İlk ve ortaöğretimdeki 16 milyon öğrenci için yılın en değerli zamanı geldi çattı. 2011-2012 eğitim öğretim yılının birinci yarısı 20 Ocak’ta sona eriyor. Derslerden, sınavlardan ve ev ödevlerinden kafa kaldırıp nefes alma vakti. Üstelik uzmanlara göre tatilin anlamı sözlük karşılığıyla ‘çalışmaya ara verilen süre’ olmaktan çok daha öte. Zira tatilin çocuk gelişimindeki ve aile içi iletişimdeki önemi büyük. Memorial Hastanesi’nden Pedagog Dr. Melda Alantar ile tatilin gerekliliğini, çocuklar, gençler ve ebeveynler için anlamını, aile içi iletişimde yarattığı fırsatları konuştuk. Alantar’ın çocukların ve gençlerin sömestr tatilini iyi değerlendirmeleri, eğlenceli vakit geçirmeleri için ailelere tavsiyeleri şöyle:
En zevkli yolculuk anne babanın geçmişine yapılandır
Tatilde aile bağlarının pekiştirilmesi için geniş aile olarak tanımlanan büyükanne, büyükbaba, hala, teyze, amca, dayı, yeğen, kuzen vb yakınlarla paylaşmak amacıyla ziyaretler düzenlenebilir. Şehir veya memleket dışında yaşayan yakın akrabalarla görüşmek için düzenlenen geziler, geniş aileyle kaynaşma fırsatı sundukları gibi, aile bireylerine doğdukları, büyüdükleri yerleri görme, anılarını tazeleme ve paylaşma olanağı da sağlarlar. Çocuklar anne-babaların geçmişe ilişkin anılarını dinlemekten zevk alırlar. Araba, otobüs ile yapılan yolculuklarda çocukların güzergâhı haritalara bakarak takip etmeleri, trafik levha ve işaretlerini izlemeleri etkin öğrenmeyi sağlar. Çevredeki tarihi ve doğal zenginlikleri tanımak- örneğin Efes kalıntıları ya da Nemrut Dağı gibi- yaşayarak öğrenmenin gerçekleşmesine yol açar.
Gelişimin anahtarı sosyalleşme
Çocuğun gelişimi sosyalleşme sürecini de içerir. Bu nedenle çocuk kişiliğini geliştirmesi için ilgileri doğrultusunda sportif ve sanatsal etkinliklerden yararlanmalı, yaşıtlarıyla birlikte aynı ortamı paylaşabileceği kulüp, kurs gibi faaliyetlere katılmalı. Bu arada çocukları ve gençleri etkinliklere yönlendirirken ilgi, yetenek ve becerileri göz ardı edilmemeli.
Tatil aile içi iletişim için en iyi fırsat
Özellikle büyük şehirlerde anne-babanın yoğun olarak çalışması yetişkinlerin çocuklarıyla eğlenceli zaman geçirmelerine engel olabiliyor. Tatilde ailenin bir araya gelmesi için fırsatlar yaratılabilir. Örneğin aile paylaşım geceleri düzenlenebilir. Haftada bir gece en az üç saati birlikte geçirin. Özellikle ergenlerin aile törenlerine ihtiyaçları vardır. Tüm bireylerin katıldığı gecede beraber yemek pişirip yiyebilirsiniz. Herkes unutamadığı bir anısını anlatabilir. Tatil, paylaşım gecelerinin geleneksel olarak yaşantınızda yer alması için bir başlangıç dönemi olabilir. Ebeveynlerle paylaşılan etkinlikler çocuklarda aidiyet, özgüven duygularının gelişmesine neden olur.
Çocuğun terapisti: Oyun
Türkiye’de sınav ve başarı odaklı bir eğitim yaklaşımı hâkim. Tatilin etkili ve eğlenceli olarak kullanılması tüm aile için önemlidir. Tatilde şunu unutmamak gerekli: Oyun çocuklar için eğlenceli bir gereksinimdir. Çocuklar oyun aracılığıyla kişiliklerini dışa vururlar. Duygu ve düşüncelerini ifade ederler. Çocukların yaratıcı dünyalarında oyun ve oyuncaklar doğal terapistler olarak etkin rol oynar. Çocuklar oyunlarla yaralarını sarıp, kendilerini iyileştirirler.
Tatil-TV ilişkisi seviyeli olmalı
Çocuğun her gün televizyon ve bilgisayara ayırdığı zaman belirlenmeli. Toplam süre okul öncesi çağ çocuklarında bir saatten, ilköğretim dönemi çocuklarında iki saatten fazlaysa yetişkinler sınırlandırmaya gidebilirler. Çocukla evle ilgili bir iş yapmak şartıyla televizyon izleme, bilgisayar kullanma süresi kazanması konusunda bir sözleşme yapılabilir. Bilgisayar kullanmanın bedeli yüksek olursa çocuğun isteği de azalabilir. Örneğin “Markete gidip, alışveriş yaparsan yarım saatlik bilgisayar kullanma süresi kazanacaksın”gibi. Aşırı kullanımı engellemenin en kolay yollarından biri ekranları ortak çalışma odası gibi yetişkinlerin takip edebilecekleri bir yere koymaktır. Araştırmalar yapacak şey bulamayan çocukların televizyon ve bilgisayara yönlendiklerini ortaya koymaktadır. Kış okulları öğrenci ve ailelerin hafta sonu ve tatil dönemlerini yararlı şekilde değerlendirmelerine fırsat tanıyan kurumlardır. Aileler bu konuda çocukların görüşlerini almalı, onlara katılacakları spor okulları, tercih edecekleri spor dalları ve etkinlikler hakkında seçim yapma hakkı tanımalıdırlar. Aile bireylerinin birlikte katılabilecekleri etkinlikler çocuğu kolaylıkla bilgisayardan uzaklaştıracaktır. Yetişkinlerin doğru yönlendirmesiyle kullanılan bilgisayarın çocukların gelişimi üzerinde pek çok olumlu etkisi var.
Radikal