Zekat nedir? Zekat kimlere farzdır? Zekat kimlere verilir? Zekat kimlere verilmez? Nisab miktarı nedir? Hacet-i Asliye nedir?
Zekat; Müslüman, erginlik çağına girmiş, akıllı ve dinen zengin sayılan kimselere farzdır. Dinen zengin sayılanlar, borcundan ve asli ihtiyaçlarından başka “Nisab Miktarı” malı olan kimselerdir.
Nisab Nedir?
İslam’da bir insanın zengin sayılabilmesi için koymuş olduğu en alt sınırdır. Yani bir kimse asli ihtiyaç dışında bu miktarda bir para veya mal sahibi olmuşsa artık o dinen zengin demektir. Bu ölçü de sahip olunan malın cinsine göre değişmektedir. Bu mallar nisab miktarları ise şunlardır:
Altın: 80,18 gram veya daha fazlası için kırkta bir
Gümüş: 561 gram veya daha fazlası için kırkta bir
Nakit Para: En az bu kadar altın ve gümüşü alacak kadar veya daha fazlası olursa kırkta bir
Ticaret Malı: Bunlar da altın ve gümüşe kıyas edilerek o miktara ulaşırsa kırkta bir
Koyun ve Keçi: Kırk taneye ulaşırsa bir koyun ve keçi verilir.
Sığır ve Manda (Camız): Otuz taneye ulaşırsa iki yaşına girmiş bir dana verilir.
Deve: Birer yaşını bitirmiş beş tane deve sahip olan kimse de bir koyun zekat olarak verir.
Toprak Mahsulleri: Bunlardan da elde edilen ürünün onda biri zekat olarak verilir. Buna “Öşür” de denir.
Asli ihtiyaçtan başka bu miktarlarda mala sahip olduktan tam bir hicri yıl geçtikten sonra zekat farz olur.
Asli İhtiyaç (Hacet-i Asliye) Nedir?
Oturulan ev, ev eşyası, giyim, binek arabası, ticaret için olmayan kitaplar, zanaatkârların zanaatını icra etmesi için gerekli aletleri ve ailenin bir yıllık nafakasıdır.
Zekat Kimlere Verilir?
Tevbe Suresi 60. ayette belirtildiğine göre zekat verilecek kimseler şunlardır:
1 ) Fakirler: Nisab miktarı malı olmayan, dini ölçülere göre zengin olmayan, yani günümüzdeki ifadesiyle yoksulluk sınırı altında yaşayan kimselerdir.
2 ) Miskinler: Hiçbir şeyi olmayanlar. Açlık sınırında yaşayanlar.
3 ) Borçlular: Borcundan fazla nisab miktarı mala sahip olmayanlar.
4 ) Yolcular: Memleketinde malı olduğu halde yolda parasız kalan, elinde bir şey bulunmayan kimselerdir
5 ) Allah (c.c) Yolundakiler: Bunlar cihat veya hac için yola çıkıp parasız kalanlar ile işini gücünü bırakıp kendisini ilme vermiş kimselerdir.
Zekat Kimlere Verilemez?
1 ) Anne, baba, büyük anne ve büyük babalara
2 ) Oğluna, kızına, torunlara zekat verilmez. Çünkü bunlar zaten kişinin bakmakla mükellef olduğu kimselerdir.
3 ) Zenginlere
4 ) Müslüman olmayan kafirlere
5 ) Koca karısına veremez çünkü koca karısının nafakasını temin etmekle yükümlüdür. Kadının da fakir olan kocasına zekat vermesi münasip değildir. Çünkü aralarındaki hayat ortaklığı menfaatlerde de ortaklığı doğurur.
6 ) Bir binaya, bir kuruluşa ve kuruma da zekat verilmez. Bundan maksat herhangi bir hayır kurumunun kendine ait giderlerine zekat parası harcanamaz. Ancak bir hayır kurumu topladığı zekat paralarını zekat verilmesi için caiz olan kimselere vekalet yoluyla dağıtmasında sakınca yoktur.