Avrupa ve ABD‘den gelen işsizlik verilerindeki sıçrama tarihi rekorlara imza atarken, bu durum borsalardaki satışları arttırdı. Borsalardaki düşüşe avro da katılırken, dolar değer kazandı.
Dün, tüm dünyanın gözü kulağı hem Avrupa’dan hem de ABD’den gelen işsizlik rakamlarındaydı. Avro Bölgesi’nde işsizlik oranı mayıs ayında yüzde 9.5 ile tarihinin en yüksek düzeyine çıkarken, ABD’den gelen rakamlar da işsiz ordusunun büyüdüğünü gösterdi. ABD’de haziranda tarım dışı istihdam 467 bin azaldı, mayısta yüzde 9.4 olan işsizlik oranı, haziranda yüzde 9.5’e çıkarak 26 yılın rekorunu kırdı.
Avro Bölgesi‘ne ait işsizlik rakamlarının açıklanmasının ardından Avrupa Merkez Bankası da, faiz oranlarını değiştirmediğini kaydetti. Banka, dün yapılan yönetim kurulunun ardından faizlerin yüzde 1’de sabit tutulmasına karar verdi. Tüm bunlar, borsalardaki düşüşün önlemez işaretleri oldu.
BORSA EKRANLARI KIPKIRMIZI
Uzun zamandır düşüş için bahane bulmaya çalışan uluslararası borsalara bahanenin en güzeli, dün gelmiş oldu. İşsizlik verilerinin borsa ekranlarına düşmesiyle birlikte klavyelerin satış tuşları da birbiri ardına çalışmaya başladı. Düşüşün sembolü olan kırmızı renk tüm borsa ekranlarına yayılırken, düşüşte en hızlı davranan Almanlar oldu. Almanya Borsası işsizlik verilerinin ardından yüzde 3.26 değer kaybederken, düşüş Macaristan, Hollanda ve Fransa borsalarında da yüzde 3’e yaklaştı. Londra Borsası’nda hisse senetleri ortalama yüzde 2.5 civarında değer kaybetti. Belçika Borsası’nda kayıplar yüzde 1.5’i buldu. Dow Jones ise yüzde 2 düşüle açıldı. ABD’den gelen işsizlik verilerinin de Avrupa’dakinden farklı olmamasına rağmen avro dolar karşısında değer kaybetti. Avro/dolar paritesindeki değer kaybı yüzde 1’e yakın oldu. Uzun soluklu bir yükselişin ardından 37 bin seviyesinde tutunmaya çalışan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası da, bu uluslararası karamsar havadan nasibini aldı. İstinye’de kayıplar bir ara yüzde 1’i geçti.
AVRUPA’DA EN ÇOK İŞSİZ İSPANYA’DA
Avrupa Birliği istatistik kurumu Eurostat’ın verilerine göre, ortak para olarak avro kullanan 16 ülkede ortalama işsizlik oranı, bu yılın nisan ayında yüzde 9.3 ve geçen yıl mayıs ayında yüzde 7.4 düzeyindeydi. Mayıs ayı itibariyle 27 üyeli AB’nin işsizlik oranı ise yüzde 8.9 ile son dört yılın zirvesine çıktı. Bu rakamın Mayıs 1999’dan bu yana en yüksek rakam olduğu belirtildi.
AB’de en yüksek işsizlik oranları yüzde 18.7’yle İspanya, yüzde 16.3’le Letonya, yüzde 15.6’yla Estonya ve yüzde 14.3’le Litvanya’da kaydedilirken en düşük oranlar yüzde 3.2’yle Hollanda, yüzde 4.3’le Avusturya, yüzde 5.3’le Kıbrıs Rum kesimi ve yüzde 5.7’yle Danimarka’da görüldü. İşsizlik oranları Avro Bölgesi’nin büyük ekonomilerinden Almanya’da yüzde 7.7 ve Fransa’da yüzde 9.3 oldu. AB üyesi olmasına rağmen Avro Bölgesi içinde yer almayan İngiltere, İsveç gibi ülkelerin yer aldığı 11 ülkeye bakıldığında, bir önceki ay yüzde 8.7 olan işsizlik oranının mayısta yüzde 8.9’a çıktığı görüldü.
ABD’DE İŞSİZLİK 26 YILIN EN YÜKSEĞİ
Avrupa’dan gelen kötü rakamların ardından ABD’ye ilişkin işsizlik rakamı da, işsiz ordusunun her geçen arttığını ortaya koydu. Resesyonun ve krizin etkilerini üzerinde atamayan şirketler, işçi çıkarmayı sürdürüyor. ABD’de haziran ayında işsizlik oranı 26 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 9.5’e çıktı. Çalışma Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, ABD’de haziran ayında 467 bin kişi işsiz kalırken, ülkede şu anda 14.7 milyon işsiz bulunuyor. Haziranda tarım dışı istihdamın 363 bin kişi azalması bekleniyordu.
Ekonomistler, bu yıl işsizlik oranının yüzde 10’a çıkacağını ve gelecek yıl da artmaya devam edeceğini tahmin ediyor.
Bakanlık, geçen hafta işsizlik maaşı için başvuranların sayısının 16 bin düşerek, 614 bin kişi olduğunu belirtti. Şirketlerin yılın geri kalanında da işten çıkarmaları sürdüreceği beklentisi mevcut fakat ekonomistler bu hızın azalmasını bekliyor.
AVRUPA’DA FAİZ İNDİRİMİ YOK
Öte yandan, Avrupa Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmedi. Banka yönetim kurulunun dün yaptığı toplantıda, yüzde 1 olan faiz oranlarının sabit tutulması kararı alındı. Ayrıca, banka gecelik borçlanma oranını yüzde 0.25’te ve marjinal borçlanma oranını ise yüzde 1.75’te sabit tuttu. Avrupa Merkez Bankası, yüzde 4.25 olan faiz oranlarını Ekim 2008’den bu yana düşürüyor. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean-Claude Trichet, faiz oranlarının uygun seviyede olduğunu ve Avro Bölgesi ekonomisinin 2010 ortalarında iyileşmeye başlayacağını belirtti.
İsveç Merkez Bankası (Riksbank) ise faiz oranını beklenenin aksine indirdi. Riksbank, krizin tahmin edilenden daha derin olacağının gözüktüğünü açıklayarak, yüzde 0.50 olan faiz oranını 0.25 puan azaltarak yüzde 0.25’e çekti. Düşük faiz oranının finans piyasalarının düzelmesinde yeterli olmayacağı belirtilen açıklamada, bankalara 13.1 milyar dolar tutarında tahvil verilmesine karar verildiği kaydedildi. Banka, yüzde 0.25 olan faiz oranını 2010 yılı sonbahar dönemine kadar koruyacağını açıkladı.