Yahya Kemal Beyatlı, 2 Aralık 1884 yılında Üsküp’te doğdu. Asıl adı Ahmet Agah olan Yahya Kemal’in aile şeceresi hem anne hem de baba tarafından III. Mustafa devri Rumeli Sancak Beylerinden Şehsuvar Paşa’ya dayanır. Şairin daha sonra alacağı Beyatlı soyadı da Şehsuvar lakabının Türkçesidir. Yahya Kemal, 1 Kasım 1958 yılında vefat etmiştir. Mezarı Rumeli Hisarı Kabristanındadır.
Yahya Kemal Beyatlı’nın Siyasi Hayatı
Yahya Kemal Beyatlı , 1903 yılında Paris’e gider ve orada bir kolejde Fransızcasını ilerlettikten sonra Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne girer. 1912 yılında Paris’ten döndükten 1915-1923 yılların arasında İstanbul’da üniversitelerde çeşitli dersler okutur. Sonrasında Yahya Kemal 1923 yılında Urfa Milletvekili olarak TBMM’ye girer. 1926 yılında Varşova, 1929 yılında Madrid, Orta Elçiliklerine atanır. 1935-1942 yılları arasında Tekirdağ Milletvekili, 1943-1946 yılları arasında ise İstanbul Milletvekilliğinde bulunur. Yahya Kemal, 1948 yılında Büyükelçi olarak atanır bir yıl sonra emekli olarak yurda döner.
Yahya Kemal Beyatlı’nın Büyükelçilik Yıllarından
Yahya Kemal Beyatlı’nın Şiir Anlayışı
Yahya Kemal’in şiir görüşü dil mükemmeliyetiyle musikiye dayanır. Ona göre şiir alelâde cümlelerden değil nağmeden meydana gelir. Bu yüzden gözle veya zihnî bir okumadan çok sesle okunmaya muhtaçtır. Mısra bir nağme olmalıdır, bunun için de kelimelerin kulakla seçilmesi ve mısradaki yerlerinin bulunması gerekir. Bu düşünce, şairi kelime seçiminde ve mısra kompozisyonunda birçoklarında aşırı telakki edilmiş bir titizliğe sürüklemiştir.
Gerek bu titizliği gerekse şiirlerini sağlığında kitap haline getirmekten kaçınması, hatta çok defa bizzat dergilerde bile neşrine talip olmaması, onların gözle okunması değil dinlenmesi ve söylenmesi isteğinden doğmuş olmalıdır. Türk şiirinin Neo-klasizminin hemen yegâne örnekleri olarak kabul edilen eski tarz şiirlerinde ise Yahya Kemal, divan şiirinin mazmunlarından ve belagatından ziyade eskinin yaşama zevki ile rind felsefesini dile getirmek istemiştir.
Yahya Kemal’in el yazısıyla “Rindlerin Ölümü”
Yahya Kemal Beyatlı’nın Edebi Kişiliği
Yahya Kemal’in Paris’e gidişi, II. Abdülhamit baskısından bir kaçış olduğu halde, orada siyasi faaliyetlere katılmayarak sanat çevrelerinde kendini yetiştirdi. Paris öncesi Hamid ve Servet-i Fünun şiiri etkisinden kendisini böylelikle kurtardı, klasik divan şiirimizi Batı şiirindeki bütünlük anlayışıyla ele aldı. 1918 yılında Yeni Mecmuada “bulunmuş sayfalar” başlığıyla yayımladığı gazel ve şarkılarla tanındı. Bu Neo-klasik şiirler, onun çıkış noktasının Osmanlı tarih ve şiiri olduğunu gösterdiği gibi, sonradan yeni şekiller ve sade dille yazdıklarında da şairin genel olarak Osmanlı medeniyet ve kültürüne bağlı kaldığı görülür.
Yahya Kemal’de tarih, vatan, millet ve İstanbul sevgisi, hep bu açıdan işlenir. Osmanlı medeniyeti yüzyıllar boyu en yüce eserlerini İstanbul’da yarattığı için, Yahya Kemal’deki İstanbul, Boğaziçi ve Türk musikisi hayranlığına, tabiat güzellikleri yanı sıra, tarih değerleri de girer.
Duygu, düşünce ve hayali ustalıkla kaynaştıran Yahya Kemal Beyatlı, pek çoğuna hikaye karakteri verdiği lirik-epik şiirlerinin konularını aşk, tabiat, deniz, ölüm ve sonsuzluktan da alır. İç ahengi her şeyden üstün tutuşu, şiiri “musikiden başka türlü bir musiki” kabul edişi; “Ok” şiiri bir yana, bütün şiirlerini, bu ahengin sağlanmasına daha elverişli gördüğü aruzla yazmasına sebep oldu Yahya Kemal, şiirlerini, makale ve hikayelerini sağlığında kitaplarda toplamamış, eserleri dergilerde, dağınık kalmıştı.
Yahya Kemal Beyatlı Eserleri
- Kendi Gök Kubbemiz (1961)
- Eski Şiirin Rüzgarıyla (1962)
- Rubailer ve Hayyam Rubailerini Türkçe Söyleyiş (1963)
- Aziz İstanbul (1964)
- Eğil Dağlar (1966)
- Siyasi Hikayeler (1968),
- Siyasi ve Edebi Portreler (1968)
- Edebiyata Dair (1971), Çocukluğum
- Gençliğim, Siyasi ve Edebi Hatıralarım (1973), Tarih Müsahabeleri (1975)
- Bitmemiş Şiirler (1976)
- Mektuplar-Makaleler (1977)