Son yıllarda çocukların televizyon seyretme, bilgisayarda, cep telefonunda vakit geçirme süreleri çok arttı.
Danışan: Kiminle konuşsam, çocuğunun çok fazla TV seyretmesinden şikâyetçi. Bir yandan da hiçbirimiz buna engel olamıyoruz. Bence bu çok üzücü bir durum.
Dr. Başak: Son yıllarda çocukların TV seyretme süreleri çok arttı. Nielsen araştırma şirketine göre, 2-5 yaş arası çocuklar haftada 32 saatten fazla TV seyrediyor. 6-11 yaş arasındaki çocuklar haftada yaklaşık 28 saat TV seyrediyor. Çalışan bir kişinin haftada ortalama 40 saat çalıştığını düşünürsek, bu sayılar çarpıcı bir şekilde fazla. Çok fazla TV seyretmek çocukları olumsuz etkiliyor. Bu konuda Amerika’da yapılan birçok araştırmanın sonuçlarına göre ekran başında çok fazla zaman geçiren çocuklar;
– Aileleriyle daha az iletişimde oluyorlar,
– Küçük çocukların konuşmaları gecikebiliyor,
– Daha az sosyal oluyorlar.
– Uyku düzenleri bozuluyor,
– Obeziteye daha yatkın oluyorlar,
– Ders notları daha düşük oluyor,
– Daha fazla agresif davranışlar sergiliyorlar,
– Riskli davranışlara daha yatkın oluyorlar,
– Gerçek hayatta görülen kötü olaylara, şiddete karşı duyarsızlaşıyorlar. Bazı programlarda, özellikle çizgi filmlerde kavga dövüş, hatta ölüm, komik olarak sergileniyor,
– Reklamlara daha fazla maruz kalıyorlar,
– Dikkat bozukluğu görülebiliyor,
– Daha az kitap okuyorlar,
– Şiddet, alkol, seks gibi yaşlarına uygun olmayan içeriklere daha erken maruz kalıyorlar.
2 YAŞINDAN KÜÇÜKLER TELEVİZYON SEYRETMEMELİ
Danışan: Biz anne-baba olarak, oğlumuzun televizyon seyretme süresini bir türlü düzene sokamadık. Kaç saat seyretmesi normaldir?
Dr. Başak: Amerikan Pediatri Akademisi’ne göre, 2 yaşından küçük çocukların TV seyretmemesi gerekir. 2 yaşından büyüklerin ise en fazla bir-iki saat, kaliteli bir program seyretmesini öneriyorlar.
Danışan: Etrafımızda çok fazla anne-baba 1-2 yaşlarındaki çocuklarını ancak bu şekilde oyalayabiliyor veya uyutabiliyorlar.
Dr. Başak: Bu çok sakıncalı. Çocuğun ilk iki yılı, beyninin gelişmesinde kritik yıllardır. Bu yıllarda sizinle, etrafıyla ne kadar çok ilişki içinde olursa psikolojik ve fiziksel gelişimi o kadar sağlıklı olur.
Danışan: Kaliteli programdan neyi kastediyorsunuz?
Dr. Başak: Çocukların öğrenmesine yardımcı olan, yaratıcılığını tetikleyen programları kastediyorum. Örneğin birçok kaliteli program, çocuklara alfabeyi, renkleri öğretiyor. Bu tip programlar seyretmediğinde, televizyon önünde geçirdiği zamanı kısıtlamalısınız.
Danışan: Bizimki daha çok çizgi film seyrediyor.
Dr. Başak: Bu konuyla ilgili de önemli bir yanlış inanç var. Her çizgi filmin çocuk için uygun olduğu sanılıyor. Oysa birçok çizgi filmde şiddet ve uygun olmayan konular var. Çok fazla şiddet seyreden çocukların daha agresif olduğunu birçok araştırma ispatladı. İzlediği programda bol miktarda kavga dövüş seyreden çocuk için kavga etmek bir süre sonra normal gelebilir.
Danışan: Ben de istemiyorum öyle şeyler seyretmesini ama başta da söylediğim gibi engel olamıyorum.
Dr. Başak: TV seyretmek bir davranıştır ve her davranış değişebilir. Zaman alabilir ama kararlı olursanız, hedeflediğiniz davranışları oğlunuza öğretebilirsiniz. Size bazı önerilerde bulunacağım. Bunları uygulamayı başarabilirseniz, oğlunuzun daha sağlıklı bir TV izleyicisi olmasını sağlayabilirsiniz.
Ne yapmalısınız?
1- TV seyretmenin kısıtlı bir süresi olduğunu öğretin ve bu kısıtlı süre sonunda mutlaka TV’yi kapatın.
2- Yatak odasında TV veya bilgisayar bulundurmayın.
3- Yemek yerken TV seyretmeyin.
4- Takip ettiğiniz dizileri sizinle seyretmesine izin vermeyin, bunların çoğu çocuklar için uygun değildir.
5- TV karşısında atıştırmasına izin vermeyin.
6- TV seyretmek yerine kitap okumasını, oyun oynamasını, resim veya spor yapmasını, ev işlerine yardımcı olmasını talep edin.
7- TV seyretmeyi ‘hakkı’ gibi görmek yerine ‘ödül’ gibi görmesini sağlayacak şekilde önlemler alın. “Eğer tüm ödevlerini bitirirsen veya kitap okursan seyredebilirsin” şeklinde önerilerde bulunabilirsiniz.
8- Siz de seyrettiğiniz süreyi kısıtlı tutmaya çalışın. Onun uyanık olduğu zamanlar onunla vakit geçirmeye çalışın. Eğer TV açıksa, kapatın ki tüm ilginizi ona verebilin.
9- Bazı aileler hafta içinde TV seyretmeye izin vermezler, bu kuralı erken yaşta uygulayama başlayabilirseniz ileride çok rahat edersiniz. “Hafta içi günlerini kitap okumak, arkadaşlarla vakit geçirmek, ders çalışmak, parka gitmek gibi aktivitelere ayıracağız” şeklinde bir bilinç geliştirebilirsiniz.
10- Seyrettikleri programlardan haberdar olun. Mümkün oldukça siz de onlarla seyredin ve ne anladıklarını, nasıl yorumladıklarını araştırın. Öğrenmesini istediğiniz davranışlara dikkatlerini çekin.
Hürriyet