Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’de nüfus cüzdanlarında din ibaresinin yer almasının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili 9. maddesine aykırı olduğuna hükmetti.
AİHM, Sinan Işık adlı vatandaşın 2005 yılında yaptığı başvuruyu bugün karara bağladı. Mahkeme, din ya da inancı ifşa etme özgürlüğünün olumsuz bir yönü olduğunu, kişinin din ve inancını açıklamak zorunda olmadığını belirtti.
Hükümetin, ”2006 yılından sonraki uygulamayla, nüfus cüzdanlarında din belirtmenin zorunlu olmadığı” yönündeki savunmasını yeterli bulmayan AİHM, Işık’ın başvurusunda olduğu gibi, kişinin din ve inancıyla ilgili değerlendirmenin de devletin görevi olmadığı, bunun devletin tarafsızlık ilkesine aykırı sonuçlar doğuracağı görüşüne vardı. Başvuruda bulunan kişi, talepte bulunmadığı için maddi tazminata gerek görülmedi.
Işık, 2004 yılında Türkiye’de mahkemeye yaptığı başvuruda, nüfus cüzdanındaki din hanesine ”Alevi” yazılmasını istemişti. İzmir Mahkemesi, Diyanet İşleri Başkanlığı‘ndan aldığı görüş doğrultusunda, Aleviliğin başlı başına bir din olmadığı gerekçesiyle başvuru yapan kişinin şikayetini reddetmişti. Türkiye’de 2006 yılından sonra, kişilerin istemesi halinde din hanesi boş bırakılabiliyor. Işık, AİHM’ye yaptığı başvuruda, adil yargılanma ve ayrımcılığın yasaklanmasıyla ilgili maddelerin de ihlal edildiğini ileri sürmüştü.
"Q, W, X" DAVASI
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’de bir grup vatandaşın nüfus cüzdanlarındaki isimlerinde Türk alfabesi dışında harf kullanılması yönündeki talebini reddetti.
Kürt kökenli 8 vatandaşın 2004 ve 2005 yıllarında yaptığı başvuruları ortaklaşa değerlendiren AİHM, ”Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin aile ve özel yaşama saygıyla ilgili 8 ve ayrımcılığın yasaklanmasıyla ilgili 14. maddelerini ihlal etmediğine” hükmetti.
AİHM’de dava açanlar, 2003 yılında Türkiye’de mahkemelere başvurarak, kimlik belgelerindeki isimlerinde Q, W ve X gibi harflerin kullanılabilmesini talep etmişti. Türk mahkemeleri, Türk alfabesinde yer almayan bu harflerin nüfuz cüzdanlarında kullanımını kabul etmemişti.