Müslüman göçmenlerin 50 yıldır yaşadığı Kuzey Avrupa ülkesi Danimarka’da cami yapımları uzun yıllar tartışmalara konu olmasına rağmen artık minareli ve kubbeli camiler de yapılıyor.
Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da eski Katar emirinin maddi desteğiyle “Dansk İslamisk Rad” adlı kuruluş tarafından yapımı süren minareli cami, uzun süre ülke medyasında tartışma konusu olmuştu. Finansmanın başka ülkeden yapılması, cami külliyesi bünyesinde El Aksa televizyonunun faaliyet göstereceği yönünde çıkan yazılar tartışmayı alevlendirmişti.
Ancak tartışmanın asıl sebeplerinden birisinin ülkede alışık olunmayan kubbeli ve minareli cami yapılması olduğu belirtiliyor. Ülke genelinde 250 bini bulan Müslüman nüfusun ihtiyacı olarak ortaya çıkan camiler, inanç cemiyetleri olarak kurulan dernekler tarafından toplanan bağışlarla, genellikle satın alınan binalar dönüştürülerek dıştan cami mimarisi taşımayan mekanlardan oluşuyor.
Camilerin yarısını Türkler kurdu
Öte yandan, Danimarka’daki cami tartışmalarına rağmen Türk derneklerinin ve Danimarka Türk Diyanet Vakfı’nın yaptığı camiler şimdiye kadar olumsuz bir tartışmaya konu olmadı.
Son 4 yılda 11 cami kurma faaliyeti yürüten Danimarka Türk Diyanet Vakfı, şimdiye kadar satın alınan binaların tadilatla dönüştürülmesini tercih ederken, ilk kez temelden cami olarak inşa edilen Hedehusene Fetih Camisi ise resmi açılışı bekliyor.
Karikatürist Westergaard’ın mahallesine minareli cami yapılacak
Ülkenin ikinci büyük kenti olan Aarhus kentinde temeli atılacak kubbeli ve minareli caminin hazırlıkları ise sürüyor. Danimarka’da 2005 yılında Hazreti Muhammed’e hakaret içeren karikatürleri çizen Jyllands-Posten karikatüristi Kurt Westergaard’ın yaşadığı semtte yapılacak caminin temel atma törenine Westergaard da davet edilecek.
Türkiye’nin Kopenhag Büyükelçiliği Din Hizmetleri Müşaviri ve Danimarka Türk Diyanet Vakfı Başkanı Doç. Dr. Ahmet Onay, Aarhus’ta kurulacak cami için şunları söyledi:
“Aarhus Brabrand’daki bu caminin bir farkı var, Allah nasip ederse kubbeli minareli olacak. Diğer bir özelliği de de karikatürleri çizen kişi bu mahallede oturuyormuş. Hedehusene Fetih Camisi’nin temelini atarken buranın papazını çağırmıştık. Oranın temelini atarken de o karikatüristi çağıralım, gelsin baksın” dedi.
Danimarka’da 100’ün üzerinde cami var
Onay, Danimarka’da inanç cemiyeti kategorisinde Müslümanlara ait 53 cemiyet bulunduğunu ancak 100’ün üzerinde cami olduğunu kaydetti.
“Bunlardan 31’i bize, diğerleri başka milletlere ait. Ancak inanç cemiyeti olarak idare edilmeyen başka camilerimiz de var. Buna göre Türklerin kurduğu cami sayısı 40 civarında” diyen Onay, Türk nüfus ve yaptıkları camiler hesaplandığında Danimarka’da 1200 kişiye bir cami düştüğünü söyledi. Onay, camilerin işlevselliğinin önemini vurgulayarak, “hafta içinde koşturan insanlar için manevi havayı soluyacakları mekanları hazırlamaya çalıştıklarını” dile getirdi.
Onay, ekonomik kriz nedeniyle emlak fiyatlarındaki büyük düşüşün kendilerine avantaj sağladığını ve vatandaşların gayretli çalışmalarıyla Danimarka Türk Diyanet Vakfı adına son dört yılda yedi cami satın alındığını, tadilat ve dönüşümleri yapılan bu binalar için 35 milyon kron harcandığını bildirdi.
İlk defa temelden ibadethane olarak Hedehusne’deki camiyi yaptıklarını ifade eden Ahmet Onay, “Mesela birtakım yerlerde cami yapılacak, gürültülü oluyor. Bizim hiç öyle olmadı. Vatandaşın ihtiyacı var belediye ile görüştük, onlar makul karşıladı, işlerimiz de geciktirilmedi. Birçok yerde yerel yönetimler ve polis, bize ‘camilerinizde ve camilerinize gidenler arasında suçla ilgili durumlar olmuyor’ diyor. Bu çok güzel bir şey” şeklinde konuştu.
Kadınlar için camilerde düzenlemeler
Yaklaşık dört yıl önce Kopenhag’a geldiğinde eşiyle birlikte namaz kılabileceği cami bulmakta zorlandığını anlatan Onay, Diyanet İşleri Başkanlığı ile istişare sonucunda bir proje olarak kadınların dini hayatta ve sosyal faaliyetlerde daha fazla yer alması ve eğitim seviyesinin yükseltilmesi gibi iki temel hedef seçtiklerini söyledi. Onay şöyle dedi:
“Burada öyle bir algı var ki hanımlarımız çalışma hayatında var, çarşıda pazarda var, gece vardiyasında çalışıyor ama cami denildi mi çekince var. Bu tartışma ne dini ne kültürel bir tartışma. Bu tamamen yanlış bir algı üzerine oturmuş bir şey. Bunun üzerine ‘camiler konusunda dönüşüme ihtiyaç var’ dedik ve derneklerimizle, vatandaşlarımızla görüşerek bu düzenlemeleri yaptık. Beş camide kadınların kullanabilmesi için tadilat yapıyoruz. Kadınların çocukların katılabileceği cami sayısı 20’yi aştı. Kadınlar gelebildiği için de cami cemaatinde artış var.”
Öte yandan, Hedehusene Fetih Cami derneği yöneticileri, 2800 metrekare arsa üzerine kurulu ve 300’ü ibadet alanı olmak üzere 800 metrekare kullanım alanı olan caminin resmi açılışı için Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez’i beklediklerini ifade ettiler.