Sözlükte "çalışmak, çalışıp kazanmak, gayret etmek, kastetmek, koşmak, yürümek" gibi anlamlara gelen sa’y, dinî bir terim olarak, hac ve umre esnasında Kâbe’nin doğusundaki Safâ ve Merve denilen iki tepenin arasında, Safâ’dan başlayıp Merve’de tamamlanmak üzere, yedi defa gidip gelmeyi ifade eder. Safâ ile Merve arasındaki mesafeye, sa’y edilen yer anmalına mes’â denir.
Sa’y, hac ve umrenin vaciplerinden olup, geçerli olması için, ihramlı olarak yapılan muteber bir tavaftan sonra yapılması, Safâ’dan başlayıp Merve’de son bulması gerekir. Sa’y hac için yapılıyorsa, hac ayları başladıktan sonra yapılmalıdır.
Sa’yi yedi şavta tamamlamak ve bir mazeret bulunmadıkça yürüyerek yapmak sa’yin vaciplerini oluşturur. Sünnetine uygun olarak sa’yin yapılışı şöyledir: Tavaftan sonra ara vermeden Hacerü’l-Esved istilâm edilerek Safâ tepesine çıkılır, sa’y yapmaya niyet edip, tekbir, tehlil, zikir ve dua okuyarak Merve’ye doğru yürünür. Erkekler yeşil ışıklı sütunların arasında hervele yaparlar. Merve’ye varınca Kâbe’ye yönelinerek tekbir, tehlil getirilir. Böylece sa’yin ilk şavtı yapılmış olur. Aynı şekilde, Safâ’dan Merve’ye dört gidiş, Merve’den Safâ’ya üç dönüş olmak üzere yedi şavt bitince sa’y tamamlanmış olur. Sa’yin abdestli olarak yapılması, elbise ve bedende namaza mani pisliğin bulunmaması da, sa’yin sünnetlerindendir.
Diyanet.gov.tr