Okan Güray Bülbül’ün Akşam gazetesindeki yazısı…
Aile birliğinin sürdürülebilmesi için memurların eş durumundan tayin hakkı var. Ancak tayin hakkı bilinenin aksine yalnızca memur çiftlere tanınan bir hak değil. Eşi memur olmayan da eş durumundan tayin isteyebilir.
Eş durumundan tayin bir devlet memurunun eşinin bulunduğu yere tayin istemesidir. Eş durumundan tayin için kurumların kendi yönetmelikleri bulunuyor. Fakat esas olan, genel yönetmelikken kurumların özel yönetmeliklerindeki hükümler bu hakkı sınırlayıcı değil, düzenleyici nitelikte olabiliyor.
MEMURLUK ŞARTI YOK
Memurların eş durumundan tayin istemeleri için eşlerinin de memur olmasına gerek yok. Bu şart kaldırıldı. Dolayısıyla eşi SSK’lı çalışan veya kendi işini yapan bir memur da eş durumundan tayin isteme hakkına sahip. Ancak bu durumdaki kişiler için son iki yılda en az 360 gün prim yatırılmış olması gerekiyor. En az bir yıldır çalışmayan biri, eş durumundan tayin isteyemiyor.
TANINAN HAK GENİŞLETİLDİ
Memurların memur olmayan eşlerinden dolayı tayin isteyebilmeleri için daha önce son üç yıl içerisinde kesintisiz çalışma şartı vardı. Bu şart nedeniyle pek çok memur eş durumundan tayin isteyemiyordu. Çünkü özellikle özel sektörde kesintisiz prim ödenmiş olma şartı çok ağırdı. Bu şart değiştirilince pek çok memur için eş durumu tayini isteme hakkı doğdu.
AYNI KURUM NASIL OLUYOR?
Çiftlerin her ikisi de memursa ve aynı kurumda çalışıyorlarsa çalıştıkları kurumun hangi yerde daha çok hizmet ihtiyacı varsa buraya tayin gerçekleştiriliyor. Diğer yandan çiftlerin her ikisi de memursa ve farklı kurumlarda çalışıyorlarsa tayin yeri kurumlar arası koordinasyonla her iki kurumun da daha çok hizmete ihtiyacı olduğu yere yapılıyor. Eş durumundan tayin noktasında genellikle yüksek unvanlının yanına düşük unvanlı memurun tayini söz konusu oluyor.
ÇAKILI KADRO
Memurların eş durumundan tayin isteme konusunda yaşadığı bir diğer sorun ise ‘çakılı kadro.’ Yani çalışılan kamu kurumunun yalnızca tek bir yerde olması ve başka illerde şubesi veya birimi olmaması… Bu durumda memurun tayin isteme hakkı yok. Çünkü tayin edilebilecek bir birim yok! Dolayısıyla belediye, üniversite gibi kurumlarda çalışan memurların eş durumunda tayin hakkını kullanma imkanları bulunmuyor.
SSK’YA DÖNMEK MANTIKLI OLABİLİR
Memurlardan eş durumu tayini isteyemeyenlerin önlerinde bir yol daha var. Memur olmadan önce SSK’lı olarak çalışmaya başlayan bir kişi memuriyetten ayrılarak daha çabuk emekli olabilir. Ayrıca bu durumdaki kişiler SSK’dan emekli olarak yetim aylığı alma hakkına da erişebilirler. Dolayısıyla çifte kazanç söz konusu olabilir.
Memuriyetten ayrılıp SSK’ya dönen kişi eğer emekli sandığı mensubu annesi veya babasından yetim aylığı alıyorlarsa aylığı almaya yeniden başlayabilir. Yetim çocuğun aylık alabilmesi için çocuğun evli olmaması ve emekli sandığına tabi çalışmaması gerekir. Bu nedenle memuriyetten ayrılan bir kişi eğer evli değilse emekli sandığı mensubu annesi veya babası üzerinden yetim aylığı alabilir. Bu aylık SSK’dan emekli olunsa bile alınmaya devam edilir.
Dolayısıyla memur olmadan önce SSK girişi bulunan kişiler bir de emekli sandığı annesi veya babası üzerinden yetim aylığı hak sahibi ise durumlarını tekrar değerlendirerek karar vermeliler. Hem ikramiye, hem de yetim aylığı konusunda kritik durumlar bulunduğu için bu konuda destek alarak kararlarına yön vermeleri kendi lehlerine olacaktır.