İki yıl önce başlayan dershane dönüşüm sürecinde sona yaklaşıldı. Eylül’den itibaren dershaneler faaliyet gösteremeyecek. Yollarına, özel okul ya da 12 yaş altı öğrencilere eğitim verecek özel etüt merkezleri olarak devam edecekler.
2 bin 195 dershane dönüşüm programında
Al Jazeera’da yer alan habere göre, 3 bin 145 dershaneden Mayıs itibariyle 2 bin 240’ı dönüşüm başvurusunda bulundu. Bunların 2 bin 195’i dönüşüm programına kabul edildi. Dönüşüm için başvuran dershanelerin büyük çoğunluğu ‘temel lise’ oluyor. Dönüşümün başlamasından bu yana 401 dershane kendi isteğiyle faaliyetlerine son verdi.
5 bini devlette çalışacak
Dönüşüm için çalışmalar sürerken dershane öğretmenleri de işe arıyor. Milli Eğitim Bakanlığı’nın kadroya alacağı 5 bin öğretmen için başvurular bugün başladı. Başvurular 24 Haziran’a kadar MEB’in internet sitesinden devam edecek. Dershane ve etüt merkezi öğretmenlerinden sigortalı olarak altı yılı dolduranlar, KPSS şartı aranmadan atanacak. Ancak atanacak öğretmen sayısı kısıtlı. Pek çok öğretmenin devlete atanma umudu yok.
TEOG dershane öğretmenleri zorda
Dershane öğretmenlerin branşına göre iş bulabilme durumu değişiyor. Matematik, kimya gibi sayısal alanlarda çalışan öğretmenler bu alanlarda özel ders alma ihtiyacı olduğu için kendini şanslı görüyor. Sözel bölüm öğretmenleri ise böyle bir şansa sahip değil. Üniversiteye hazırlık dershaneleri temel liseye dönüştüğü için bu dershanelerde çalışanların en azından bir kısmı öğretmenliğe devam edecek. Ortaokula dönüşen dershane sayısı çok az. Bu yüzden TEOG’a hazırlayan dershanelerde çalışan öğretmenlerin pek çoğu açıkta kaldı.
“Öğretmenler yüzde 30 azalacak”
Dershaneler okula dönüşse de, bu kurumların öğretmenlerin istihdamı için garanti olmadığını dershaneciler de söylüyor. Sınav Dergisi Dershaneleri Kurucu Temsilcisi Bülent Oğuz Türkiye genelindeki 200 şubelerinin 130’unun ortaokul ve liseye dönüşeceğini anlatıyor. Okula dönüşen kurumların öğrenci sayısının dershane iken alabildikleri öğrenciden daha az olduğunu vurgulayan Oğuz şöyle konuşuyor:
“En çok tarih ve edebiyat alanlarında öğretmenler sıkıntılı. Ancak her alanda branşta sıkıntı kendini gösteriyor. Geçen günlerde iş başvurusu yapan bir öğretmen, ‘Dershanem okula dönüştü. 4 matematik öğretmeni olacak. Ancak biz 12 kişiydik’ diyor. Pek çok kurumda böyle. Bizim öğretmenlerimizde de yüzde 30’luk bir azalma olacak.”
Okul olan dershaneler de istihdam için yetmiyor
Bakırköy Birey Dershanesi, ortaokul oluyor. 14 öğretmenden ancak 8’i ile yola devam edilecek. Berk Dershanesi Bakırköy Şube Müdürü Rıdvan Temel, İstanbul’daki 5 şubelerinde 100 öğretmen olduğunu söylüyor. Bir şubeleri temel liseye dönüşecek. Bu kurumun 20 öğretmene ihtiyacı var. Geriye kalan 80 öğretmen ise açıkta kalacak. Temel, “Sektörde pek çok öğretmen açıkta kaldı. Bu sebeple işe alacak kurumlar da öğretmenlere batan geminin malları muamelesi yapıyor” diyor.
“Kolejler dershane öğretmeni tercih etmiyor”
Deneyimi az olan dershane öğretmenlerinin işi daha zor. Çünkü özel okullar da, temel liseler de deneyimli öğretmenleri işe almaktan yana. 2 yıldır dershane öğretmenliği yapan Yasemin Gökhan işi çok zor olanlardan. Hem deneyimi az hem de branşı Türk Dili ve Edebiyatı. Ortaokul öğrencilerini TEOG’a hazırlayan bir dershanede çalışan Gökhan, kurumu temel liseye dönüşünce 16 öğretmenin açıkta kaldığını anlatıyor.
“Özel okullara iş başvurusunda bulunuyorum. İş bulmak kolay değil. Tecrübesi olan öğretmen arıyorlar. Kolejler dershane öğretmenindense kolej tecrübesi olanı tercih ediyorlar. Zaten ailem beni geçindiriyordu. Öyle devam edecek gibi görünüyor. Bana moral vermeye çalışıyor ailem. ‘Ev geçindirme derdin yok üzülme’ diyorlar.”
Ama bir de evini geçindirmek zorunda olanlar var. 8 yıllık dershane öğretmeni Ö.C, evli ve bir çocuk babası. Eylül geldiğinde çalışacak başka bir kurumu yok.
“Ben de bir koleje iş başvurusu yaptım. Çevremde pek çok öğretmen iş sıkıntısı yaşıyor. bu durumdan bunalanlar, anti depresan kullananlar bile var.”
“Sömürülen yine öğretmen”
10 yıldır dershanelerde kimya öğretmenliği yapan Soner Dikici şanslı olanlardan. Dershaneden temel liseye dönüşen okullardan birinde iş bulmuş. Ancak o da işin başka bir boyutuna dikkat çekiyor:
“Ben yıl olarak tecrübeli bir öğretmenim. Branşımda da ihtiyaç olduğu için pazarlık şansım vardı işe girerken. Ancak pek çok temel lisenin çalışma koşulları ağır. İnsanların gidecek bir yeri yok. Söylenen her şartı ya da düşük ücretleri öğretmenler mecburen kabul ediyor. Temel liselerde ortalama 2000-2500 TL iken öğretmen ücretleri, 2000 TL’nin altında maaşlara anlaşanlar var. Dershane öğretmenleri bugüne kadar ağır şartlarda çalıştı, sömürüldü. Yeni düzende de sömürülen öğretmenler olacak.”
Dikici’nin anlattıklarını 7 yıllık fizik öğretmeni Emir Çalışkan da destekliyor. Çalışkan da henüz iş bulamayan öğretmenlerden. Çalıştığı kurum temel liseye dönüşmüş ancak çalışma saatlerinin uzunluğu ve düşük ücret yüzünden teklifi kabul etmemiş.
“Dönüşüm liselerinde öğretmen kadroları az. Bazı kurumlar da bunu fırsata çevirdi. Öğretmenleri sömürmeye çalışıyorlar. Dershanede 3 binin üzerinde maaş alıyordum. Liseye dönüşünce haftada 5,5 gün çalışacaksın ve aylık 2000 TL maaş dediler.”
Özel ders piyasası artacak
Çalışkan, özel ders vermeyi planlayan öğretmenlerden. Öğrenci ve velilerinden de bu yönde talep geldiğini söylüyor. Özel ders ücretlerinin çevresine göre değiştiğini, ortalama 100-150 TL arasında olduğunu anlatıyor. Ders vererek geçinmeye çalışacak. Ona göre bire bir dersi yasaklamanın mümkünatı yok. Çalışkan bu yıl özel ders alanların sayısının da artacağı görüşünde.
Dershaneleciler ise öğretmenlerin birleşip, bir ev kiralayarak özel ders verme planları yapanların olduğunu anlatıyor. Bu çalışmaların kaçak faaliyetlere doğru gitmesinden de kaygı duyduklarını söylüyorlar.