Mekke’de hac görevini yerine getirdikten sonra Medine’ye geçen hacılar, buradaki kutsal yerleri ziyaretin ardından, memleketlerinde bekleyen sevenlerine hediye almak için alışveriş yapmaya başladı.
Mekke’de zamanlarını daha çok Kabe’yi tavaf etmeye ayıran hacılar, Medine’de vakit namazlarını kılmanın dışında kalan zamanlarını alışverişe ayırıyor.
Mescid-i Nebevi’nin etrafındaki alışveriş merkezlerini dolduran hacılar, burada her türlü hediyelik eşyayı bulabiliyor.
MALLARIN YÜZDE 95’İ ÇİN’DEN
Medine’de hurma ve bazı elektronik eşyanın dışında kalan tüm ürünler, Çin üretimi.
Tespihten seccadeye, yüzükten hediyelik eşyaya varana kadar tüm ürünlerde Çin malı olduğunu belirten barkod bulunuyor.
Hacıların aldığı eşyaların aynısının Türkiye’de de bulunmasına rağmen, alışverişin Medine’den yapılması dikkati çekiyor.
Medine’de yoğunlukta bulunan hacıların talebi artırması nedeniyle hediyelik eşya fiyatları tavan yapmış durumda. Çin malı olmasına rağmen aynı ürünün fiyatı iş yerinden iş yerine farklılık gösterebiliyor, hatta fiyatlar bir katına kadar çıkabiliyor.
TABELALAR TÜRKÇE
Medine’de hediyelik eşya satan her beş iş yerinden en az birinde, Türkçe tabela bulunuyor.
”Erzurum Dostları”, ”Marmara Birlik Pazarı”, ”Konya Pazarı”, ”Medine Türk Pazarı”, ”Bursa Uludağ”, ”Gölcük Kardeş Pazarı”, ”Mevlana Pazarı” ve ”İstanbul Pazarı” yazılı tabelalar, dikkati çekiyor.
ÖNCE PAZARLIK
Daha önce hacca gelmiş olanların tavsiyesi üzerine hacılar, önce pazarlık yapıyor, sonra alışveriş yapıyor.
Ürünün fiyatının ne kadar olduğunu sormak için ”Kem Riyal” sözcüğünü kullanan hacılar, alacaklarının fiyatını hesap makinesine veya cep telefonuna rakamları yazdırarak öğreniyor. Satış fiyatı üzerinden pazarlığa başlayan hacılar, indirim yapmayan esnaftan alışveriş yapmıyor.
Hacıların pazarlık alışkanlığının, büyük marketlerde de sürdüğü gözlendi. Mekke ve Medine’de çok sayıda şubesi bulunan Bin Dawod marketlerinden alışveriş yapan hacılar, buralarda da pazarlık yapmaya kalkışıyor. İndirim yaptıramayan hacılar, zorunlu gıda ihtiyaçları dışında başka mal almayı tercih etmiyor.
NAMAZ VAKİTLERİNDE KAPALI
Mekke ve Medine’deki iş yerleri, vakit ezanının okunmasıyla kapatılıyor. Namaz bitene kadar kapalı tutulan iş yerleri, sabah namazından gün bitimine kadar açık kalıyor.
Ezan duyulur duyulmaz iş yerlerindeki müşteriler uyarılarak dışarı çıkarılıyor. Kimi iş yeri kepenkle kapatılırken kimi iş yerlerine bez örtü çekilerek kapalı olduğu gösteriliyor.
Hacılarla dolu iş merkezleri, ezanın duyulmasıyla en fazla 5 dakika içerisinde boşalmış oluyor.
Lokanta ve restoranlarda ise namaz vaktinden 10 dakika önce müşteri alınmıyor. Bazı lokantalarda ise içerideki müşteriler yemeğe devam ederken kapılar kapatılarak yeni müşteri alınmıyor. Böylece ezan okunmasıyla müşterilerin mağdur olması önleniyor.
Namaz vaktinde iş yerlerinin kapatılmasının zorunlu olduğu Suudi Arabistan’da, iş yerini kapatmayanlara cezai işlem uygulanıyor.
DİYANET KARGO TAŞIYOR
Hacılar, hurma ve hediyelik eşyalarını Diyanet Kargo ile memleketlerine ulaştırmaya çalışıyor.
Yaptıkları alışveriş nedeniyle beraberlerinde uçakla götürecekleri yükün limitini aşan hacılar, çareyi kargoda buldu.
Medine’deki hurma bahçeleri ile pazarlardan bolca hurma alan hacılar, hurmanın kilogramını 4 Riyal (1.5 lira), hediyelik eşyanın kilogramını ise 8 Riyale kargoya veriyor.
Yaklaşık 1 hafta ile 10 gün arasında teslim taahhüdü verilen kargoyla en fazla hurma, battaniye, seccade gibi eşyalar taşınıyor.
Yolcu taşıma firmalarına ait bazı otobüslerle ise zemzem taşınabiliyor. Zemzemin kargo yoluyla taşınması, ”zemzem parayla satılamaz” prensibi doğrultusunda Suudi Arabistan tarafından yasaklanmış durumda.
Bu doğrultuda her hacıya, uçakla 20 litreye kadar ambalajlı zemzem götürmesine müsaade ediliyor.