Ugandalı Müslümanlar, İslam’ın Uganda’ya gelişini Kuran-ı Kerim ziyafeti ve panel etkinlikleriyle Başkent Kampala’da kutluyorlar.
Cuma namazından sonra Kampala’nın Kadh bölgesinde bir araya gelen Müslümanlar, Şeyh Kasule Mbilangwe başkanlığında İslam’ın Uganda’ya gelişinin 170. Yıldönümünde uluslar arası bir sempozyum düzenlediler. Sempozyum Kuran-ı Kerim okunmasıyla başladı. Sempozyuma katılan konuşmacılar, Uganda’ya İslam’ın gelişi hakkında bilgi vererek Müslümanların Uganda’da tarihsel gelişimleri hakkında bilgi verdiler.
Cumartesi günü başkent Kampala ve Müslümanların yoğun yaşadığı kuzey şehirlerinde camilerde Kuran- Kerim ve vaazlar verilmeye başladı. Şeyh Mbilangwe etkinliklerin Pazar günü de devam edeceğini açıkladı.
UGANDA’YA GELEN İLK MÜSLÜMANLAR TÜCCARLARDI
Tarihçi Muhammed Sekatawa’ya göre Uganda’da Müslümanlar ilk kez 17. Yüzyılın ortalarında ticaret yapmak için geldiler. Fildişi, köle ve elmas ticaretini bir süre ellerinde tutan tüccarlar İslamiyet’in birkaç Uganda köyü dışında yayılmasında pek etkili olmadılar.
Osmanlı Devleti’nin Mısır valisi Mehmet Ali Paşa ve oğulları 1830’ların ortalarında Kuzey Uganda’ya fetih hareketleri düzenlediler. 1842’de Osmanlı Mısır topraklarına katılan Uganda’da ilk kez İslamiyeti yaymak için çalışmalar yapıldı. Sudan ve Mısır’da gelen din adamları Uganda köylerinde Kuran-ı Kerim’i öğreten okullar açtılar.
Uganda’nın Buganda ve Batı Nil bölgesi 1844’te tamamen İslamileşmesinde Buganda karalı II. Suuna ve oğlu Müteasa’nın İslam dinini kabul etmesinin önemli bir etkisi vardı. İlk defa bu dönemde Arabistan’a Ugandalı Müslümanlar haç görevlerini yerine getirmek için gittiler.
Müteasa döneminde İslam Uganda’da altın çağını yaşadı. Prof. Kasozi Uganda’da İslamiyet’in Uganda’nın güney ve batı bölgelerinde de yayıldığının bu yayılmada köle ticaretinin ilk kez Müslüman yöneticiler tarafından yasaklanmasının önemli etkisi olduğunu söyler.Müteasa, İslam’ yaymakla Ugandalı sufi din adamı Şeyh Abdullah Sabila’yı görevlendirmiş, Şeyh Sabila, Nyamitika’dan Sabei bölgesine kadar oldukça geniş bir alanda İslamiyet’i yaymaya çalıştı.
Müteasa’dan sonra Buganda kralı olan Kalema zamanında da İslamiyet Uganda’da yayılmaya devam edilmiştir. Kalema ve onun oğlu Nuhu Mboga dönemlerinde medreseler ve kadı mahkemeleri kurulmuştur. Muhammed Seketawa 1900 yılıların başında Kuzey Uganda halkının tamamının Müslüman olduğunu 300’den fazla medresenin Uganda’da bulunduğunu söylemektedir. Medreselerdeki eğitim ve öğretimi düzenlemek için 1937’de İslami Eğitim Birliği kurulmuştur.
İslamiyet’in yayılmasında Şeyh Swaibu, Juma Tamusange ve ilk Uganda müftüsü Abdurrazak Motovu’nun çalışmaları olmuştur. 1963’de Uganda Müslüman Âlimler Birliği kurulmuştur.
1920’lerden sonra İslam’ın Uganda’da da yayılması yavaşlamıştır. Hıristiyan misyonerlerin dini, sosyal ve ekonomik çalışmaları birçok kabilenin İslam dininden Hıristiyanlığa geçmesine neden olmuştur. 1960’ların başında Uganda nüfusunun üç de ikisini oluşturan Müslümanların Uganda’da ki oranı şimdilerde yüzde 12-15 arasındadır. İdi Amin’in iktidardan düşürülmesi ile İslam’ın Uganda’da ki varlığı da sekteye uğratılmıştır.