Türkiye göllerinin özellikleri nelerdir? Doğal göl nedir? Doğal göl çeşitleri nelerdir? Çanak göller nelerdir? Tektonik göller nedir? Tektonik göller nasıl oluşur? Tektonik göller nelerdir? Tektonik göller örnek… Volkanik göller nasıl oluşur? Volkanik göller nelerdir? Volkanik göller örnek… Karstik göller nelerdir? Karstik göller nasıl oluşur? Karstik Göller örnek… Buzul (sirk) göller nasıl oluşur? Buzul gölleri nelerdir? Sirk gölleri örnek… Volkanik set gölleri nasıl oluşur? Volkanik set gölleri örnek… Kıyı set gölleri nasıl oluşur? Kıyı set göller örnek… Heyelan set gölleri nasıl oluşur? Heyelan set gölleri örnek… Akarsu set gölleri (alüvyon set) nasıl oluşur? Akarsu set gölleri örnek… Alüvyon set gölleri örnek… Türkiye’deki önemli baraj gölleri nelerdir? Göllerden nasıl faydalanılır? KPSS Coğrafya… Detaylar haberimizde…
Türkiye Göllerinin Özellikleri Nelerdir?
- Türkiye gölleri sayı olarak fazla, alan olarak küçüktür.
- Büyük çoğunluğu tektonik çanaklarda oluşmuştur.
- Ülkemizde dışarıya akıntısı olan sular tatlı, dışarıya akıntısı olmayanlar ise acı, tuzlu ya da sodalıdır. Van Gölü, Tuz Gölü gibi göller dışarıya akıntısı olmadığı için suları tatlı değildir. Ayrıca Tuz Gölü’nden önemli ölçüde tuz elde edilir.
- Tatlı suyu olan göller sulamada kullanılır. Yine bu göllerde balıkçılık da yapılmaktadır. Beyşehir, Manyas, İznik, Eğirdir, Ulubat, Çıldır ve Sapanca gölleri suları tatlı olan göllerdir.
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde doğal göl yoktur.
- Hazar, Eğirdir, Çıldır ve Tortum göllerinin gideğenlerinde hidroelektrik santraller bulunmaktadır.
- En büyük barajlar Fırat Nehri üzerindedir. Üzerinde en çok baraj olan nehir ise Dicle’dir.
Türkiye’deki Göllerden Nasıl Faydalanılır?
Doğal Göllerden;
- Sulama
- Balıkçılık
- Tuz ve soda üretimi
- Ulaşım
- Turizm
- İçme suyu
Baraj Göllerinden;
- Enerji üretimi
- Sulama
- Su taşkınlarını önleme
- Balıkçılık
- Turizm
Doğal göller Çanak Göller ve Doğal Set Gölleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Doğal Göl Nedir?
1 ) Çanak Göller
Tektonik, volkanik, karstik ve buzul aşındırmasının etkisiyle karalar üzerinde oluşan çukurlukların suyla dolmasıyla oluşurlar.
Tektonik Göller Nelerdir?
Tektonik Göller; yerkabuğundaki kıvrılmalar, kırılmalar ve çökmeler sonucunda oluşan çanaklarda biriken sulardır.
Türkiye’deki göllerin büyük çoğunluğu tektonik oluşumludur.
Marmara Bölgesi’nde; İznik, Manyas, Ulubat ve Sapanca gölleri
Akdeniz Bölgesi’nde; Acıgöl, Beyşehir, Burdur ve Eğirdir gölleri
İç Anadolu Bölgesi’nde; Tuz Gölü, Seyfe, Eber ve Akşehir gölleri
Doğu Anadolu Bölgesi’nde; Hazar Gölü tektonik göllere örnek olarak verilebilir.
Volkanik Göller Nelerdir?
Volkanik alanlarda, kraterlerin ve maar adı verilen patlama çukurlarının sularla dolmasıyla oluşan göllere volkanik göller denir.
Doğu Anadolu Bölgesi’nde; Nemrut Gölü
İç Anadolu Bölgesi’nde; Meke Tuzlası ve Acıgöl
Akdeniz Bölgesi’nde; Gölcük gölleri volkanik göllere örnek olarak verilebilir.
Karstik Göller Nelerdir?
Kalker, jips gibi eriyebilen kayaçların bulunduğu yerlerdeki çukurların su ile dolması sonucunda oluşan göllere karstik göller denir. Karstik göller Akdeniz Bölgesi’nde yaygındır.
Akdeniz Bölgesi’nde; Salda, Suğla, Kestel ve Elmalı gölleri
İç Anadolu Bölgesi’nde; Obruk Platosundaki obruk gölleri karstik göllere örnek olarak verilebilir.
Buzul (Sirk) Gölleri Nelerdir?
Buzul aşındırması ile oluşan çukurların su ile dolması sonucu oluşan göllere buzul (sirk) gölleri denir.
Ağrı, Aladağlar, Kaçkar, Bolkar, Sat, Erciyes ve Uludağ’ın yüksek kesimlerinde buzul gölleri bulunmaktadır.
2 ) Doğal Set Gölleri
Çukur veya vadi önlerinin çeşitli olaylar sonucunda kapanması ve geride kalan çukurluğun suyla dolması sonucu oluşan göllere doğal set gölleri denir. Set gölleri, çukurlukların önünü kapatan olaylara göre şu gruplara ayrılır:
Volkanik set (Lav seti) Gölleri:
Bir çukurluğun önünün lavlarla kapanması oluşan göllere volkanit set (lav seti) gölleri denir. Volkanik set gölleri daha çok Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaygındır.
Doğu Anadolu Bölgesi’nde; Van, Nazik, Erçek, Haçlı, Balık ve Çıldır gölleri volkanik set göllerine örnek olarak verilebilir.
Kıyı set Gölleri:
Dalgaların getirdiği kumların bir koy ağzını kapatmasıyla oluşan göllere kıyı set gölleri denir. İstanbul’daki Küçük ve Büyük Çekmece Gölleri ve Terkos kıyı set göllerine örnek olarak verilebilir.
Heyelan set Gölleri:
Bir çukurluğun önünün heyelan sonucunda kapanmasıyla oluşan göllere heyelan set gölleri denir. Heyelen set gölleri daha çok Karadeniz Bölgesi’nde yaygındır. Abant, Sera, Borabay, Zinav ve Yedigöller heyelan set göllerine örnek olarak verilebilir.
Akarsu set (Alüvyon set) Gölleri:
Akarsuların taşıdığı alüvyonların bir çukurluğun önünü veya koy ağzını tıkaması sonucu oluşan göllere akarsu set (alüvyon set) gölleri denir.
Ege Bölgesi’nde; Marmara, Bafa gölleri
Akdeniz Bölgesi’nde; Köyceğiz Gölü
İç Anadolu Bölgesi’nde; Mogan ve Eymir gölleri akarsu set (alüvyon set) göllerine örnek olarak verilebilirler.
Baraj (Yapay Set) Gölleri
Akarsuların üzerinde çeşitli amaçlarla kurulan setlerin gerisinde oluşan göllere baraj (yapay set) gölleri denir. Türkiye’nin ortalaması yükseltisinin fazla olması, dağların fazla olması ve akarsuların genellikle derin vadiler içinde akması baraj yapımı için uygundur.
Türkiye’de baraj yapımına en uygun bölge Doğu Anadolu Bölgesi’dir. Baraj yapımına en kısıtlı bölge ise Marmara Bölgesi’dir.
Türkiye’nin en büyük barajları Fırat Nehri üzerinde yer alan Atatürk, Keban ve Karakaya barajlarıdır.
Türkiye’deki Önemli Baraj Gölleri Nelerdir?
Yeşilırmak: Almus, Hasan Uğurlu, Suat Uğurlu
Kızılırmak: Hirfanlı, Kesikköprü, Kapulukaya, Altınkaya
Sakarya: Sarıyar, Gökçekaya, Yenice, Hasan Polatkan
Büyük Menderes: Adıgüzel, Kemer
Ceyhan: Aslantaş, Menzelet, Sır, Berke
Fırat: Keban, Karakaya, Atatürk, Birecik
Dicle: Devegeçidi, Kralkızı, Dicle, Cizre, Batman