olmak üzere iki fakültenin açılması planlanıyor. Bu uygulama Ukrayna’da ilk değil. Benzer bir emekli üniversitesi, Volın Bölgesi’nin Kovel şehrinde daha önce açılmıştı. Bu üniversitede 4 fakültede kayıtlı 100 emekli öğrenci bulunuyor.
Ücretsiz mesleki ve teknik eğitimler veriliyor
İSMEK İstanbulluların kişisel birikimlerini yükseltmek, mesleki ve sanatsal bilgilerini geliştirmek, pasif tüketici olmaktan çıkıp aktif üretici olmalarına yardımcı olmak, gelir elde etmelerine katkıda bulunmak, istihdam edilebilirliklerini artırmak gibi amaçlarla kurulmuş, örgün eğitimi tamamlayıcı bir yaygın eğitim organizasyonu. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığı, Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı olarak İstanbullulara ücretsiz eğitim hizmeti veriyorlar. 1996 yılında kurulan İSMEK’te; 2008-2009 eğitim dönemi de dahil toplam, 810 bin İstanbullu eğitim almış. 2009-2010 eğitim döneminde, 200’den fazla kurs merkezinde 123 branşta eğitimler vermeye devam eden İSMEK’e bu dönemde 200.000’i aşkın İstanbullu başvurmuş ve 154.000 kursiyer eğitim almaya başlamış. 2009-2010 kayıtları ise halen devam ediyor. İSMEK’te istihdama yönelik mesleki teknik eğitimlerin yanı sıra, el becerilerini geliştirmeye yönelik el sanatları eğitimleri, geleneksel Türk – İslam sanatları eğitimleri, bilgisayar teknolojileri ve dil eğitimleri, spor eğitimleri, sosyal ve kültürel eğitimler ve müzik eğitimleri de veriliyor. Ayrıca güncel, sosyal, kültürel, ailevi ve benzeri konularda, hayata hazırlayıcı, motive edici, yaşam standartlarını yükseltici konularda seminerler düzenleniyor. 218 kurs merkezinde 123 branşta verilen eğitimlere zorunlu ilköğretim yaşını tamamlamış her İstanbullu katılabiliyor. Alt yaş sınırı 16 üst yaş sınırı ise yok. 2008-2009 yılları arasında 40 yaş üstü 60.550 kursiyer bulunuyordu. AyrıcaİSMEK, 2005-2006 eğitim döneminde 2 yıllık akademik seviyede özel eğitim programlarına başlamış.İSMEK’te Müzik ve Türk İslam Sanatları olmak üzere iki ana alanda, branşlarında akademik kariyer ve isim sahibi uzman usta öğreticiler tarafından 2 yıl süreli eğitimler de veriliyor.