Yazının icadından önceki döneme Tarih Öncesi, yazının icadından sonraki döneme de Tarih Çağları denmiştir.
Tarih öncesi çağlar olarak adlandırılan devirler şöyledir;
1-)Karanlık Çağ
İnsanların o döneme ait bilgilerinin olmadığı için Karanlık Çağ olarak adlandırılmıştır. Ancak, o döneme ait bulunan duvarresimleri, araç-gereçler, fosiller vb. bulgular sonucunda bazı bilgilere elde edilebilmiştir.
2-)Taş Çağı
Bu devirde yaşayan insanların kullandıkları taştan yapılmış araç-gereçlerden yola çıkılarak bu şekilde adlandırılmıştır.
Taş Çağı, tarihçiler tarafından 3’e ayrılarak incelenmiştir.
a.Kaba Taş Çağı
b.Yontma Taş Çağı
c.Cilalı Taş Çağı
A-) Kaba Taş Çağı
İnsanlığın en ilkel ve en uzun dönemidir. Bu dönemde henüz araç ve gereç yapımı başlamamıştır. İnsanlar kendilerini korumak için doğadaki sivri taşları olduğu gibi kullanmıştır.
B-) Yontma Taş Çağı
• Bu dönemde iklim değişikliği meydana gelmiş ve buzul çağları yaşandığından, insanlar mağaralara çekildiler.
• İnsanlığın, ilk sanat eserleri olarak kabul edilen mağara resimlerini yaptılar.
• Taşlar yontularak ilk defa araç ve gereçler yapıldı.
• Avcılık ve toplayıcılık yapıldı.
• Ateş bu dönemin sonunda bulundu.
• Dönemin sonunda buzullar çözülmeye, iklim düzelmeye başladı
• İlk defa kalan tipi (ilkel) toplum hayatı başladı.
• Dönemin önemli yerleşim merkezleri Antalya’daki Karain ve Belbaş mağaralarıdır.
C-) Cilalı Taş Çağı
Cilalı Taş Çağı, insanlığın en büyük evrim dilimini oluşturur. Önceleri avlanarak, çevresindeki yenilebilir besinleri toplayarak, mağaralarda, kaya sığınaklarında barınıp göçebe bir yaşam süren tüketici insan topluluklarının yaşamında bu çağda önemli değişiklikler oldu. Bu çağın en önemli özelliği, insanların avcılık ve toplayıcılıkla sürdürdüğü tüketici yaşamdan çıkıp, üretici yaşama geçmiş olmalarıdır. Var olduğu günden bu yana göçebe ve tüketici olarak ilkel biçimde sürdürdüğü bir yaşamdan sonra insanlık, ilk kez bu çağda doğaya egemen olmaya başladı ve çevresindeki bazı bitki ve hayvan türlerini evcilleştirerek üretim aşamasına girdi.
3-) Maden Çağı
Bu çağda da yine insanoğlunun madeni keşfetmesiyle yeni bir devir başlamıştır. O çağ insanının çeşitli şekillerde kullanmak üzere önce bakır madeni, sonra tunç ve demiri keşfetmesiyle dönemlere ayrılmıştır.
A-) Bakır Çağı
B-) Tunç Çağı
C-) Demir Çağı
A.Bakır Çağı
Bakır Taş Çağı veya Kalkolitik Çağ M.Ö. 5000-3000 arasında yaşanmış bir tarih öncesi dönemdir. Bakır Çağı’nın bir diğer adı Maden Taş Çağı’dır.
2.Tunç Çağı
Kalay ve bakırın karışımından oluşan tunç Anadolu’da Kalkolitik sonunda görülür. Ancak tunç madeninin alet ve kap yapılmasında kullanılması 3. binin başlarına rastlar.
Mezopotamya’da ve Mısır’da tunçtan eserlerin yapılmaya başlandığı sıralarda (M.Ö. 4. bin sonu) yazı keşfedilmiş bulunduğundan bu ülkeler için Tunç Çağı deyimi yerine yazılı belgelerden elde edilen kronoloji ve sınıflandırmalar kullanılır. Buna karşılık yazıyı henüz kullanmayan Anadolu, Hellas (Yunanistan), Balkanlar ve Avrupa gibi bölgeler için Tunç Çağı deyimi geçerlidir. Tunç Çağı Anadolu’da 3000, Girit’te, Ege’de ve Hellas’ta 2500-2000, Avrupa’da ise 2000 yıllarında başlar.
Anadolu’da Tunç Çağı üç evre gösterir:
Tunç Çağı üç bölümü ayrılır:
Erken Tunç Çağı (3000-2000)
Orta Tunç Çağı (2000-1750)
Geç Tunç Çağı (1750-1200)
3.Demir Çağı
Demir Çağı pek çok bölgede değişik tarihlerde başlamış ve bitmiş olsa da Anadolu’da genel olarak, M.Ö. 13. yüzyılda başladığı, M.Ö. 4. yüzyılda bittiği kabul edilen ve demirin ergitilerek kullanılmasıyla karakterize olan bir dönemdir.
Bu dönemde bulunan demirin bulunup işlenmesi, sanayinin gelişmesine neden olmuştur. Başlangıçta ‘dövme’ tekniği kullanılarak az sayıda araç üretilebilmiştir. Bakır ve tunçun yerini demirden silah ve eşyalar almıştır. Ticaret hızlanmış, toplumların birbirleriyle ilişkileri sağlanmıştır. Demir Çağı’na ait Anadolu uygarlıklarından bazıları, Geç Hitit Kent Devletleri, Urartular, Frigler, Lidyalılar ve Likyalılar’dır.
Demirden silahların yayılmasıyla birlikte insanlar kendilerini daha fazla koruyabilmişlerdir. Ancak, bu durum devletler arasında çekişmelere sebep olmuştur.
Demir eritilmesi zor olduğundan çok sağlam ve dayanıklıydı. Demir sayesinde insanlar kendileri koruya bilmiş ve kendilerinden büyük hayvanları öldürülebilmiştir.
on5yirmi5.com