Almanya’da göçmen politikalarına ilişkin temel tartışma konularından bir tanesi göçmenlerin anavatanlarına dönmeleri olarak görülüyor. Almanya’da geri dönüş konusunda ciddi rakamlar söz konusu.
Federal Göçmen ve Mülteci Dairesi’nin rakamlarına göre 2011 yılında 302 bin göçmen Almanya’yı terk etti. 2011 yılında geri dönenler gruplar arasında 45 bin ile Polonyalılar başı çekerken, bu grubu 27 bin ile Romanya ve 14 bin ile Türkiye kökenli göçmenler takip ediyor. Federal Daire’nin verilerine göre, Türk göçmenler ülkede ortalama olarak en fazla kalan grubu oluşturuyor. Türkler Almanya’da ortalama olarak 22,5 yıl yaşarken, bu konuda Türklere en yakın grubu ortalama 19,7 yıl kalış süresi ile Yunanlar oluşturuyor.
Türklerin geri dönüş eğilimleri farklı
Geri dönüş konusunda yaşanan gelişmeler göçmenlerin geri dönüş eğilimlerine yakından ilgi gösterilmesine yol açıyor. Bu konuda yeni bir araştırma yayınlayan Alman araştırmacılar Prof. Torben Kuhlenkasper ve Dr. Max Friedrich Steinhardt’a göre, Almanya’daki göçmenler arasında hatırı sayılır bir ağırlığı bulunan Türklerin geri dönüş eğilimleri Almanya’daki diğer göçmen gruplarından farklılık gösteriyor. Hamburg Uluslararası Ekonomi Enstitüsü bünyesinde yapılan araştırma 1984-2010 yıllarını kapsıyor. Bu yıllar arasında yaşanan geri dönüşleri inceleyen araştırmacılar bazı eğilimler saptadılar. Buna göre, Almanya’da yaşayan düşük eğitimli Türk göçmenler Türkiye’ye geri dönüşe sıcak bakmıyor. Bunun yanında orta düzeyde eğitim görmüş Türk göçmenler ise Almanya’dan Türkiye’ye dönme konusunda düşük eğitimlilerden daha istekli görünüyor.
Doğu Avrupalılar Almanya’dan vazgeçmiyor
Araştırmacılara göre Almanya’da bulunan diğer gruplarda ise durum biraz daha farklı. Türk olmayan ve farklı ülkelerden gelmiş olan geniş göçmen topluluklarının genelinde, orta düzeyde eğitimli grup Almanya’da kalmaktan yana. Bunun karşısında düşük ve ileri düzeyde eğitim görmüş olan grup ise Almanya’dan anavatana dönüşe daha yakın gözüküyor. Araştırmacıların elde ettiği sonuçlara göre, Almanya’da tam zamanlı emek piyasasına katılamayan göçmenler de daha çok anavatanlarına dönüş planları yapıyor. Bu genel saptamaların yanında araştırmacılar elde ettikleri veriler ışığında daha detaylı kimi saptamalar da yapıyor. Buna göre Almanya’da bulunan Doğu Avrupa ve Eski Yugoslavya kökenli ülkelerden gelen göçmenler, İtalyan göçmenlere kıyasla Almanya’da kalma konusuna daha sıcak bakıyor.
Emeklilik yaşındaki Türkler dönmüyor
Almanya’daki Türk göçmenlerin geri dönüş eğilimlerinde görülen bir başka farklılık ise yaş üzerine. Türk olmayan göçmenler Almanya’dan daha çok 30 yaşlarında ya da emeklilik zamanında dönmeyi tercih ediyor. Buna zıtlık oluşturacak şekilde Almanya’daki Türk göçmenler ise emeklilik yaşları geldiğinde Almanya’yı terk etmeyi düşünmüyor.
Türklerin inişli çıkışlı geri dönüşü
Almanya’daki göçmenlerin anavatanlarına dönüş eğilimlerini inceleyen iki Alman araştırmacı Türklerin 1980’li yıllardan bu yana geri dönüşlerinde inişli çıkışlı bir seyir izlendiğini belirtiyor. Buna göre 1980’li yıllarda Alman hükümetinin Türk işçilere geri dönmeleri yönünde uyguladığı destek programı ile birçok Türk Almanya’yı terk etti. Araştırmaya göre 1984 yılı sonunda 150-200 bin civarında Türk işçi, bu program sayesinde geri dönüş yaptı. Araştırmacılar Türk olmayan göçmenlerin ise bu programdan pek fazla yararlanmadıklarını ifade ediyor. Almanya’nın birleşmesiyle Türklere karşı ciddi bir yabancı düşmanlığının söz konusu olması da Türklerin geri dönüşünde göz ardı edilmeyecek bir etki yarattı. Son dönemde Türkiye’deki ekonomik gelişme de Türklerin geri dönüş kararlarında ciddi bir etken olarak öne çıkıyor.
DW Türkçe