İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) Başkanı Prof. Dr. M. Akif Aydın, İslam Ansiklopedisi çalışmalarının sonuna geldiklerini ve 40. cildin yazımının bitmiş durumda olduğunu bildirerek, ”Şu ana kadar İslam dünyasında kendi kültürleriyle, kendi medeniyetleriyle ilgili bir ansiklopedi çıkmış ve tamamlanmış değil. Bu yönüyle bu ansiklopedi İslam dünyasında ilk örneğini teşkil ediyor” dedi.
İslam Ansiklopedisi çalışmaları hakkında soruları cevaplayan Prof. Dr. Aydın, İslam Ansiklopedisi çalışmalara 1983 yılında Türkiye Diyanet Vakfı’nın başladığını söyledi.
Daha öncesi Batıda 1900’lü yılların başında bugünkü şekliyle 5 ciltlik bir ansiklopedinin yayınlandığını anlatan Aydın, bu 5 ciltlik ansiklopediyi, Milli Eğitim Bakanlığı‘nın Türkçe’ye tercüme ve tamamlanması vazifesini İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi‘ne verdiğini, Edebiyat Fakültesi‘nin de bu 5 cilde, Türk Tarihi ve Türk Edebiyatı ile ilgili maddeleri ekleyerek 15 ciltlik bir ansiklopedi çıkardığını anlattı.
Aydın, ikinci bir edisyon olarak da 11 ciltlik ansiklopedi daha çıktığını kaydederek, ”Bu 11 ciltlik ansiklopedi tabiatıyla oryantalistlerin hazırladığı, onların ihtiyaçlarına, bakış açılarına göre hazırlanan bir ansiklopedi olduğu için, bazı maddeler eksik bilgilerle donatılmış, bize göre yanlış bilgiler içeriyor. Bu nedenle Türkiye Diyanet Vakfı bir telif ansiklopedisi hazırlama düşüncesine sahip oldu” dedi.
O zaman için böyle bir ansiklopediyi çıkarmanın cesaret istediğini ifade eden Aydın, bir hazırlık döneminin ardından, maddelerin tespit edildiğini, bir kütüphane ve dokümantasyon merkezi oluşturulmaya çalışılarak önce deneme ansiklopedisi, bir fasikül çıkarıldığını, bu fasikülün de, Türkiye’deki ilim dünyasına da dağıtıldığını ve ilim adamlarının görüşleri doğrultusunda ansiklopedinin ilk cildinin 1988 yılında çıktığını aktardı.
Yaklaşık 22 yıldır kesintisiz bir yayın söz konusu olduğunu belirten Aydın, ”Şu anda sonuna gelmiş bulunuyoruz. 40. cildin yazımı bitmiş durumda. 38. cilt zaten yayınlandı. 39. cilt matbaada basılıyor. 41. cilt üzerinde çalışmaya başladık. Toplam 43 veya 44 cilt olacak. İslam ansiklopedisi tamamlanma aşamasına gelmiş bir ansiklopedi” dedi.
İslam Ansiklopedisi‘nin bir Türk ansiklopedisi olmadığını, bir İslam ansiklopedisi olduğunu vurgulayan Aydın, İslam dünyasının çeşitli bölgelerindeki kültür mirasının bu ansiklopedide yer aldığını ve tamamlandığında sahasında çok büyük bir boşluğu doldurmuş olacağını dile getirdi.
Ansiklopedinin genel bir ansiklopedi olduğunu, bir dini bilgiler ansiklopedisi olmadığını anlatan Aydın, ”Dini bilgiler de var fakat, bu ansiklopedi İslam kültürünün bir ansiklopedisi. Dolayısıyla edebiyattan felsefeye, tarihten güzel sanatlara varıncaya kadar, sosyal bilimler alanındaki hemen hemen bir çok bilgiyi, geçmiş İslam devletlerini, hükümdarları, devlet adamlarını, bilim adamlarını bu ansiklopedide bulabilirsiniz” diye konuştu.