İsviçre’deki minare yapımına yasak getiren referandum kararı Avrupa’da tartışma konusu oldu. İslamofobiayı siyaset malzemesi olarak kullanan Avrupa, şimdi çıkış yolu arıyor.
İsviçre’de yeni minare yapımına yasak getirilip getirilmeyeceğine karar vermek amacıyla düzenlenen referandumda, seçmenin yüzde 59’unun yasağa destek vermesinin ardından karara tepki yağdı. Yasağı sadece İsviçre Adalet Bakanı Eveline Schlumpf, “sonuç Müslümanları değil, köktenciliği hedefliyor” sözleriyle savunurken, tüm Avrupa’da eleştirildi. Referanduma İsviçre’deki 26 kantondan sadece 4’ü ‘hayır’ dedi. Referandumdan çıkan karar, Zürih’in Helvetiaplatz Meydanı’nda protesto edildi. Referandumun yolunu açan sağcı İsviçre Halk Partisi (SVP) bile sonuca şaşırdığını açıklarken, Yeşiller kararın farklı dinler arasında ayrımcılık yaratacağı sebebiyle AİHM’e götürme kararı aldı. ‘Hayır’ çıkacağına kesin gözle baktıkları için sandığa gitmeyen İsviçreliler de sokaklara döküldü.
AB’DEN KARARA ANINDA ELEŞTİRİ
AB Dönem Başkanı İsveç’in Göçmen Bakanı Tobias Billstrom, “İsveç’te biz bu tür konuları şehir planlaması kapsamında ele alıyoruz. Yapıların ne kadar yüksek olabileceğine ve inşa edilip edilemeyeceğine bizde şehir planlamacıları karar veriyor” dedi. Billstrom’a katılan Avusturya İçişleri Bakanı Maria Fekter de “Avusturya’da din özgürlüğü var ve minarelerle ilgili kararlar şehir planına uygunluğa göre alınıyor” dedi. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, demokratik ülkelerde uluslararası anlaşmalarla korunan temel haklar oy uğruna gözden çıkarılamaz. Karar, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin düşünce özgürlüğü, din özgürlüğü ve ayrımcılığın önlenmesi ilkeleriyle ilgili. AİHM kararını verecektir.
FRANSA: HOŞGÖRÜSÜZLÜK İFADESİ
Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, “Bu karardan ötürü biraz kızgın olduğunu, çünkü minare yapılamamasının bir dine baskı yapma anlamına geldiğini” söyledi. İsviçrelilerin en kısa zamanda bu karardan geri döneceğini ümit ettiğini belirten bakan, “Bunun hoşgörüsüzlük ifadesi olduğunu ve kendisinin de hoşgörüsüzlükten nefret ettiğini” kaydetti.
İTALYA: ENDİŞEYLE KARŞILADIK
İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini, AB’nin “tüm dinlere özgürlük” ilkesini benimsediğini anımsatarak, referandumu endişeyle karşıladıklarını belirtti. Frattini, “İtalya, okullarda çarmıha gerilmiş İsa figürünün asılabilmesinden yana ülkedir. Bu görüşün savunucusu ülke olarak, başka dine yönelik güvensizlik ve yasakçılık göstergelerini kaygıyla karşılıyoruz” dedi.
Öte yandan İsviçreli Müslümanlar, minare yasağına tepki gösteren AB ülkelerini eleştirerek, “Avrupalı liderler iki yüzlü davranıyor. Fransa, Almanya, Avusturya gibi birçok AB ülkesinde, aslında tüm Avrupa’da İslamafobi yayılıyor” dediler.
Bütünleşme sürecine ciddi darbe indirildi
İsviçre’de yeni minare yapımına yasak getirilip getirilmemesine ilişkin referandumdan çıkan sonuç, Vatikan’da da kaygı yarattı. Vatikan’a bağlı kurumlardan Papalık Göçmenlik Kurulu Başkanı Antonio Maria Veglio da Ansa’ya yaptığı açıklamada, İsviçre’de yeni minare yapımının yasaklanmasını, “din özgürlüğüne ve göçmenlerin bütünleşme sürecine ciddi bir darbe” olarak niteledi. Veglio, “Vatikan da, İsviçre’deki Katolik piskoposlarla aynı doğrultuda gelişmeyi kaygıyla karşılamaktadır” dedi.
Avrupa basını: Seçmen İsviçre’nin itibarını yıktı.
İsviçre’deki referandum Avrupa basınında da geniş yer buldu.
Le Temps: Başımıza taş yağdı. Korkuya teslim olduk. AİHM’den döner.
Tribune de Geneve: Referandumunda korku ve ve cehalete evet dedik.
Guardian: Uyum görüntüsünün ardındaki nefret açığa çıktı.
Süddeutsche Zeitung: Sonuç İsviçre için feci. Bu yasak Avrupa’nın başka hiçbir ülkesinde yok.
Frankfurter Allgemeine Zeitung: Minare karşıtlarının bu denli başarı sağlamasının bir nedeni, taraftarlarını daha etkin harekete geçirmiş olabilmelerinde yatıyor.
Tagesspiegel: Sonuç, şok ve siyasi depreme yol açtı. Aydınlanmanın gerisine düşülmüş ve akıl ve bilgiye büyük bir darbe indirilmiştir.
Neue Osnabrücker Zeitung: Demokraside popülizm büyük tehlike.
Önce Hıristiyan Demokratlar kışkırttı
Türkiye AB Vakfı Başkanı Ziya Müezzinoğlu: Bugünkü AB ve çağdaş anlayışa tümüyle ters düşen bir anlayış. AB ilkelerine ters düşüyor.
AB uzmanı Can Baydarol: Hristiyan Demokratlar, AP seçimlerinde Müslümanlık karşıtlığı yaptılar. Herkes de bu rüzgardan yararlanmaya çalışıyor. Ekonomik gerekçe nedeniyle yabancı ve İslam karşıtlığına dönüştü.
Nazizm geri dönmezse yasak uygulanamaz
Minare yapımına hayır kararı Türkiye’de de büyük tepkiyle karşılandı.
İsviçre’de bulunan Devlet Bakanı Çağlayan, ülkede minarelerin yasaklanmasına yönelik referandum için “İsviçre’yi medeni, modern bir ülke bilirdim, öyle değilmiş. Hoşgörü sınavında sınıfta kaldılar. Burada referandumun da suyu çıkmış. Bizim ülkemizde dini yapılar bir bütündür. Müslüman bir ülkede kilisenin çan kulesi ile ilgili böyle bir karar alınsaydı da aynı tepkiyi gösterirdim” dedi.
Kültür ve Turizm Bakanı Günay: Çok talihsiz. Böyle bir referandum olamaz bence 2000’li yıllarda. Bir Avrupa ülkesi bile temel insan haklarıyla, inanç özgürlükleriyle ilgili olmaması gereken çağ dışı halk oylamaları yapılabiliyor ve böyle sonuçlar çıkabiliyor.
İKT Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu: Talihsiz bir gelişme. Bu gelişme İsviçre’nin imajını zedeleyecek. BM İnsan Hakları Komitesi konu hakkında görüş bildirmeli.
Dr. Cengiz Aktar: Hollanda, Danimarka’da da benzer uygulamalar tartışılıyor. Avrupa şu sırada deve kuşu gibi başını kuma gömmüş. Müslümanlar’ın varlığını görmezden geliyor. Nazi Almanyası uygulaması olmadığı sürece minare yasağı uygulanamaz.
Prof. Yasin Aktay: Dünya’da Müslümanlığa karşı terör eşleştirmesinin yapılmasının kararda etkili olduğunu düşünüyorum.