Ezan sünnetleri
Ezan İslam’ın bir şiarıdır, müminlerin parolasıdır. Dünyanın neresinde olursa olsun, orada aynı lafızlarla okunarak, İslam’ın evrenselliğinin haykırıldığı bir hakikattir. Tevhidin her zaman ve zeminde dile getirildiği bir manifestodur. Efendimiz Aleyhis Selâtüvesselâm’dan günümüze kadar gelen ve Kıyamete kadar devam edecek olan ilahi nağmelerdir. Bize Allah Resulü ezanı öğretti. Bakalım bu konuda hadislerde geçen ne güzellikler, ilkeler var…
Tevhit çağrısı ezan
Ezan; Arapça bir kelimedir. Bildirmek, ilan etmek anlamlarına gelir. Dinî bir terim olarak ise ezan; Müslümanlara, günde beş kez belli bir yerde namaz kılmalarını ve namaz için toplanma vaktinin geldiğini ilan etmek üzere yapılan çağrıya verilen addır.
Yüksek bir yere çıkıp gür sesiyle tüm insanlara yeryüzünde tek egemen gücün Allah, tek önderin Rasûlullah (sav) olduğunu Allah adına korkusuzca haykıran; Allah‘ı ilah ve rab, Rasûlullah (sav)’ı de kendilerine önder kabul eden Müslümanları inandıkları Allah‘ın önünde topluca ibadet etsinler, bir ve beraber olduklarını, yeryüzündeki zulmün yerine Allah‘ın adaletini yerleştirmek için her an hazır olduklarını düşmanlarına gösterip onlara korku, Müslümanlara da güven versinler diye camiye çağıran kişiye de müezzin denir. (İslâm Fıkıh Ansiklopedisi)
İlk ezan
Ezanı ilk okuyan Bilal-ı Habeşi‘dir. Yapılan bir istişarenin ardından, Abdullah bin Zeyd ve bazı sahabilerin gördüğü rüyalar üzerine, İslami bir şiar olarak benimsenmiştir. (Buhari, Müslim, Tirmizi, Nesei, Ebu Davud)
Ezanı, sesi gür ve güzel olan okumalıdır.
Ezanı abdestli olarak okumak gerekir. (Tirmizi)
Ezanı, salih kimseler okumalı
Ezan okumaya karşı istekli olmak, severek okumak, görevli kimse yoksa ezan okumaya gayret etmek, (Taberani) seçkin, salih olmayan kimselere de mümkün mertebe ezan okutmamak gerekir. (Ebu Davud)
Ezan okurken parmakları kulakların içine konmalıdır. (İbni Mace)
Ezanın nasıl okunacağını insanlara öğretilmelidir. Resulullah (sav), Mekke’deki müezzin Ebu Mahzûre’ye nasıl ezan okuması gerektiğini, sesini nerede yükseltip nerede alçaltacağını öğretmiştir. (Ebu Davud, Beyhaki)
Mümkünse ezan okuyan kişinin kamet getirmesi. (Ebu Davud, Tirmizi)
Ezanı ağır ağır okumak, kameti ise biraz daha acele ederek okumak. Ezanla kamet arasında belli bir zaman beklemek. Yemek yiyenin, abdest alanın işini görecek kadar beklemek, namaz kıldıracak görevliyi görmeden kamete başlamamak. (Tirmizi)
Ezan tekrar edilmelidir
Ezan okunduğu zaman, mübarek sözler aynen tekrar edilir. Sadece "Hayye alessalah" ile "Hayye alalfelâh" derken her seferinde, "Lâ havle velâ kuvvete illâ billâh" denir. (Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, İbni Mace, Nesei)
Ezan okunduğu zaman "Ve ene eşhedü enlâ ilâhe illallahu vahdehûlâ şerîkeleh. Ve eşhedü enne Muhammeden abduhu ve resesûluh. Ve redîtu billâhi Rabbe, vebi Muhammedin Resûlâ, vebil İslâmi dînâ: Şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur. Birdir ve ortağı yoktur. Şehadet ederim ki, Hz. Muhammed Allah’ın kulu ve elçisidir. Rab olarak Allah’ı, Peygamber olarak Muhammed’i, din olarak İslam’ı kabul edip hoşnud oldum." Demek. (Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Nesei, İbn-i Mace)
Ezan duası sünnettendir!
Ezan bittikten sonra şu duayı yapmak:
"Allahumme Rabbe hazihid da’vetittâmmeh. Vesselâtil kâimeh. Ve âti seyyidinâ Muhammedini’l vesîlete vel fadileh. Veb’ashu makamem mahmûdenillezi vaadteh. İnneke lâ tuhliful mîâd."
Ey şu tastamam çağrının ve kılınacak olan namazın sahibi olan Allah’ım! Muhammed’e vesile ve fazileti ver. Kendisine va’d ettiğin gibi, onu Makam-ı Mahmud üzere dirilt. Şüphesiz ki Sen, vadinden asla dönmezsin." (Buhari, Ebu Davud, Tirmizi, Nesei, İbn-i Mace)
Ezanın sesini duyan şeytan pis kokular saçarak uzaklaşır. (Kütüb-i Sitte) Ve insana vesvese verir. Bu vesveseden olsa gerek ki, bazıları ezan sesinden çok rahatsız oluyor.
Canı gönülden, inanarak, özümseyerek ezan okumak, kişiyi cennete götürür. (Nesei)
Müezzinler Resulullah (sav)’ın iltifat ve müjdelerine nail olmuşlardır. (Taberani)
Ezan okumanın fazileti
"İnsanlar ezan okumanın ve birinci safta namaz kılmanın faziletini bir bilselerdi ve bunlara nail olmak için kura çekmekten başka bir çare olmasaydı bunu yaparlardı." (Buhari, Müslim, Nesei, Muvatta)
"Müezzin, sesinin ulaştığı her yere kadar bağışlanır. Her yaş ve kuru şey onun lehinde şahidlik eder." (Ebu Davud, Nesei) Bu müjde, ezan sözlerini tekrar eden için de geçerlidir. (Ebu Davud)
"Kıyamet gününün en uzun boyluları müezzinler olacaktır." (Müslim)