Devlete Çalışıyoruz Devlete!

Vergi ve prim yükü çalışanı canından bezdirdi. 2007’de bin 500 lira maaş alan bir çalışan her 100 liranın 50 lira 95 kuruşunu vergi olarak öderken bu rakam 2010’da her 100 lira için 53 lira 33 kuruşa yükseldi. Aynı dönem içinde asgari ücretle ücretlendirilen çalışanın cebine yansıyan fatura ise her 100 lira için 26 lira 11 kuruş yerine 32 lira 38 kuruş oldu.

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’nın (İSMMMO) yaptığı ve farklı gelir gruplarını örnek aldığı hesaplamaya göre, kişisel vergi harcamalarında çalışanın her geçen yıl biraz daha vergi yükü altında boğulduğu gözlendi. Üstelik son yapılan zamlarla birlikte oran daha da yükseliyor.

İSMMMO’nun “Devlete Çalışıyoruz” başlıklı çalışmasına göre, çalışan kesim sadece 5 kalemde dolaylı vergilere 93 lira fazla ödeme yapacak. Üstelik maaşı değişmeyen, ancak, yeni zamlarla karşı karşıya kalan çalışan, maaşına yeni zam yapılana kadar cebindeki devlet eline ses çıkartamayacak. Harcama kalemi arttıkça ödediği vergi rakamı da yükselecek. Kişisel harcamalarda en büyük dolaylı vergi yükünü giyim ve mutfak harcaması oluşturuyor. Giyim harcamasında KDV yüzde 18. Ancak mutfak harcamasında bazı kalemler yüzde 1, bazı kalemler yüzde 8, bazı kalemler ise yüzde 18 KDV üzerinden hesaplanıyor. Asgari ücret alan bir kişi 2007 yılında azami yaptığı 65 liralık aylık mutfak harcamasının 16 lira 45 kuruşunu vergi olarak öderken söz konusu harcama gelen zamlarla birlikte 2010’da 100 liraya, ödediği dolaylı vergi miktarı ise tek kalemde 25 lira 31 kuruşa yükseliyor.

İşçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek bir ücret olarak tanımlanan asgari ücret ise bu tanımdan çoktan uzaklaşmış durumda.

İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, verilere ilişkin değerlendirmesinde vergi adaletsizliğine dikkat çekti. Türkiye genelinde toplanan gelir vergisinin yaklaşık yarısını çalışanların ödediğini belirten Arıkan; “Adaletsiz gelir dağılımı gibi vergide de adaletsiz tutum sergileniyor. Vergi yükünü bir avuç çalışana yıkmak adil değildir. Krizin etkilerine karşı KDV oranlarında yeni bir düzenleme yapma gereği ortadadır. Kayıtlı çalışanın yükü hafifletilmediği taktirde çalışan vergi yükü altında ezilecek ve katma değer yaratmaktan uzaklaşacaktır. Son 6 yılda stopaj yoluyla çalışanlardan kesilen gelir vergisi tutarı 90 milyar lirayı bulmuştur. Devlet yakaladığını ve elinin altındakini ezmeye devam ettikçe kayıt dışılık artacaktır” şeklinde konuştu.

Halen brüt 744,75 lira ve net 587,85 lira olarak uygulanan asgari ücretin “açlık sınırı” olarak tanımlanan ve dört kişilik bir ailenin dengeli, sağlıklı beslenebilmesi için yapılması gereken gıda harcaması tutarının çok altında olduğunu belirten Arıkan, şu bilgileri verdi:

“Net 587,85 lira ücret alan bir işçi, vergi ve sigorta primi olarak devlete 156,90 lira ödüyor. Diğer bir deyişle, asgari ücretin net tutarının yüzde 26,6’sı kadarı doğrudan vergiye gidiyor. En azami koşullarda yapılan harcamalarda ise asgari ücretlinin devlete ödediği dolaylı vergi miktarı aylık 84 lira 25 kuruş olarak hesaplanıyor. Bu rakam 2007 yılında ise aynı harcama kalemlerinde aylık net 497,25 liralık maaşın 65 lirasının dolaylı vergiye gittiğini gösteriyor.”

İSMMMO’nun hesaplamasında yer alan saptamalar şöyle:

• Devlete Çalışıyoruz Devlete! diğer sayfaları
• 1 (current)
• 2