Yaz mevsiminin sonuna gelinmesiyle birlikte özellikle giyim sektöründe, firmalar sezon sonu indirimlerinde adeta yarış içine girdi. Kredi kartlarına uzun vadeli taksit imkanı sunan firmalar, yüzde 80’lere varan indirim duyuruları yaptıkları büyük puntolu ilanlarla tüketicileri çekmeye çalışıyor.
Konuya ilişkin AA muhabirine açıklama yapan Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Nazım Kaya, sezon sonu kampanyaların vatandaşı yanıltabileceğini belirtti. Kaya, özellikle bu dönemlerde, giyim mağazaları tarafından çeşitli oranlarda indirim kampanyaları düzenlendiğini belirterek şöyle dedi:
”Kendi mevsiminde üretilen ancak satılmayan ürünlerin elde kalmaması amacıyla yüksek oranda indirime gittiklerini söyleyerek vatandaşları mağazaya çekiyorlar. Bu aşamada çeşitli sıkıntılar meydana gelmektedir. Birinci olarak indirim konusunda vatandaşlarımız bir psikolojiye sahip. Buna göre, ürün indirimde olması nedeniyle ihtiyacımız olmadığı halde, ihtiyaç haline giyileceği düşüncesiyle bu ürünü satın alıyoruz. Bir kere ihtiyacımız olmayan bir giyim eşyasını satın almak israftır. Ne kadar ucuz olursa olsun ihtiyaç yoksa boşuna alınmış demektir. İkinci sıkıntı da da bu psikolojinin etkisi var. Buna göre, indirim psikolojisiyle girdiğimiz mağazada her üründe indirim yapıldığını düşünerek indirimde olmayan ürünleri almaya çalışıyoruz.”
Sezon sonunda yapılan ihtiyaç dışı alışverişlerin ekonomiyi olumsuz etkilediğine dikkati çeken Kaya, bu tür alışverişlerin vatandaşların bütçesine ciddi zararlar verdiğini söyledi. Kaya, bilinçli bir tüketicinin ihtiyaç dışı alışveriş yapmayacağını vurgulayarak, şöyle devam etti:
”Bu şekilde alınan ürünler genelde sezon sonu olur. Bu yüzden ‘indirim var’ diye alınan o ürün dolapta beklemektedir. Ama gel gelelim bizim insanlarımızda ‘indirim var, hemen alalım’ psikolojisi var. Psikolojik sıkıntıları bastırmak için bu tür alışverişler yapılmakta. Bazılarında bu tür alışveriş yapma duygusu hastalık halini almış durumda. Şimdi açıp dolabınızı baktığınızda ihtiyacınızı giderecek kadar giyim eşyanız varsa, indirimde diye daha fazlasını satın almak mantıksız olur.”
ÖNCE ARTIRIM SONRA İNDİRİM
Kaya, indirim konusunda bazı mağazaların şeffaf davranmadığını vurgulayarak, bu konuda tüketicilerin daha dikkatli olması gerektiğini belirtti.
Sezon sonu indirimlerinin ürünün gerçek fiyatı üzerinden yapılmadığını savunan Kaya, ”Mağazalar sezon sonuna gelindiğinde önce ürünün fiyatını yükseltip sonra da o fiyat üzerinden indirim yapıp ürününü satmaya çalışıyor. Mesela yüz liralık bir ürünün fiyatını ilk önce iki yüz liraya çıkarıyor. Ardından çok zaman geçmeden sezon sonu indirim var diye kampanya başlatılıyor. Bakıyorsunuz, indirim yapmış yüzde 50 veya 70 oranında. Bu şekilde ürün satarak kar yapıyorlar” diye konuştu.
Kaya, gerçek manada yapılan yüksek orandaki indirimlerin genellikle mağazadaki satılamayacak nitelikteki ürünlerde uygulandığını iddia ederek, şunları söyledi:
”Bütün ürünlerde, ‘yüzde 70’e varan indirimler var’ diye kampanya başlatılıyor. Sonra gidip baktığınızda hiç satılmayacak kadar kötü ya da mağazada olmayan üründe bu indirime gidildiğini görüyorsunuz. Mağazada genellikle yüzde 70 indirim yapılan ürünü sorduğunuzda, kalmadığını belirterek diğer ürünleri tavsiye ediyorlar. O üründe de en fazla yüzde 20 indirim yapılmıştır. Yani olay şu, mağaza yüzde 70’e varan indirimler diye kampanya yapıyor ama o ürünü bulursanız ne ala.”
”İNDİRİMLERİN SÜRESİ İKİ HAFTAYI GEÇMEMELİ”
Vatandaşların indirimli ürünlerin tükeneceği düşüncesiyle, acele ederek alışveriş yaptığını söyleyen Kaya, düşünülmeden yapılan alışverişin kredi kartlarının borçlarının birikmesine neden olabildiğini ifade etti. İhtiyaç dışı ürünlerin indirimli diye alınmaması gerektiğini belirten Kaya şunları kaydetti:
”Ben mesela, ihtiyacım yoksa herhangi bir ürünü bir liraya dahi satsalar almam. Neden almam? Çünkü israf olur. Yani, boşu boşuna almış olurum. Bu yüzden, mağazalarda yapılan indirimlerin süresi iki haftayı geçmeyecek şekilde ayarlanmalıdır. Bu indirimlerin meslek örgütlerinden izin alınarak yapılması gerekir. Bu şekilde haksız rekabetin önüne geçilebilir. Ama bir bakıyoruz ki indirim kampanyaları her yerde. Vitrinden hiç düşmüyor.
Sanki iki günde bir sezon değişiyor. Bu konuda ciddi bir boşluk, bir denetimsizlik var. Tüketiciler bu şekilde ciddi tüketimler yapıyor. Çok fazla miktarlarda paralar ‘indirim var’ diye, ihtiyaç dışı şekilde harcanıyor. Bu tür olaylara karşı bir yaptırım da yapılamıyor. Çünkü mağaza bütün ürünlerde yüzde 70 indirim değil, ‘yüzde 70’e varan’ indirim kampanyası yapıyor. Burada bir aldatmaca söz konusu olmadığı için de rekabet kurulunun yapacağı bir şey kalmıyor. Zaten bu konuda da herhangi bir çalışma da söz konusu değil.”
AA